Οι πιέσεις των ΗΠΑ απειλούν την πρόσβαση στα φάρμακα στην Κεντρική Αμερική

Παρ' όλο που το προσχέδιο της εμπορικής συμφωνίας εξακολουθεί να είναι μυστικό, είναι σαφές από τις αμερικανικές διαπραγματευτικές θέσεις και από άλλες περιφερειακές συμφωνίες ότι οι προτάσεις που συζητιούνται κατά τη διάρκεια του τελικού γύρου των συναντήσεων για τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και Κεντρικής Αμερικής (CAFTA), περιλαμβάνουν διατάξεις για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, οι οποίες ξεπερνούν κατά πολύ τα πρότυπα που έχουν τεθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ).

Αυτές οι προτάσεις υπονομεύουν επίσης τις υποσχέσεις που έδωσαν οι ΗΠΑ και όλα τα άλλα μέλη του ΠΟΕ πριν από δύο χρόνια, όταν υιοθέτησαν τη Διακήρυξη της Ντόχα για τα Σχετικές με το Εμπόριο Απόψεις της Συμφωνίας περί Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας (TRIPS) και για τη Δημόσια Υγεία, οι οποίες έδιναν απερίφραστα προτεραιότητα στη δημόσια υγεία έναντι της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων.

«Το HIV/AIDS σκοτώνει έναν άνθρωπο κάθε δύο ώρες στην Ονδούρα λόγω του ότι η τεράστια πλειονότητα των ανθρώπων με HIV/AIDS δεν έχει τη δυνατότητα να αγοράσει τα σωτήρια για τη ζωή φάρμακα κατά του AIDS», δήλωσε ο Μανουέλ Μουνόζ, γιατρός, που τρέχει το πρόγραμμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την αντιμετώπιση του AIDS στην Ονδούρα. «Αυτήν τη στιγμή, η Ονδούρα δεν αγοράζει τα λιγότερο ακριβά αντίγραφα, τα οποία θα της επέτρεπαν να παράσχει φάρμακα κατά του AIDS σε κάθε πολίτη της που έχει επείγουσα κλινική ανάγκη αντιρετροϊκής θεραπείας και που χωρίς αυτήν θα πεθάνει.»

«Δεν θα με εξέπληττε, εάν η κυβέρνηση αγόραζε πιο ακριβά φάρμακα από το φόβο αντιποίνων από τις ΗΠΑ για την αγορά αντιγράφων. Εάν η CAFTA κάνει την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων σε φαρμακευτικά προϊόντα ακόμη πιο αυστηρή, θα χαθούν ζωές», συνέχισε ο ίδιος.

Όπως και στις διαπραγματεύσεις για την Περιοχή Ελεύθερου Εμπορίου της Αμερικανικής Ηπείρου (FTAA), οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα φοβούνται ότι οι ΗΠΑ πιέζουν για την εισαγωγή διατάξεων στην CAFTA που θα περιορίσουν την ικανότητα της Κόστα Ρίκα, του Ελ Σαλβαδόρ, της Γουατεμάλα, της Ονδούρα και της Νικαράγουα να εκμεταλλευτούν την ευελιξία που παρέχει η Συμφωνία TRIPS του ΠΟΕ και να εξασφαλίσουν την ανταγωνιστικότητα των αντιγράφων -τον μόνο αποδεδειγμένα λειτουργικό μηχανισμό για την επίτευξη βιώσιμων και συστηματικών μειώσεων τιμών- για φάρμακα που είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση όλων των ασθενειών που απειλούν τις ζωές των ανθρώπων στην Κεντρική Αμερική.

Μια τέτοια διάταξη, που αναφέρεται ως «αποκλειστικότητα δεδομένων», μπορεί να δημιουργήσει ένα νέο εμπόδιο στην πρόσβαση στα φάρμακα, παρόμοιο με την ευρεσιτεχνία, ακόμη και όταν ένα φάρμακο δεν προστατεύεται από δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Η αποκλειστικότητα δεδομένων εμποδίζει τις αρχές που ρυθμίζουν την πώληση φαρμάκων να επιτρέψουν τη χρήση αντιγράφων για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, προσφέροντας έτσι εκ των πραγμάτων μονοπώλιο στους αρχικούς κατασκευαστές.

Η φαρμακοβιομηχανία ασκεί ισχυρές πιέσεις για να αποσπάσει μια πενταετία αποκλειστικότητας δεδομένων για νέα εγκρινόμενα φάρμακα. Στη Συμφωνία TRIPS δεν περιλαμβάνεται υποχρέωση παροχής τέτοιας προστασίας, αλλά οι ΗΠΑ την θεωρούν τώρα διαπραγματευτική προτεραιότητα.

Το 2003, η κυβέρνηση της Γουατεμάλα τροποποίησε το νόμο της περί πνευματικής ιδιοκτησίας για να παράσχει πέντε χρόνια αποκλειστικότητας δεδομένων για φάρμακα που εγκρίνονται προς χρήση στη χώρα. Αυτό σημαίνει αυτόματα μια καθυστέρηση πέντε ετών στη διάθεση αντιγράφων φαρμάκων στη Γουατεμάλα, παρ' όλο που η πλειονότητα των αντιρετροϊκών φαρμάκων στη χώρα δεν προστατεύεται από ευρεσιτεχνίες.

Για τους 67.000 πολίτες της Γουατεμάλα που ζουν αυτήν τη στιγμή με HIV/AIDS, πέντε χρόνια χωρίς πρόσβαση σε αγωγή μπορεί να σημάνουν τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου. Η Γουατεμάλα είναι προς το παρόν η μόνη χώρα στην Κεντρική Αμερική που παρέχει πέντε χρόνια αποκλειστικότητας δεδομένων για φάρμακα, αλλά οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ανησυχούν βαθύτατα ότι υπάρχει κίνδυνος, η CAFTA να επεκτείνει αυτήν τη διάταξη σε ολόκληρη την περιοχή.

«Εάν οι ΗΠΑ και άλλες χώρες-μέλη της CAFTA ξεπουλήσουν την υγεία θα έχουν απαρνηθεί την ευθύνη τους να προστατεύουν τη δημόσια υγεία και να προάγουν την πρόσβαση στα φάρμακα για όλους», δήλωσε η Ρέιτσελ Κοέν, Αμερικανίδα διευθύντρια της Εκστρατείας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα. «Οι άνθρωποι με HIV / AIDS και άλλες ασθένειες θα είναι εκείνοι που θα πληρώσουν το τίμημα», πρόσθεσε η ίδια.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν αυτήν τη στιγμή προγράμματα σε τρεις από τις πέντε χώρες της CAFTA -στην Ονδούρα, τη Γουατεμάλα και τη Νικαράγουα- τα οποία παρέχουν ιατρική φροντίδα σε ανθρώπους που ζουν με HIV/AIDS και άλλες σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις, ανθρώπους με την ασθένεια Chagas (μορφή τρυπανοσωμίασης), καθώς και σε εκτοπισμένους και άστεγους πληθυσμούς, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών του δρόμου, και σε ιθαγενείς.