Οι ΓΧΣ θέτουν το ερώτημα: από που θα έρθουν τα βασικά φάρμακα;

Ο ΠΟΥ και οι άλλοι δωρητές αγνοούν την ολοένα και αυξανόμενη απειλή για την πρόσβαση στα οικονομικά βασικά φάρμακα, που αποτελεί ένα από τα βασικά εμπόδια για την επέκταση της θεραπείας του AIDS παγκοσμίως. Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που λαμβάνουν θεραπεία κατά του AIDS για αρκετά χρόνια, θα χρειαστούν νέα φάρμακα «δεύτερης γραμμής», που παραμένουν πολύ ακριβά ή δεν είναι καθόλου διαθέσιμα.

«Δε θα μπορέσουμε να κρατήσουμε τους ασθενείς μας ζωντανούς μετά από κάποια χρόνια θεραπείας, εκτός κι αν υπάρξουν σημαντικές μειώσεις στις τιμές των φαρμάκων "δεύτερης γραμμής"», δήλωσε ο Δρ. Καρίμ Λαουάμπντια, διευθυντής της Παγκόσμιας Εκστρατείας των ΓΧΣ για την «Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα».

«Οι ασθενείς αναπόφευκτα θα χρειαστούν φάρμακα "δεύτερης γραμμής" μετά από κάποια χρόνια θεραπείας, γιατί παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στα φάρμακα, ακόμα κι όταν ο ασθενής ακολουθεί πιστά τη θεραπεία».

Την ίδια στιγμή, οι κανονισμοί του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) για τις πατέντες απειλούν να εξαλείψουν τους πόρους των οικονομικών αντίγραφων φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων φαρμάκων "πρώτης γραμμής".   
Χωρίς την αξιόπιστη παροχή φαρμάκων χαμηλού κόστους κατά του AIDS, οι κυβερνήσεις και οι φορείς που παρέχουν θεραπεία θα βρεθούν αντιμέτωποι με ένα δύσκολο αγώνα και οι ασθενείς κινδυνεύουν να αναγκαστούν να διακόψουν τη θεραπεία τους λόγω του υψηλού κόστους. 

«Ήταν ο ανταγωνισμός από τα αντίγραφα φάρμακα και η απουσία πατέντας στα φάρμακα "πρώτης γραμμής" κατά του AIDS στις χώρες που παράγουν φάρμακα, που συνέβαλαν στη σημαντική μείωση των τιμών κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην επέκταση της θεραπείας», τόνισε η Έλεν τ' Χόεν, διευθύντρια Στρατηγικής Μαρτυρίας και Έρευνας της Εκστρατείας των ΓΧΣ «Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα». «Ωστόσο χάνουμε ξανά έδαφος. Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι καθεστώτα ευρεσιτεχνίας που απειλούν να εμποδίσουν την πρόσβαση στα φάρμακα "πρώτης" και "δεύτερης γραμμής". Είναι σα έχουμε ξαναδεί το έργο και, ο ΠΟΥ φαίνεται να είναι τυφλός», συμπλήρωσε η τ' Χόεν.

Οι ινδικές εταιρίες παραγωγής φαρμάκων παράγουν το 84% των αντιρετροϊκών φαρμάκων που χρησιμοποιούν οι ΓΧΣ στα προγράμματά τους για το AIDS σε όλο τον κόσμο. Πέρσι, η Ινδία άλλαξε το νόμο περί ευρεσιτεχνίας για να συμμορφωθεί με τη συμφωνία TRIPS του ΠΟΕ και μετά από τρεις εβδομάδες, η Ινδία χορήγησε την πρώτη πατέντα για κάποιο φάρμακο. Οι ΓΧΣ εκφράζουν έντονη ανησυχία ότι το γεγονός αυτό θα δημιουργήσει ένα προηγούμενο θέτοντας σε κίνδυνο την πρόσβαση σε άλλα βασικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων και των αντιρετροϊκών, οι πατέντες των οποίων βρίσκονται τώρα σε στάδιο διερεύνησης από την Ινδική υπηρεσία ευρεσιτεχνίας.     

Οι φαρμακευτικές εταιρείες είναι πιο γρήγορες στην κατοχύρωση πατεντών στις αναπτυσσόμενες χώρες παρά στην παραγωγή φαρμάκων. Για παράδειγμα, η εταιρεία  Abbott Laboratories κυκλοφορεί μόνο στις ΗΠΑ μία νέα εκδοχή του φαρμάκου "δεύτερης γραμμής" (lopinavir/ritonavir) για το AIDS, η οποία προτείνεται από τον ΠΟΥ και είναι κατάλληλη για χρήση ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες χώρες, γιατί δεν χρειάζεται αποθήκευση σε ψυγείο. Οι ΓΧΣ έκαναν μία παραγγελία για το συγκεκριμένο φάρμακο στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας στο Σικάγο, αλλά μέχρι στιγμής, η Abbott αρνήθηκε να προχωρήσει στην πραγματοποίηση της παραγγελίας. Σήμερα δεν υπάρχουν εναλλακτικές πηγές γι' αυτό το προϊόν.   

Οι ΓΧΣ προειδοποιούν ότι αν δεν υπάρξουν συντονισμένες προσπάθειες από τα Ηνωμένα Έθνη και τη διεθνή κοινότητα για να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη διάθεση φαρμάκων χαμηλού κόστους για το AIDS, η διατήρηση του στόχου της ευρείας πρόσβασης δε θα είναι δυνατή.