Τσαντ: Επιδεινώνεται η κατάσταση υγείας στα νοτιοανατολικά της χώρας

Αυτοί που πλήττονται περισσότερο είναι όσοι αναγκάστηκαν ναεγκαταλείψουν τα σπίτια τους εξαιτίας της αυξανόμενης βίας από τα τέλητου 2006 και που έχουν τώρα βρει καταφύγιο σε συνωστισμένους καιαυτοσχέδιους καταυλισμούς.Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) παρέχουμε σε αυτούς τους ανθρώπους πρωτοβάθμια ιατρική περίθαλψη. Ο Ίνγκο Χάρτλαπ (Ingo Hartlapp), ένας γιατρός που έχει μόλις επιστρέψει από την περιοχή, περιγράφει την κατάσταση στους καταυλισμούς.

Εργαζόσουν με τους ΓΧΣ στο νοτιοανατολικό Τσαντ τους τελευταίους έξι μήνες. Πες μας για την εμπειρία σου.
Εργαζόμουν ως γιατρός σε τρεις καταυλισμούς εσωτερικά εκτοπισμένων ανθρώπων στο Γκασσίρ (Gassire), το Αντέ (Adé) και το Κέρφι (Kerfi). Αυτοί οι καταυλισμοί δημιουργήθηκαν όταν τα χωριά καταστράφηκαν, πολλοί άνθρωποι σκοτώθηκαν από τις επιθέσεις και χιλιάδες άλλοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να γλιτώσουν από τις επιθέσεις. Εκτιμάται ότι στο Γκασσίρ ζουν 12.000 άνθρωποι κάτω από πολύ δυσμενείς συνθήκες με περιορισμένη καλλιεργήσιμη γη και ελάχιστη πρόσβαση σε πόσιμο νερό.

Το Κέρφι κατοικείται από 3.500 εκτοπισμένους που εγκατέλειψαν τα χωριά τους, τα οποία δεν βρίσκονται πολύ μακριά από εκεί, και από ντόπιους που ζουν σε μικρές κοινότητες. Εδώ, οι ΓΧΣ παρέχουμε βοήθεια και στους ντόπιους και στους εκτοπισμένους λειτουργώντας μια κλινική σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας.

Στον καταυλισμό του Αντέ, ζουν 9.000 άνθρωποι δίπλα στη νομαδική πόλη Αντέ στα σύνορα με το Νταρφούρ (Darfur). Το Αντέ βρίσκεται σε μία περιοχή όπου δεν υπάρχει καθόλου ασφάλεια.

Η έλλειψη ασφάλειας δημιουργεί προβλήματα στους κατοίκους του Αντέ και στις ομάδες μας. Τον Ιανουάριο του 2007 μια απόπειρα ενέδρας μας ανάγκασε να σταματήσουμε την παροχή ιατρικής περίθαλψης για δύο μήνες. Τον Ιούνιο, δύο αυτοκίνητα της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού έγιναν στόχος βίαιης επίθεσης στο δρόμο για το Αντέ. Σαν αποτέλεσμα σταματήσαμε τις δραστηριότητές μας για άλλες δύο εβδομάδες.

Αν οι ΓΧΣ δεν είμαστε παρόντες στο Αντέ, οι κάτοικοι του καταυλισμού δεν έχουν τη δυνατότητα να λάβουν καθόλου ιατρική βοήθεια. Οι ΓΧΣ και η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού είναι οι μόνες ανθρωπιστικές οργανώσεις που παρεμβαίνουν στο Αντέ και χωρίς εμάς οι κάτοικοι είναι εντελώς αποκομμένοι από οποιαδήποτε πρόσβαση σε περίθαλψη, νερό και τρόφιμα.

Πώς είναι η κατάσταση στο Κέρφι μετά το ξέσπασμα αιμορραγικής διάρροιας;
Πριν ξεκινήσει η περίοδος των βροχών, ήμασταν σε θέση να βελτιώσουμε την ιατρική βοήθεια, την πρόσβαση σε καθαρό νερό και τις συνθήκες υγιεινής στους καταυλισμούς του Αντέ και του Γκασσίρ. Και στους δύο καταυλισμούς μπορέσαμε να χτίσουμε επαρκείς εγκαταστάσεις αποχωρητηρίων τουλάχιστον μέχρι την περίοδο των βροχών και να εξασφαλίσουμε πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό.

Παρ’ ολ’ αυτά, στο Κέρφι, το καθαρό νερό παρέμεινε πρόβλημα. Οι εκτοπισμένοι ζουν συνωστισμένοι μέσα σε αχυροκαλύβες, με μοναδικά υπάρχοντα μόνο τα ρούχα που φορούν και ίσως κάποια σκεύη για μαγείρεμα. Το Ιούνιο, ξέσπασε μία σοβαρή επιδημία αιμορραγικής διάρροιας που μας έθεσε σε συναγερμό. Ανταποκρινόμενοι στην επείγουσα αυτή κατάσταση ανοίξαμε πηγάδια και αυτή τη στιγμή η παροχή νερού είναι καλύτερη, αν και οι κάτοικοι αναγκάζονται να περιμένουν για ώρες στην ουρά και κάποιες φορές προτιμούν να πάρουν βρώμικο νερό από ξεροπόταμους, αποξηραμένες, δηλαδή, κοίτες ποταμών που μαζεύουν πού και πού νερά. Ωστόσο ακόμα δεν έχουμε κατασκευάσει αποχωρητήρια.

Σε όλους τους καταυλισμούς έχουμε έναν πολύ μεγάλο αριθμό υποσιτισμένων παιδιών και αυτή τη στιγμή στο επισιτιστικό μας πρόγραμμα έχουμε αναλάβει τη φροντίδα περισσότερων από 600 παιδιών. Την ίδια στιγμή ο δείκτης θνησιμότητας των παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών έχει φτάσει σε ανησυχητικά επίπεδα, ιδιαίτερα στο Κέρφι. Η υψηλή παιδική θνησιμότητα είναι στενά συνδεδεμένη με το γεγονός ότι πολλές οικογένειες έχουν πολύ περιορισμένη πρόσβαση σε καθαρό νερό. Τα παιδιά που είναι ήδη αδύναμα λόγω του υποσιτισμού είναι εξαιρετικά ευάλωτα στην οξεία διάρροια. Ένα μικρό παιδί με βάρος μόνο πέντε με εφτά κιλά και αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί να πεθάνει μέσα σε μια μέρα από αφυδάτωση εξαιτίας της διάρροιας.

Η περίοδος των βροχών μόλις ξεκίνησε. Τι σημαίνει αυτό για τους εκτοπισμένους;
Ανησυχούμε πολύ για τις επιπτώσεις της περιόδου των βροχών γιατί οι ξεροπόταμοι μπορεί πολύ γρήγορα να γεμίσουν με τα νερά της βροχής και να μη μπορούμε να προσεγγίσουμε τους απομακρυσμένους καταυλισμούς του Αντέ και του Κέρφι.

Θα είναι δύσκολο να διασφαλίσουμε ποιοτική ιατρική περίθαλψη, επαρκή τρόφιμα και αποδεκτές συνθήκες υγιεινής κατά τη διάρκεια των βροχών, γιατί η πρόσβαση θα είναι όλο και πιο δύσκολη. Επομένως, τις τελευταίες εβδομάδες προετοιμαζόμαστε ώστε να είμαστε συνεχώς παρόντες στους καταυλισμούς ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι εμείς οι ίδιοι θα βρεθούμε αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο. Σε επείγουσες καταστάσεις, ο μόνος τρόπος να σώσουμε παιδιά από το θάνατο είναι να βρισκόμαστε στην περιοχή σε καθημερινή βάση.

Το νερό της βροχής μπορεί να μεταφέρει περιττώματα στα υπόγεια νερά αν δεν υπάρχουν αρκετά αποχωρητήρια ή αν οι κάτοικοι δε χρησιμοποιούν αυτά των καταυλισμών. Σε συνωστισμένες συνθήκες διαβίωσης κάτι τέτοιο μπορεί εύκολα να οδηγήσει στη μόλυνση των ήδη περιορισμένων αποθεμάτων καθαρού νερού. Για αυτό το λόγο μια από τις πολλές μας δραστηριότητες των τελευταίων εβδομάδων είναι να εκπαιδεύσουμε τις κοινοτικούς εργαζόμενους υγείας που βρίσκονται στους καταυλισμούς, να ενημερώσουμε τους κατοίκους για τη χρήση του καθαρού νερού και των αποχωρητηρίων σε οποιαδήποτε περίσταση προκειμένου να αποφύγουμε όσο γίνεται τη μόλυνση των υδάτινων πόρων.

Υπάρχουν άλλοι κίνδυνοι και προβλήματα που προκύπτουν από τις βροχοπτώσεις;
Παράλληλα με τα περιστατικά διάρροιας, περιμένουμε μια αύξηση στα περιστατικά ελονοσίας. Επί του παρόντος, δύο τοις εκατό των ασθενών μας παρουσιάζουν ελονοσία αλλά κατά την περίοδο των βροχών φοβόμαστε ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί περίπου στο 20 με 25 τοις εκατό. Τα στάσιμα νερά δημιουργούν το ιδανικό μέρος για τα κουνούπια και οι αυτοσχέδιες καλύβες των καταυλισμών είναι κυρίως φτιαγμένες από άχυρα και καμιά φορά πλαστικά καλύμματα, κι επομένως είναι αδύνατο να κρατήσουν έξω τα κουνούπια. Η μοναδική προστασία είναι οι κουνουπιέρες τις οποίες και μοιράζουμε κυρίως για τις εγκύους και τις οικογένειες με υποσιτισμένα παιδιά, ιδιαίτερα στο Κέρφι και το Αντέ, όπου δεν βρίσκεται άλλη ανθρωπιστική οργάνωση πέραν των ΓΧΣ.

Επιπλέον, έχουμε διαπιστώσει μια αύξηση της ηπατίτιδας Ε. Αυτή η ασθένεια μεταδίδεται επίσης από μολυσμένο νερό και μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα σε ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι ζουν συνωστισμένοι κάτω από ανθυγιεινές συνθήκες. Η ηπατίτιδα Ε μπορεί να αποβεί μοιραία για τις εγκύους. Στους καταυλισμούς όπου υπάρχουν πολλές έγκυες γυναίκες, ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων βρίσκονται και αυτοί σε κίνδυνο.

Η εποχή των βροχών έχει όμως και ένα θετικό επακόλουθο: οι επιθέσεις από τους αντάρτες εναντίον των αμάχων που ζουν στα χωριά και τους καταυλισμούς κατά πάσα πιθανότητα θα μειωθούν, καθώς δεν είμαστε μόνο οι ΓΧΣ που δεν μπορούμε να φτάσουμε στους εκτοπισμένους. Ακόμα και οι αντάρτες δεν μπορούν να διασχίσουν τους ξεροπόταμους αν αυτοί γεμίσουν νερά.