«Θέλουμε να δούμε λιγότερα παιδιά να πεθαίνουν από υποσιτισμό»

Ποια κατάσταση επικρατεί αυτή τη στιγμή;

Αυτή η χρονιά είναι μια τυπική χρονιά από άποψη δυσκολίας: η περίοδος έλλειψης τροφίμων (που διαρκεί από τον Ιούνιο μέχρι τη συγκομιδή του Οκτωβρίου) έχει ήδη ξεκινήσει και οι οικογένειες στα χωριά είναι αναγκασμένες να μειώσουν τον αριθμό των γευμάτων. Είναι υποχρεωμένες να διαιρούν τα ήδη λιγοστά αποθέματα κεχριού και να είναι πολύ φειδωλές με τα μικρά χρηματικά ποσά που διαθέτουν για την αγορά άλλων τροφίμων όπως γάλα ή φασόλια, γιατί υπολείπονται ακόμα τέσσερις μήνες μέχρι τη νέα σοδειά. Ενώ υπάρχουν ως ένα βαθμό διαφορές από οικογένεια σε οικογένεια όσον αφορά τη διατροφή, η επισιτιστική κατάσταση των παιδιών κάτω των τριών ετών είναι σχετικά ομοιογενής.

Τα μικρά παιδιά είναι τα πρώτα που πλήττονται από την ανεπαρκή σίτιση καθώς τρώνε κυρίως κεχρί και περιστασιακά γάλα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ταχείας ανάπτυξης, τα μικρά παιδιά έχουν συγκεκριμένες βασικές ανάγκες και στην πραγματικότητα κανένα από αυτά δεν έχει πρόσβαση σε ειδική βρεφική τροφή εμπλουτισμένη με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, κάτι πολύ συνηθισμένο σε χώρες όπου οι τροφές είναι ήδη πλούσιες και ποικίλες. Οι διατροφικές ελλείψεις τα καθιστούν ευπαθή σε λοιμώξεις και πολλά από αυτά έχουν φτάσει πλέον στο στάδιο του οξέως υποσιτισμού, όπου το σώμα αντλεί από τα δικά του αποθέματα για να αντεπεξέλθει και σταδιακά τα εξαντλεί. 

Τα περίπου 4.000 παιδιά που υποφέρουν από σοβαρό υποσιτισμό οξείας μορφής έχουν σήμερα ενταχθεί σε προγράμματα περίθαλψης στα επισιτιστικά μας κέντρα στο Γκουιντάν Ρούμτζι (Guidan Roumdji) και τη Μανταρούνφα (Madarounfa) και περισσότερα από 200 περιστατικά σοβαρού υποσιτισμού οξείας μορφής με επιπλοκές περιθάλπονται στο νοσοκομειακό κέντρο του Μαραντί. Παρά τις προσπάθειές μας, κάθε εβδομάδα σημειώνονται περίπου 10 θάνατοι.  
Πώς μπορούμε να αποτρέψουμε τους θανάτους παιδιών από υποσιτισμό;

Με την όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη περίθαλψη. Όταν ένα παιδί υποφέρει από οξύ υποσιτισμό, το ανοσοποιητικό του σύστημα είναι τόσο αποδυναμωμένο που οι κίνδυνοι θανάτου αυξάνονται πολύ. Μια κοινή παιδική ασθένεια, όπως μια αναπνευστική λοίμωξη ή μια γαστρεντερίτιδα, μπορεί σε ένα υποσιτισμένο παιδί να οδηγήσει πολύ γρήγορα σε επιπλοκές θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή του. Η μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών περιθάλπονται πριν παρουσιάσουν ιατρικές επιπλοκές, σε επισιτιστικά κέντρα όχι πολύ μακριά από τα σπίτια τους, με ένα προπαρασκευασμένο θεραπευτικό διατροφικό προϊόν και με ιατρική περίθαλψη σε περίπτωση σχετικού περιστατικού χωρίς επιπλοκές, όπως μια ωτίτιδα ή ελονοσία. Η εβδομαδιαία ιατρική παρακολούθηση συνεπάγεται γρήγορη ανταπόκριση αν το παιδί δεν πάρει βάρος ή αν η ασθένεια επιδεινωθεί, αλλά η μητέρα είναι αυτή που αναλαμβάνει τη βασική φροντίδα, ταΐζοντάς το με ένα έτοιμο διατροφικό συμπλήρωμα δύο φορές τη μέρα για περίπου ένα μήνα.

Γνωρίζουμε ότι το 95% των παιδιών που υποφέρουν από οξύ υποσιτισμό είναι μεταξύ 6 μηνών και 3 ετών. Η ηλικιακή αυτή ομάδα αντιστοιχεί στο στάδιο του απογαλακτισμού, την κρίσιμη μεταβατική περίοδο στη ζωή ενός παιδιού που ξεκινάει όταν αρχίζει να τρώει άλλες τροφές, πέρα από το μητρικό γάλα, και τελειώνει όταν έχει ολοκληρωθεί η περίοδος ταχείας ανάπτυξης. Γνωρίζουμε, επίσης, ότι υπάρχει έξαρση των περιστατικών οξέως υποσιτισμού μεταξύ Ιουνίου και Οκτωβρίου κάθε χρόνο, κατά την περίοδο έλλειψης τροφίμων.

Είναι δυνατό να αποφευχθεί αυτή η ετήσια έξαρση του υποσιτισμού; 

Το 2006, καταφέραμε να αποτρέψουμε την έξαρση του σοβαρού υποσιτισμού περιθάλποντας παιδιά με μέτριο υποσιτισμό οξείας μορφής. Όμως, δεκάδες χιλιάδες παιδιά συρρέουν στα επισιτιστικά κέντρα μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, 5 με 6 μήνες! Κι άλλες δεκάδες χιλιάδες παιδιά πάσχουν από διατροφικές ελλείψεις κι αρρωσταίνουν εύκολα, κάποιες φορές σοβαρά. Το 2006, πραγματοποιήσαμε περίπου 250.000 συνεδρίες, στα επισιτιστικά κέντρα και στα κέντρα υγείας! Φέτος, αποφασίσαμε να περιθάλπουμε σε επισιτιστικό κέντρο παιδιά που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο λόγω οξέως υποσιτισμού και να επεκτείνουμε τη χορήγηση διατροφικών συμπληρωμάτων στο τμήμα του Γκουιντάν Ρούμτζι σε όλα τα παιδιά που κινδυνεύουν σοβαρά να εμφανίσουν οξύ υποσιτισμό, δηλαδή, στα παιδιά μεταξύ 6 μηνών και 3 ετών. Βάσει των εισαγωγών του 2006, εκτιμούμε ότι τα μισά από τα παιδιά αυτής της ηλικιακής ομάδας, σε αυτό το τμήμα, πέρυσι υπέφεραν από οξύ υποσιτισμό.

Ξεκινώντας από το Μάιο, διανέμουμε τέσσερα δοχεία ενός έτοιμου διατροφικού προϊόντος κάθε μήνα. Το παιδί που διατρέχει κίνδυνο λαμβάνει 3 κουταλιές τη μέρα, που του παρέχουν την πλήρη ημερήσια δόση θρεπτικών συστατικών και 250 χιλιοθερμίδες. Πρόκειται για ένα διατροφικό συμπλήρωμα που πρέπει να λαμβάνεται επιπροσθέτως των συνηθισμένων γευμάτων. Οι διανομές των διατροφικών αυτών προϊόντων θα συνεχίζονται μέχρι την περίοδο της συγκομιδής, για περίπου 63.000 παιδιά. Τα παιδιά που αρρωσταίνουν μεταφέρονται στο κέντρο ή στο κοντινότερο σημείο περίθαλψης. Τα παιδιά κάτω των 5 ετών περιθάλπονται πλέον δωρεάν στις εγκαταστάσεις υγείας του Υπουργείου Υγείας του Νίγηρα.

Είναι πολύ νωρίς ακόμα για να εκτιμήσουμε τα αποτελέσματα, αλλά ήδη παρατηρούμε μια ελαφρά μείωση στις εισαγωγές στα επισιτιστικά κέντρα από παιδιά που μένουν στις περιοχές που διανέμουμε το συμπλήρωμα. Επιπλέον, έχουμε παρατηρήσει ότι αυτά τα παιδιά παρουσιάζουν λιγότερες ιατρικές επιπλοκές που να απαιτούν εισαγωγή σε νοσοκομείο. Αυτά τα σημάδια είναι ενθαρρυντικά.

Ποια είναι τα κριτήρια εισαγωγής βάσει των οποίων διακρίνετε τα παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο από υποσιτισμό; 

Αυτό είναι ένα κρίσιμο ερώτημα, γιατί μέχρι σήμερα, δεν έχουμε ικανοποιητικά κριτήρια εντοπισμού παιδιών που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο από σοβαρό υποσιτισμό οξείας μορφής. Ωστόσο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημοσίευσε πρόσφατα νέες σταθερές ανάπτυξης που εξήχθησαν από έρευνα σε παιδιά στην Αφρική, την Ευρώπη, την Ασία και την Αμερικανική ήπειρο. Αυτή η μελέτη επιβεβαιώνει ότι τα παιδιά σε όλο τον κόσμο αναπτύσσονται και παίρνουν βάρος με τον ίδιο ρυθμό κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων χρόνων της ζωής τους αν τρέφονται επαρκώς, από ποιοτική και ποσοτική άποψη (και έχουν καθαρό πόσιμο νερό). Με αυτές τις νέες σταθερές ανάπτυξης μπορούμε να διακρίνουμε πιο εύκολα τα υποσιτισμένα παιδιά που βρίσκονται σε σοβαρό κίνδυνο, ειδικά για την ηλικία 6-12 μηνών.

Παρατηρήσαμε ότι το ένα τρίτο των παιδιών που εισήχθησαν στο πρόγραμμά μας το 2006 και πέθαναν ήταν σοβαρά υποσιτισμένα (σύμφωνα με τον προηγούμενο ορισμό) και τα δύο τρίτα «μετρίως» υποσιτισμένα. Σύμφωνα με το νέο ορισμό για το σοβαρό υποσιτισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, εξετάζοντας δεδομένα όπως ηλικία, βάρος και ύψος, το 80% των παιδιών που πέθαναν εμπίπτουν στην κατηγορία του σοβαρού υποσιτισμού. Αυτές οι νέες σταθερές μάς επιτρέπουν να επικεντρώσουμε τους ιατρικούς πόρους στα παιδιά με τον υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας λόγω υποσιτισμού.

Πιστεύουμε ότι η παρέμβασή μας μπορεί να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στο ποσοστό νοσηρότητας ή στον αριθμό των περιπτώσεων ασθενείας,  και στη θνησιμότητα των παιδιών που σχετίζεται με τον υποσιτισμό, παρέχοντας σε όλα τα παιδιά της ηλικιακής ομάδας κινδύνου συμπληρώματα διατροφής και επικεντρώνοντας τους ιατρικούς πόρους στα υποσιτισμένα παιδιά υψηλού κινδύνου θνησιμότητας.