"Με εντυπωσίασε η αισιοδοξία, η ελπίδα και η θέληση των Αϊτινών"

Ποια είναι η πρώτη εικόνα που αντίκρισες στην Αϊτή;
Όταν έφτασα στο Πόρτ-ο-Πρενς, μέχρι ν’ αφήσω το αεροδρόμιο, η νύχτα είχε πέσει. Στους σκοτεινούς δρόμους που φωτίζονταν μόνο από κεριά, λάμπες θυέλλης και που και που από κάποια γεννήτρια, χιλιάδες άνθρωποι κοιμόντουσαν ανάμεσα σε ερείπια, όπου υπήρχε ανοικτός χώρος. Ο δρόμος από το αεροδρόμιο για την πόλη είναι ένας φαρδύς δρόμος δύο κατευθύνσεων με διαχωριστική νησίδα. Τα οχήματα κινούνταν μόνο από τη μία μεριά. Στην άλλη μεριά, το οδόστρωμα ήταν καλυμμένο από εκατοντάδες ανθρώπους που κοιμόντουσαν ή προσπαθούσαν να κοιμηθούν, ξαπλωμένοι σφιχτά ο ένας δίπλα στον άλλο. Όπου μια λάμψη επέτρεπε να διακρίνεις περισσότερες λεπτομέρειες, φαινόταν ξεκάθαρα πως κανείς τους δεν είχε τίποτα περισσότερο από τα ρούχα που φόραγε, κάποιοι με ένα σεντόνι, μια κουβέρτα ή ένα ακαθόριστο μπόγο με κάποια λίγα πράματα. Η νύχτα ήταν στεγνή αλλά έκανε ψύχρα και όσο περνούσε η ώρα γινόταν πιο κρύα.

Τι περιστατικά αντιμετωπίζατε;
Ως φυσιοθεραπευτής, κυρίως κατάγματα και τραύματα μαλακών ιστών. Παρόλο που έφτασα ακριβώς δύο εβδομάδες μετά την ημέρα του σεισμού, πολλοί από τους ασθενείς με κατάγματα δεν είχαν λάβει καμία περίθαλψη. Άνθρωποι με κατάγματα που δεν είχαν λάβει καμία βοήθεια ή είχαν αντιμετωπιστεί πρόχειρα και έχοντας μολυσμένες πληγές από το σεισμό, συνέχισαν να έρχονται στο νοσοκομείο έως και ένα μήνα μετά. Εκτός όμως, από τους τραυματίες, δεχόμασταν και δεκάδες ανθρώπους που έπασχαν από χρόνια ή οξέα νοσήματα που δε συνδέονταν με κάποιο τραύμα. Επίσης, ένας χώρος λειτουργούσε ως μαιευτήριο και τρεις ψυχολόγοι έκαναν τακτικές συνεδρίες με άτομα που υπέφεραν από ψυχολογικές διαταραχές.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία στην επείγουσα παρέμβαση;
Ο μεγάλος αριθμός ασθενών, κυρίως τραυματιών, που προσήλθαν σε μικρό χρονικό διάστημα σε συνδυασμό με την έλλειψη υλικών και χώρου για την περίθαλψη όλων αυτών των ανθρώπων. Αντιμετωπίζαμε περιστατικά καταγμάτων χωρίς να έχουμε ακτινογραφίες και καθημερινά μετατρέπαμε κάθε διαθέσιμο χώρο σε χώρο για ασθενείς. Το να αυτοσχεδιάζεις γίνεται ο κανόνας παρά η εξαίρεση…
Ένας άλλος παράγοντας που δυσκολεύει τη δουλειά σου σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το χάος που επικρατεί. Δεκάδες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών και κρατικές αποστολές προσπαθούσαν να προσφέρουν υπηρεσίες χωρίς συντονισμό και, κάποιες από αυτές, εντελώς ερασιτεχνικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά δύσκολο να ορίσεις ποια τμήματα του πληθυσμού είναι τα ποιο ευάλωτα και να θέσεις ακριβείς προτεραιότητες.

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα ένα μήνα μετά τον καταστροφικό σεισμό;
Υπάρχουν εκατοντάδες καταυλισμοί σκορπισμένοι παντού. Η περίοδος των βροχών πλησιάζει και πολλοί από τους κατοίκους των καταυλισμών δεν έχουν αδιάβροχες τέντες για να προστατευτούν και πολλοί πρόχειροι καταυλισμοί είναι πιθανό να πλημμυρήσουν. Οι περισσότεροι άνθρωποι εκτός από μέλη της οικογένειας τους έχουνε χάσει και την δουλειά τους. Οι κρατικές δομές δε λειτουργούν ή υπολειτουργούν και ένα πελώριο κομμάτι του πληθυσμού είναι εξαρτώμενο από ανθρωπιστική βοήθεια για να επιβιώσει. Στο ιατρικό κομμάτι υπάρχουν ακόμη εκατοντάδες τραυματίες από το σεισμό που χρειάζονται θεραπεία και μερικοί από αυτούς χρειάζονται μακρόχρονη αποκατάσταση. Ταυτόχρονα υπάρχουν και οι συνήθεις ασθένειες ή οι τραυματισμοί  που πρέπει να αντιμετωπιστούν, ενώ οι δομές υγείας έχουν διαλυθεί.

Σε ποιο βαθμό θεωρείς ότι οι ΓΧΣ συνέβαλαν στη βελτίωση της κατάστασης και ποια θα είναι η μελλοντική συμβολή;
Στην περιοχή Λεογκάν (Leogane), όπου δούλευα, το νοσοκομείο των ΓΧΣ θεωρείτο το κύριο κέντρο αναφοράς  σε σχέση με την υγεία του πληθυσμού της περιοχής περίπου 34.000 άνθρωποι. Εκατοντάδες άνθρωποι έλαβαν και συνεχίζουν να λαμβάνουν περίθαλψη, παροχές υγείας και φαρμακευτική αγωγή και είναι ο μοναδικός χώρος στην περιοχή που διαθέτει μονάδα τοκετού με δυνατότητα καισαρικής. Αυτό σημαίνει ο μοναδικός χώρος που μία νέα ζωή μπορεί να ξεκινήσει με αξιοπρέπεια και ασφάλεια. Και αυτό είναι μόνο ένα από τα νοσοκομεία που διαχειρίζονται οι ΓΧΣ. Κινητές ιατρικές μονάδες, παροχή καλυμμάτων σε οικογένειες που τα χρειάζονταν και παροχή πόσιμου νερού σε καταυλισμούς συμπληρώνουν τη δράση μας που συνέβαλε και συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στη βελτίωση της κατάστασης,. Και αυτή η δράση θα πρέπει σίγουρα να συνεχιστεί. Το στάδιο του επείγοντος περνάει και η χώρα θα χρειαστεί μακροχρόνια βοήθεια για να επανέλθει σταδιακά.
 
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις στο μέλλον για τη χώρα και το λαό της;
Η ανοικοδόμηση της χώρας, η αντιμετώπιση δευτερογενούς αναπηρίας των τραυματιών και η οργάνωση συστημάτων αντιμετώπισης μελλοντικών καταστροφών. Ειδικά για τον λαό της Αϊτής, είναι μία διαδικασία που θα πρέπει να συνεχιστεί για πάντα, μαθαίνοντας από τις εμπειρίες του παρελθόντος και χτίζοντας πάνω σε αυτές.

Ένα περιστατικό που σε συγκίνησε περισσότερο;
Μία 18χρονη κοπέλα έφτασε στο νοσοκομείο εξαιρετικά υποσιτισμένη, σα σκιά ανθρώπου, με μία αρκετά περίπλοκη παθολογία. Καθόταν κουλουριασμένη χωρίς να κινείται, να μιλάει ή να αντιδρά. Την κινούσαμε, την ταΐζαμε με σωλήνα, της δίναμε την αγωγή της, ενώ όλη αυτή την ώρα έδινε την εντύπωση πως δεν ήταν εκεί. Τη βγάζαμε καθημερινά στον ήλιο και της μιλούσαμε, ακόμα και αν δεν αντιδρούσε. Αυτό συνεχίστηκε για πάνω από δύο εβδομάδες. Μέχρι που μία ημέρα γύρισε και κοίταξε την νοσοκόμα που καθόταν δίπλα της. Αυτή δοκίμασε να της δώσει λίγη στερεή τροφή και, για πρώτη φορά μετά από εβδομάδες την μάσησε και την κατάπιε. Της έβαλε ένα πιάτο με φαγητό μπροστά της και άρχισε να τρώει μόνη της. Έτρωγε με λαιμαργία, σα να είχε ξαφνικά ξαναανακαλύψει μία χαμένη απόλαυση. Την επόμενη μέρα κατάφερε να κάνει τα πρώτα της βήματα και σύντομα μπορούσε να περπατήσει χωρίς βοήθεια και άρχισε να μιλάει και πάλι.

Τι θα θυμάσαι από το λαό της Αϊτής;
Πολλά… Είναι άνθρωποι με πολύ μεγάλη αγάπη για τη ζωή, με αξιοπρέπεια και ικανότητες. Όταν η κοπέλα που ανέφερα προηγουμένως, κατάφερε να σηκωθεί και να κάνει τα πρώτα της βήματα, όλοι οι άλλοι ασθενείς που την έβλεπαν καθημερινά στην αναπηρική πολυθρόνα άρχισαν να της φωνάζουν λόγια υποστήριξης και ενθάρρυνσης. Όταν ένας ασθενής δεν είχε συγγενείς ή είχε κάποιο πρόβλημα όλοι οι άλλοι τον υποστήριζαν. Και κάθε στιγμή μες στους θαλάμους κάποιος θα κατάφερνε να κάνει τους πάντες να γελάσουνε, να τραγουδήσουνε, να επιβεβαιώσουν το ότι είναι ζωντανοί. Πιστεύω πως το ότι επιβιώνουν αυτή τη στιγμή οφείλεται κατά πολύ σε αυτό ακριβώς το πνεύμα αλληλοϋποστήριξης, αισιοδοξίας, ελπίδας και θέλησης να δουν το σχεδόν άδειο ποτήρι… ελάχιστα γεμάτο.

Τι εύχεσαι για το λαό που άφησες πίσω σου και την προσπάθεια των ομάδων που συνεχίζουν να εργάζονται στο πεδίο;
Καλό κουράγιο. Υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά να γίνει και ξέρω πως ούτε ο Αϊτινός λαός, ούτε οι ομάδες που δουλεύουν μαζί του θα σταματήσουν να κάνουν ότι είναι αναγκαίο για όσο χρειάζεται.