Σουδάν - Δυτικό Νταρφούρ: «Αντικρίζουμε μια δεύτερη καταστροφή»

Συνέντευξη με το δρ. Ζαν-Ερβέ Μπραντόλ, πρόεδρο του γαλλικού τμήματος των ΓΧΣ, ο οποίος επέστρεψε πρόσφατα από το δυτικό Νταρφούρ, στο Σουδάν, όπου επισκέφθηκε τα προγράμματα των ΓΧΣ στο Ελ Τζενίνα, Μορνάι και Ζαλινγκέι.

Μόλις επιστρέψατε από το δυτικό Νταρφούρ. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από την κατάσταση;

«Η πρώτη καταστροφή ήταν η σκληρή βία στην οποία υποβλήθηκαν οι άνθρωποι, και οι επιπτώσεις αυτής της βίας στη συνολική κατάσταση της υγείας του πληθυσμού. Οι έμμεσες συνέπειες αυτής της βίας είναι ο αναγκαστικός εκτοπισμός ανθρώπων. Παρατηρούνται ήδη υψηλά επίπεδα υποσιτισμού και υψηλής θνησιμότητας - η κατάσταση είναι ήδη πολύ ανησυχητική. Για παράδειγμα, στο Μορνάι 1 στα 5 παιδιά πάσχει από οξύ υποσιτισμό.

«Μετά έρχεται το γεγονός ότι η βία συνεχίζεται γύρω από τους καταυλισμούς. Φιλοκυβερνητικές πολιτοφυλακές επιτίθενται συχνά σε ανθρώπους -κυρίως γυναίκες και νεαρά κορίτσια- όταν βγαίνουν από τον καταυλισμό. Πολλές γυναίκες βιάστηκαν. Επειδή λείπει μεγάλος αριθμός ανδρών -που είτε σκοτώθηκαν, είτε κατέφυγαν σε άλλες περιοχές της χώρας- οι γυναίκες είναι υποχρεωμένες να συντηρήσουν μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων. Οι αρχές σε κάποιες περιοχές μιλούν ακόμη και για μετεγκατάσταση των ανθρώπων πίσω στα κατεστραμμένα χωριά τους.

«Σταμάτησα στον καταυλισμό Σίσι, στο δρόμο από το Ελ Τζενίνα στο Μορνάι. Άντρες συγκεντρώθηκαν γύρω από το αυτοκίνητο για να μας χαιρετίσουν. Ζήτησα από το μεταφραστή να τους ρωτήσει εάν θέλουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Έδειξαν μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά και είπαν: "Δεν μπορούμε να πάμε ούτε καν έως εκεί, γιατί θα μας επιτεθούν. Δεν μπορούμε ούτε καν να σκεφτούμε να επιστρέψουμε σπίτι". Ήταν πραγματικοί άνθρωποι που ζουν σε ένα απειλητικό περιβάλλον».

Πώς επηρεάζει η συνεχιζόμενη βία τη δυνατότητα των ανθρώπων να επιβιώσουν;

«Ακόμη και με τόσο περιορισμένη βοήθεια, θα μπορούσαν να βρουν μηχανισμούς αντιμετώπισης για να βελτιώσουν την κατάστασή τους, επειδή γνωρίζουν την περιοχή. Ωστόσο, δεν μπορούν να τους χρησιμοποιήσουν, γιατί εάν βγουν από τους καταυλισμούς ξυλοκοπούνται και βιάζονται. Αυτή η μορφή βίας δεν επηρεάζει μεμονωμένα τις γυναίκες, αλλά ακόμα και τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, οι οποίοι θα πεθάνουν επίσης, καθώς αυτές οι γυναίκες δεν θα είναι πια σε θέση να συντηρήσουν και να σώσουν τις οικογένειές τους. Εξάλλου, η βία κάνει τους ανθρώπους να εξαρτώνται ακόμη περισσότερο από την εξωτερική βοήθεια και αυτή είναι αργή, μη συστηματική και αναξιόπιστη».

Πώς θα επηρεάσει η αρχή της περιόδου των βροχών αυτές τις προσπάθειες;

«Η κατάσταση θα επιδεινωθεί, επηρεάζοντας τους πληθυσμούς τόσο τεχνικά -από άποψη μέσων- μειώνοντας τη δυνατότητα παροχής τροφίμων όσο και την κατάσταση υγείας με πιθανά ξεσπάσματα επιδημιών - η εποχιακή κορύφωση της ελονοσίας είναι κοντά και χωρίς αποχωρητήρια μπορεί να παρουσιαστεί χολέρα, δυσεντερία ή οποιαδήποτε μορφή εκτεταμένης επιδημίας. Όταν σκεφτόμαστε την έκταση του προβλήματος -μιλάμε για περίπου 1 εκατομμύριο εκτοπισμένους ανθρώπους- φοβόμαστε ότι θα χαθούν δεκάδες χιλιάδες ζωές».

Τι πρέπει να γίνει;

«Η προσπάθεια παροχής βοήθειας πρέπει να επιταχυνθεί - να μεταφερθούν περισσότερα τρόφιμα στη χώρα και να δημιουργηθούν αποθέματα τροφίμων. Αυτό έχει ξεκινήσει αλλά είναι πολύ αργό για να είναι αποτελεσματικό. Εάν δεν υπάρξει αλλαγή κλίμακας, θα αντικρίσουμε μια δεύτερη καταστροφή. Η πρώτη ήταν η σκληρή βία και τώρα αντιμετωπίζουμε μια δεύτερη εξαιτίας της έλλειψης βοήθειας για έναν πολύ εξασθενημένο πληθυσμό που πλήττεται από επιδημίες και υψηλά ποσοστά υποσιτισμού».

Πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτή η "αλλαγή κλίμακας";

«Βλέποντας τις συνθήκες από κοντά, αυτό που χρειάζεται είναι περισσότερη υλικοτεχνική μέριμνα - τρόφιμα, μεταφορές, αποθήκευση, ρίψη τροφίμων από αέρος σε μερικές περιοχές. Εάν αυτό μπορεί να γίνει από μη στρατιωτικό φορέα, έχει καλώς. Αλλιώς, για να εξασφαλιστεί η σωστή ροή βοήθειας, κυρίως τροφίμων, οι υπεύθυνοι οφείλουν να αναζητήσουν τεράστια μέσα.

«Εμπλέκομαι στην αντιμετώπιση κρίσεων εδώ και 20 χρόνια και φαίνεται ότι οι ανάγκες σε τρόφιμα, νερό, υποδομή υγιεινής και ιατροφαρμακευτική φροντίδα δεν μπορούν να καλυφθούν, ιδιαίτερα με την πρόσθετη επιβάρυνση από τη βία και τις βροχές. Ειλικρινά, οι ΓΧΣ δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με όλες τις ιατρικές ανάγκες που θα προκύψουν. Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Επισιτισμού ( WFP ) των Η.Ε. κάνει ό,τι μπορεί. Ωστόσο δεν είναι σαφές εάν μπορούν να καλύψουν τις επιχειρήσεις που έχουν σχεδιάσει. Το WFP χρειάζεται σημαντική υποστήριξη από άλλους ισχυρούς παράγοντες, κυρίως όσον αφορά την υλικοτεχνική υποδομή.

«Ένας καταυλισμός όπως το Μορνάι, χρειάζεται 1.200 τόνους τροφίμων κάθε μήνα. Το δυτικό Νταρφούρ χρειάζεται συνολικά 300 τόνους τροφίμων καθημερινά, με τη μορφή συνεχούς ανεφοδιασμού, αλλά οι έντονες βροχοπτώσεις θα κλείσουν τους δρόμους και σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και το αεροδρόμιο. Θα είναι ένας πραγματικός εφιάλτης και, εάν δεν υπάρξουν αλλαγές όσον αφορά την επιτάχυνση της κλίμακας για την παροχή βοήθειας στους ανθρώπους αυτούς, θα καταλήξει σε μια αποτυχημένη προσπάθεια».