«Προστατευόμενοι Ανθρωπιστικοί Διάδρομοι» στο Νταρφούρ:

Ο κύριος Κουσνέρ, ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών, προτείνει τη χρήση στρατιωτικών δυνάμεων για την προστασία ενός «ανθρωπιστικού διαδρόμου» ώστε να παρέχεται βοήθεια στους πληθυσμούς του Νταρφούρ από μία βάση στο γειτονικό Τσαντ. Αυτή η πρόταση θέτει μια σειρά από ερωτήματα.

Ποια είναι η γενική κατάσταση στο Νταρφούρ;
Από την υπογραφή της συμφωνίας της Αμπούτζα το Μάιο του 2006, η κατάσταση έχει εξελιχθεί προς ένα κατακερματισμό των ενόπλων ομάδων: επαναστάτες και φιλοκυβερνητικές δυνάμεις είναι σήμερα χωρισμένοι σε δεκάδες ομάδες που πολεμούν μεταξύ τους, τροφοδοτώντας ένα κλίμα φόβου και ανασφάλειας. Αυτή η βία συχνά καταλήγει σε σποραδικές μάχες, επιδρομές σε χωριά και επιθέσεις εναντίον συγκεκριμένων στόχων, συμπεριλαμβανομένων και εργαζομένων ανθρωπιστικών οργανώσεων. Περισσότεροι από 2 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται ακόμα εκτοπισμένοι και η επιβίωσή τους στηρίζεται επαχθώς στη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια. Παρ’ όλο που τίποτα δεν έχει λυθεί σε πολιτικό επίπεδο, δε βρισκόμαστε πλέον σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο μαζικών σφαγών από τις κυβερνητικές δυνάμεις, όπως συνέβαινε το 2003-2004.

Είναι αδύνατη η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σήμερα στο Νταρφούρ;
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες πολέμου και ανασφάλειας, ειδικά στις οδικές οδούς, το να παρέχεις βοήθεια είναι πολύ δύσκολο. Παρ’ ολ’ αυτά, από τα μέσα του 2004, οργανώσεις που βρίσκονται επί τόπου έχουν διεξάγει επιχειρήσεις παροχής βοήθειας πρωτοφανούς μεγέθους στις κύριες περιοχές εκτοπισμού: περισσότεροι από 10.000 εργαζόμενοι στον ανθρωπιστικό τομέα εργάζονται στο Νταρφούρ προσφέροντας πολύτιμη υποστήριξη (τρόφιμα, νερό και ιατρική περίθαλψη) σε περίπου 2 εκατομμύρια εκτοπισμένους ανθρώπους. Οι ΓΧΣ απασχολούν 2.000 εργαζόμενους για τη διεκπεραίωση των επιχειρήσεών τους και στις τρεις περιοχές της επαρχίας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που ελέγχονται από τους επαναστάτες.

Πώς φτάνει η βοήθεια στις διαφορετικές τοποθεσίες που δραστηριοποιούνται οι ΓΧΣ;
Κατόπιν μιας σοβαρής επίθεσης στο προσωπικό μας τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, οι ομάδες των ΓΧΣ βασίζονται στα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα του Παγκόσμιου Οργανισμού Σίτισης για να φτάσουν στο πεδίο δράσης. Ωστόσο συνεχίζουμε να μεταφέρουμε υλικό οδικώς από το Χαρτούμ, όπως συνέβαινε από την αρχή αυτής της επιχείρησης. Δεδομένων των ληστειών και των επιθέσεων που έχουν υποστεί οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, πρέπει διαρκώς να επανεξετάζουμε τις επιχειρήσεις μας και να διαπραγματευόμαστε με όλες τις πλευρές των συγκρούσεων την πρόσβαση και την παροχή βοήθειας στους πληθυσμούς. Υπό αυτές τις συνθήκες, το να είσαι ανεξάρτητη ανθρωπιστική οργάνωση είναι ουσιώδες.

Η πρόσβαση σε ανθρώπους που ζουν εκτός καταυλισμών δεν παραμένει ακόμη ένα θέμα;
Πράγματι αντιμετωπίζουμε προβλήματα στην προσέγγιση συγκεκριμένων πληθυσμών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ζουν στην ύπαιθρο, αποκομμένοι λόγω της ανασφάλειας των δρόμων. Όμως, οι ανθρωπιστικοί διάδρομοι δε φαίνονται να είναι μία λειτουργική λύση για διασκορπισμένους πληθυσμούς σε μια περιοχή που θυμίζει έρημο, στο μέγεθος της Γαλλίας.

Είναι κατάλληλη η χρήση ενόπλων δυνάμεων για την προστασία της παροχής βοήθειας;
Η πρόταση του κου Κουσνέρ, που θολώνει τα όρια μεταξύ στρατιωτικής και ανθρωπιστικής δράσης, είναι επικίνδυνη. Αν μια ξένη ένοπλη δύναμη αναλάβει την ευθύνη προστασίας της ανθρωπιστικής βοήθειας, οι εργαζόμενοι των ανθρωπιστικών οργανώσεων διακινδυνεύουν να συσχετιστούν με μια από τις αντιμαχόμενες πλευρές και επομένως να αποτελέσουν στόχο. Το έχουμε δει πολλές φορές στο παρελθόν: ο συνδυασμός ανθρωπιστικής βοήθειας και ένοπλης επέμβασης είναι συχνά αναποτελεσματικός διότι οι ανθρωπιστικές οργανώσεις πρέπει να παραμένουν ουδέτερες και ανεξάρτητες από οποιαδήποτε πολιτική εξουσία – και να εκλαμβάνονται ως τέτοιες – προκειμένου να προσεγγίσουν τους ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη. Αντιθέτως, οι προστατευόμενοι ανθρωπιστικοί διάδρομοι, που προτάσσει ο κος Κουσνέρ, δε θα είναι πλέον ουδέτερες ζώνες. Αντί να ενδυναμώσουν την ανθρωπιστική βοήθεια, υπάρχει κίνδυνος να συμβεί το αντίθετο.

Ποια είναι η γνώμη σας αναφορικά με προηγούμενες προσπάθειες εφαρμογής παρόμοιων προτάσεων;
Χωρίς να περιμένουμε ότι η ιστορία θα επαναληφθεί, οι προηγούμενες εμπειρίες από «ανθρωπιστικές επεμβάσεις» δικαιολογούν την ανησυχία μας. Οι «ανθρωπιστικοί διάδρομοι» και οι «ασφαλείς ζώνες» που δημιουργήθηκαν στη Σρεμπρένιτσα και το Γκόραζντε στη Βοσνία είναι τραγικές υπενθυμίσεις της ψευδαίσθησης ασφάλειας που παρέχουν τέτοια μέτρα. Παρομοίως, η αποτυχία της «ανθρωπιστικής-στρατιωτικής» επιχείρησης που ηγήθηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στη Σομαλία το 1992 συνέβαλε επίσης σε ένα όλο και πιο επικίνδυνο θόλωμα των διαχωριστικών γραμμών μεταξύ ανθρωπιστικής και στρατιωτικής δράσης και αποδείχτηκε αποτυχία όσον αφορά την προστασία και τη βοήθεια πληθυσμών που βρίσκονται σε ανάγκη.