Ν. Νταρφούρ: Οι ΓΧΣ παρέχουν υποστήριξη σε 50.000 πρόσφατα εκτοπισμένους

Τα χωριά κάηκαν, κάποιοι κάτοικοι έπεσαν θύματα πυροβολισμών, δεξαμενές νερού και αποθήκες τροφίμων καταστράφηκαν. Οι ΓΧΣ παρέχουν χειρουργική υποστήριξη στους τραυματίες, έχουν στήσει μόνιμες και Κινητές Ιατρικές Μονάδες και διανέμουν πλαστικά καλύμματα, κουβέρτες και τρόφιμα.

Κάτω από μια αγκαθωτή ακακία στην άνυδρη ύπαιθρο του νότιου Νταρφούρ, κάποιες οικογένειες προσπαθούν να προφυλαχτούν από τον καυτό ήλιο. Άντρες, γυναίκες και παιδιά κάθονται ανάμεσα στα πενιχρά υπάρχοντα που κατάφεραν να διασώσουν όταν έτρεξαν να σωθούν από μία επίθεση εναντίον του χωριού τους: πλαστικά μπιτόνια, μερικά κατσαρολικά και κάποια ψάθινα στρώματα. Έχουν δέσει μια κουβέρτα στα κλαδιά πάνω από το κεφάλι τους, δημιουργώντας ένα μικρό κομματάκι ίσκιου πάνω στο χώμα.

Οι Κινητές Ιατρικές Μονάδες των ΓΧΣ, ταξιδεύοντας έξω από την πόλη της Μουχαρατζίγια, συναντούν εκατοντάδες οικογένειες σαν αυτή, που ζουν κάτω από θάμνους και δέντρα, διασκορπισμένες σε δεκάδες χιλιόμετρα αφιλόξενης γης. Το νερό είναι ελάχιστο- η περίοδος της ξηρασίας έχει αρχίσει - και κάποιοι αναγκάζονται να πίνουν από λιμνάζοντα νερά απ΄όπου πίνουν και τα ζώα τους. Αποτιμώντας την κατάσταση, οι γιατροί και οι νοσηλευτές των ΓΧΣ βρίσκουν ενδείξεις στέρησης και έκθεσης σε μολύνσεις. Η διάρροια εξαπλώνεται ταχέως, οι δερματικές ασθένειες πολλαπλασιάζονται και κάποια παιδιά παρουσιάζουν ήδη μολύνσεις του αναπνευστικού συστήματος εξαιτίας του κρύου που πέφτει τη νύχτα.  

Τουλάχιστον 50.000 πολίτες έχουν καταφύγει στην ύπαιθρο μετά από μια σειρά βίαιων επιθέσεων στη Μουχαρατζίγια και τις γύρω περιοχές. Για πολλούς από αυτούς, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που αναγκάζονται να φύγουν από τα σπίτια τους. Είχαν ήδη φύγει από άλλες περιοχές και ζούσαν μέσα σε δύσκολες συνθήκες σε καταυλισμούς εκτοπισμένων στις παρυφές της πόλης.  

Μετά από μία περίοδο σχετικής ηρεμίας στη Μουχαρατζίγια, στις δύο Οκτωβρίου ξέσπασαν μάχες κι έντονες εσωτερικές συγκρούσεις μεταξύ πάνοπλων μετακινούμενων επαναστατικών ομάδων, που διήρκεσαν δύο μήνες. Άμαχοι πολίτες βρέθηκαν στο στόχαστρο των επιθέσεων. Τις επόμενες εβδομάδες η βία περικύκλωσε την περιοχή στα δυτικά και στα ανατολικά της πόλης, αναγκάζοντας όλο και περισσότερους ανθρώπους να εκτοπιστούν. Όταν οι Κινητές Ιατρικές Μονάδες των ΓΧΣ κατάφεραν να κινηθούν στην περιοχή, βρήκαν κατοίκους που είχα πέσει θύματα πυροβολισμών και ξυλοδαρμών, χωριά καμένα, δεξαμενές νερού με ανεπανόρθωτες ζημιές, κατεστραμμένες αποθήκες τροφίμων και απόγνωση για τις ζωές και τις κοινωνίες που ξαφνικά αφανίστηκαν.  

Οι ΓΧΣ βρήκαν έναν ηλικιωμένο άντρα να κείτεται κάτω από τα δέντρα στην ανατολική Μουχαρατζίγια με ένα τραύμα από σφαίρα και ένα ανοιχτό κάταγμα του μηριαίου οστού. Περιέγραψε πώς επιτέθηκαν στο σπίτι του στο χωριό Ανγκάμπο στις 13 Νοεμβρίου. «Δέκα άτομα μπήκαν μέσα. Με ρώτησαν ποιος είμαι και αν ήμουν οπλισμένος, μετά με πυροβόλησαν, μου πήραν όλα τα λεφτά κι έκαψαν το σπίτι μου. Ήμουν ακόμα μέσα όταν του έβαλαν φωτιά.»

Για πολλούς, η βία ξεκίνησε χωρίς προειδοποίηση. «Ήμουν στο σπίτι όταν άκουσα πυροβολισμούς», είπε στην ομάδα των ΓΧΣ ένας άντρας που αναζήτησε καταφύγιο νότια. «Έμεινα ακίνητος και την επόμενη στιγμή με είχαν πυροβολήσει. Με είχαν χτυπήσει στο χέρι. Είδα δύο οχήματα φορτωμένα με αντάρτες - θα πρέπει να ήταν 15 σε κάθε αυτοκίνητο. Πυροβολούσαν ασταμάτητα προς τα σπίτια μας κι εναντίον μας.»
Η βία συνεχίζεται ασταμάτητα από τις αρχές του Οκτώβρη.

Σε κάποιες περιπτώσεις οι άνθρωποι που διέφυγαν, δέχονται επίθεση για δεύτερη φορά, κάτι που τους αναγκάζει να περιπλανώνται στην περιοχή αναζητώντας απεγνωσμένα ασφάλεια. Η κλινική που υποστηρίζουν οι ΓΧΣ στη Μουχαρατζίγια πραγματοποιεί εκτός των άλλων χειρουργικές επεμβάσεις και δέχεται σταθερή ροή ασθενών που χρειάζονται ειδική ιατρική περίθαλψη. Από την αρχή των συγκρούσεων έχουν δεχτεί περίθαλψη 131 άνθρωποι για τραύματα πολέμου. Οι 107 από αυτούς είχαν τραύματα από πυροβολισμούς. Το ένα τέταρτο ήταν απλοί πολίτες. Κάποιες φορές, ακόμα και οι ασθενείς στην κλινική της Μουχαρατζίγια αισθάνονται ανασφάλεια. Όταν στις 23 Οκτωβρίου ξέσπασαν νέες συμπλοκές και αντίποινα, το προσωπικό των ΓΧΣ αναγκάστηκε να φύγει και 15 ασθενείς έφυγαν κι αυτοί από τις νοσοκομειακές μονάδες. 

Ίσως το πιο ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι αυτή η ένοπλη διαμάχη έχει διχάσει τους πληθυσμούς σε τοπικό-εθνικό επίπεδο, πυροδοτώντας εντάσεις στην περιοχή. Η εθνικιστική διάσταση έχει παρακινήσει επιθέσεις σε χωριά ή καταυλισμούς εκτοπισμένων, κάτι που σημαίνει ότι οι άμαχοι πληθυσμοί έχουν μετατραπεί σε κεντρικούς στόχους. Αυτό περιπλέκει την ήδη ολέθρια ανθρωπιστική κατάσταση, κάνοντας για παράδειγμα τους εκτοπισμένους να φοβούνται να επιστρέψουν στα σπίτια τους ακόμα κι όταν η κατάσταση έχει ηρεμήσει ή προκαλώντας ανησυχία στους ΓΧΣ ότι η δουλειά τους μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια του εντόπιου προσωπικού τους, φέρνοντάς τους αντιμέτωπους με τις τοπικές διαμάχες.

Κάθε μέρα το προσωπικό των ΓΧΣ αντιμετωπίζει τον πόνο, την απελπισία και την δυστυχία των απλών ανθρώπων που παρόλα αυτά προσπαθούν να συνεχίσουν τη ζωή τους με κάθε τρόπο και με ελάχιστους πόρους. «Δεν μπορώ να κοιμηθώ όταν σκέφτομαι αυτούς τους ανθρώπους» λέει ο Τζόναθαν Χένρυ, συντονιστής του προγράμματος των ΓΧΣ στη Μουχαρατζίγια. «Μία γυναίκα μου είπε ότι ήταν στο σπίτι με τα 7 παιδιά της όταν άρχισε η επίθεση. Ένοπλοι άντρες έκαψαν το σπίτι της και όλη της την περιουσία. Πυροβόλησαν τα παιδιά της καθώς έτρεχαν να ξεφύγουν. Τώρα είναι εκτοπισμένη και θέλει να φύγει όσο πιο μακριά από τη Μουχαρατζίγια γίνεται. Πραγματικά δεν ξέρω που θα μπορούσαν να πάνε.»   

Εξαιτίας αυτής της βεβιασμένης φυγής προς ένα αφιλόξενο περιβάλλον, έχοντας λίγο ή καθόλου χρόνο να συγκεντρώσουν και να μεταφέρουν τα απαραίτητα, οι εκτοπισμένοι έχουν άμεση ανάγκη για βοήθεια. Σε σημεία όπου αισθάνονται ασφαλείς, συλλέγουν νερό σκάβοντας ρηχά πηγάδια σε ξερές όχθες ποταμών. Η ομάδα των ΓΧΣ βοηθάει τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς μεταφέροντάς νερό και επισκευάζοντας τοπικά συστήματα ύδρευσης. Αλλά το νερό τελειώνει σε πολλές περιοχές γιατί το καταναλώνουν πολλοί άνθρωποι και ζώα. «Μία βδομάδα, τόσο κρατάνε τα αποθέματα νερού. Μετά από αυτό, θα συνεχίσουμε για να βρούμε κι άλλο νερό, αλλά δεν ξέρω πού θα πάμε» λέει ένα 16χρονο κορίτσι, που διέφυγε όταν οι αντάρτες έκαψαν το χωριό Μουτούρουεντ στις 12 Νοεμβρίου. Έχασε τέσσερις συγγενείς της, όπως είπε στους ΓΧΣ, και από τότε η οικογένειά της ζει κάτω από ένα δέντρο. 

Και τα αποθέματα τροφίμων εξαντλούνται επίσης. Η εποχή των βροχών ήταν καλή φέτος, κι έτσι υπάρχει η ελπίδα μιας καλής σοδειάς, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται πάρα πολύ να επιστρέψουν. Οι ομάδες των ΓΧΣ που ταξιδεύουν στην περιοχή πέρασαν από χωράφια τα οποία έχουν συγκομιστεί κατά το ήμισυ, ενώ η υπόλοιπη σοδειά σιγά σιγά σαπίζει. Το προσωπικό των ΓΧΣ έχει περιθάλψει ανθρώπους που τραυματίστηκαν όταν επέστρεψαν για να οργώσουν τα χωράφια τους. Εξαιτίας της συνεχόμενης ανασφάλειας υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να χαθούν οι σοδειές. Τα Ηνωμένα Έθνη κι άλλες οργανώσεις παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας έχουν διανείμει τρόφιμα, αλλά η ασταθής κατάσταση και οι διαρκείς μετακινήσεις των ανθρώπων κάνουν αδύνατη την εξασφάλιση της απαραίτητης τροφής σε όλους.

Δεν υπάρχουν χώροι όπου οι εκτοπισμένοι να μπορούν να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη. Η γενική κατάσταση της υγείας τους είναι επισφαλής και αναμένεται να επιδεινωθεί δεδομένων των συνθηκών διαβίωσης. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι ΓΧΣ έχουν στήσει μία κλινική στην Σίλεα (36 χιλιόμετρα νότια της Μουχαρατζίγια) για να προσφέρουν ιατρική βοήθεια στους 17.000 εκτοπισμένους που εκτιμάται ότι έχουν συγκεντρωθεί εκεί. Επιπλέον, κάνουν αποτίμηση της κατάστασης σίτισης του πληθυσμού και ξεκίνησαν εκστρατεία εμβολιασμού κατά της ιλαράς για παιδιά από 6 μηνών έως 5 ετών. Οι ΓΧΣ έχουν διανείμει 4.500 πλαστικά καλύμματα, 7.300 κουβέρτες και περισσότερα από 1.000 πακέτα μπισκότων υψηλής θερμιδικής αξίας. Ακόμα κι αν συνυπολογίσει κανείς τις προσπάθειες άλλων οργανισμών ανθρωπιστικής βοήθειας, των Ηνωμένων Εθνών και της Σουδανικής κυβέρνησης, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν άμεση ανάγκη για βοήθεια, ειδικά όσον αφορά τα βασικά είδη προφύλαξης από τις καιρικές συνθήκες, το νερό και τα τρόφιμα.   

Τις τελευταίες μέρες, νέες επιθέσεις έχουν οξύνει τις συμπλοκές μεταξύ των αντίπαλων ομάδων, οδηγώντας σε περισσότερους θανάτους πολιτών και απειλώντας την προσπάθεια παροχής βοήθειας των ΓΧΣ σε περιοχές έξω από τη Μουχαρατζίγια. Κάποιοι από τους εκτοπισμένους αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην πόλη τους. Μπορεί η εκτίμηση της σοβαρότητας των συγκρούσεων να είναι κάτι πέρα από το πεδίο δράσης των ΓΧΣ, ωστόσο ήδη μέσα στις πρώτες 3 μέρες μετά την 29^η Νοεμβρίου η χειρουργική ομάδα των ΓΧΣ στη Μουχαρατζίγια περιέθαλψε 59 ασθενείς με τραύματα από πυροβολισμούς.   

Είτε ενεπλάκησαν σε αυτές τις βίαιες καταστάσεις τυχαία είτε αποτέλεσαν εσκεμμένα στόχο, αυτοί οι άνθρωποι, ειδικά όσοι ζουν στο ύπαιθρο, πρέπει να πάρουν αποφάσεις ζωής ή θανάτου για να διαφυλάξουν την ασφάλεια των οικογενειών τους, να βρουν φαγητό και νερό και να θρηνήσουν τις ανθρώπινες ή υλικές απώλειές τους. «Τι μπορούμε να κάνουμε για τη γυναίκα που χαμογελάει από το κρεβάτι, κάτω από ένα δέντρο στη μέση του πουθενά;» αναρωτιέται η Τζιλς Χολ, μια νοσηλεύτρια από την Κινητή Ιατρική Μονάδα των ΓΧΣ. Η μητέρα επιδεικνύει περήφανα το δεματάκι που κρατάει στα χέρια της: ένα κοριτσάκι 13 ημερών, την ηλικία του οποίου ανακαλεί με ευκολία γιατί πριν από 14 μέρες έφυγε από το χωριό της φοβούμενη τη βία που θα επακολουθούσε. Το κοριτσάκι γεννήθηκε κάτω από ένα δέντρο και ξεκίνησε τη ζωή του ως εκτοπισμένο.