fbpx Κορονοϊος: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε και να προσέχουμε | msf.gr
prev
next

Γλώσσες

Είστε εδώ

Κορονοϊος: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε και να προσέχουμε

Απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα

Shuk Lim Cheung/MSF

Τι γνωρίζουμε για τον ιό;

Ο ιός ανακαλύφθηκε στις αρχές Ιανουαρίου από Κινέζους επιστήμονες και τώρα ονομάζεται SARS-CoV-2, λόγω των ομοιοτήτων που έχει με τον ιό που προκαλεί τη νόσο SARS. Η ονομασία της νόσου που προκαλείται από αυτόν τον νέο ιό είναι COVID-19. Οι κορονοϊοί είναι μια μεγάλη οικογένεια ιών, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι ακίνδυνοι για τον άνθρωπο. Τέσσερις τύποι προκαλούν κρυολόγημα, ενώ δύο άλλοι τύποι μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές λοιμώξεις των πνευμόνων (SARS και MERS) παρόμοιες με τη νόσο COVID-19.

Όπως όλοι οι ιοί, ο SARS-CoV-2 χρειάζεται κύτταρα ζωντανών οργανισμών για να πολλαπλασιαστεί. Ο ιός αυτός φαίνεται ότι πλήττει τα κύτταρα στους πνεύμονες, και πιθανόν άλλα κύτταρα στο αναπνευστικό σύστημα. Τα κύτταρα που μολύνονται από τον ιό παράγουν περισσότερα σωματίδια ιών, τα οποία στη συνέχεια μπορούν να μεταδοθούν σε άλλα άτομα με τον βήχα, για παράδειγμα.

Ποια είναι η νόσος;

Η νόσος ονομάζεται COVID-19, δηλαδή νόσος κορονοϊού (Corona Virus Disease) που εμφανίστηκε το 2019. Προκαλείται από έναν ιό ο οποίος ανακαλύφθηκε στις αρχές Ιανουαρίου στην Κίνα και ανήκει στην οικογένεια των κορονοϊών. Ο ιός φαίνεται ότι μεταδίδεται μέσω των σταγονιδίων του βήχα, τα οποία μολύνουν τα άτομα που τα εισπνέουν ή αγγίζουν μολυσμένες επιφάνειες. Ο ιός αυτός πλήττει το αναπνευστικό σύστημα. Τα κύρια συμπτώματα είναι γενική αδυναμία και πυρετός, βήχας και ορισμένες φορές πνευμονία και δύσπνοια σε επόμενο στάδιο. Η καταρροή και το φτέρνισμα, που είναι συνήθη σε άλλες αναπνευστικές ασθένειες, όπως η γρίπη και το κρυολόγημα, απουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό στους ασθενείς με COVID-19.

Πόσο επικίνδυνη είναι η νόσος COVID-19;

Οι γνώσεις μας για τον ιό και τη νόσο εξακολουθούν να διαμορφώνονται. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, το 80% όσων μολύνονται αναπτύσσει μια ήπια ή μέτρια μορφή της νόσου. Το 15% αναπτύσσει μια σοβαρή μορφή της νόσου και θα χρειαστεί νοσηλεία. Το 5% περίπου θα βρεθεί σε κρίσιμη κατάσταση. Τα εξελιγμένα συστήματα υγείας ενδεχομένως να μπορούν να θεραπεύσουν ακόμη και τους ασθενείς σε πλέον κρίσιμη κατάσταση, όμως ο κίνδυνος είναι τα συστήματα υγείας να αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στους μεγάλους αριθμούς ασθενών που πρέπει να νοσηλευτούν, με αποτέλεσμα οι ασθενείς αυτοί να μην έχουν πρόσβαση σε αυτό το επίπεδο φροντίδας.

Είναι σαφές ότι υπάρχουν επίσης άτομα που έχουν μολυνθεί τα οποία δεν έχουν καθόλου ή σχεδόν καθόλου συμπτώματα της νόσου. Δεν έχει εκτιμηθεί το ποσοστό των συνολικών κρουσμάτων που αντιστοιχεί σε αυτά τα ασυμπτωματικά ή ολιγοσυμπτωματικά άτομα.

Η νόσος είναι πιο επικίνδυνη για τους ηλικιωμένους και για όσους πάσχουν από άλλες λοιμώξεις ή ασθένειες, όπως συμβαίνει συχνά με τα λοιμώδη νοσήματα. Πάνω από το 80% των θυμάτων της νόσου COVID-19 ήταν άνω των 60 ετών, ενώ πάνω από το 75% είχε υποκείμενα προβλήματα υγείας. Τα παιδιά, από την άλλη, φαίνεται να επηρεάζονται λιγότερο από τη νόσο. Τα ποσοστά θνησιμότητας ποικίλλουν πολύ από μέρος σε μέρος, επομένως είναι δύσκολο να γίνει μια γενική εκτίμηση για το πόσο θανατηφόρα είναι η νόσος COVID-19.

Πόσο μεταδοτική είναι η νόσος;

Οι γνώσεις μας για τον ιό και τη νόσο εξακολουθούν να διαμορφώνονται. Ο ιός μπορεί σίγουρα να μεταδοθεί με τον βήχα των άρρωστων ατόμων. Φαίνεται όμως ότι μπορεί επίσης να μεταδοθεί από άτομα τα οποία δεν έχουν καθόλου ή σχεδόν καθόλου συμπτώματα. Αυτό δεν κάνει τη νόσο πιο μεταδοτική, αλλά κάνει πολύ πιο δύσκολο τον σχηματισμό μιας ολοκληρωμένης εικόνας του τρόπου που εξαπλώνεται. Δεν γνωρίζουμε τι ποσοστό των συνολικών κρουσμάτων αντιστοιχεί σε αυτά τα ασυμπτωματικά κρούσματα.

Με πάνω από 209.000 καταγεγραμμένα κρούσματα σε περισσότερες από 165 χώρες (τα βρήκα τώρα από το WHO), ο ιός αυτός έχει ήδη εξαπλωθεί ευρέως. Πολλές χώρες αναφέρουν εκθετική αύξηση των νέων κρουσμάτων, επομένως ο ιός έχει σαφώς τη δυνατότητα να εξαπλώνεται γρήγορα. Ωστόσο, πολλές λεπτομέρειες για τη μολυσματικότητα του ιού παραμένουν άγνωστες (πόσο χρόνο μπορεί να επιβιώσει σε διάφορες συνθήκες έξω από το ανθρώπινο σώμα, πόσα σωματίδια ιών απαιτούνται για μια μόλυνση κλπ.).

Πώς συνδέεται με το SARS και το MERS;

Το SARS (Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο) και το MERS (Αναπνευστικό Σύνδρομο της Μέσης Ανατολής) είναι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Προκαλούνται από ιούς (SARS-CoV και MERS-CoV αντίστοιχα) που επίσης είναι μέλη της οικογένειας των κορονοϊών, όπως ο SARS-CoV-2.

Ο SARS ανακαλύφθηκε το 2002 στην ηπειρωτική Κίνα και εξαπλώθηκε σε διάφορες άλλες χώρες. Ο απολογισμός της νόσου ήταν πάνω από 8.000 κρούσματα και 774 θάνατοι. Από το 2004, δεν έχουν καταγραφεί νέα κρούσματα του SARS. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα πραγματοποίησαν παρέμβαση στην ηπειρωτική Κίνα, το Χονγκ Κονγκ και το Βιετνάμ για την επιδημία του SARS.

Ο MERS ανακαλύφθηκε το 2012, όταν ξέσπασε επιδημία στη Σαουδική Αραβία. Έως τώρα, έχουν καταγραφεί πάνω από 2.500 κρούσματα της νόσου και περισσότεροι από 800 θάνατοι. Ο MERS εξακολουθεί να προσβάλλει ανθρώπους περιστασιακά, κυρίως σε χώρες της Μέσης Ανατολής. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν έχουν πραγματοποιήσει παρέμβαση για επιδημίες του MERS.

Τι μπορεί να γίνει για την αντιμετώπιση της επιδημίας;

Προς το παρόν, οι υγειονομικές αρχές είναι υπεύθυνες για τις ενέργειες αντιμετώπισης, που περιλαμβάνουν διάγνωση του ιού, περίθαλψη των ασθενών, ανίχνευση των επαφών και έρευνες για την καλύτερη κατανόηση της νόσου. Καθώς πρόκειται για νέο ιό, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει εμβόλιο ή συγκεκριμένη θεραπεία. Στην Κίνα είναι σε εξέλιξη κλινικές δοκιμές για αρκετά αντιιικά φάρμακα. Οι γνώσεις μας για τον ιό και τη νόσο εξακολουθούν να διαμορφώνονται.

Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι σε μια επιδημία νόσου του αναπνευστικού, είναι σημαντικό να πλένουμε συχνά τα χέρια, να καλύπτουμε το στόμα και τη μύτη όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε, να αποφεύγουμε τη στενή επαφή με άτομα που έχουν συμπτώματα νόσων του αναπνευστικού και να ενημερώνουμε τον γιατρό όταν αισθανόμαστε άρρωστοι. Η ενημέρωση του πληθυσμού για τον ιό και τα ενισχυμένα μέτρα πρόληψης όπως τα παραπάνω είναι βασικά στοιχεία της πρόληψης.

Τι έκαναν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στη διάρκεια των επιδημιών του SARS και του MERS;

Στη διάρκεια της επιδημίας του SARS, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υποστήριζαν το νοσοκομείο Μπακ Μάι (Bach Mai) στο Βιετνάμ με μέτρα πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων και θάλαμο απομόνωσης. Στην ηπειρωτική Κίνα, παρείχαμε υποστήριξη με εκπαίδευση του προσωπικού υγείας στην πρόληψη και τον έλεγχο των λοιμώξεων στην πόλη Τζανγκτζιακόου (Zhangjiakou) της επαρχίας Χεμπέι (Hebei). Στο Χονγκ Κονγκ, παρείχαμε υποστήριξη με εκπαίδευση του προσωπικού υγείας στην πρόληψη και τον έλεγχο των λοιμώξεων, καθώς και εκπαίδευση υγείας για τον γενικό πληθυσμό. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν πραγματοποίησαν παρέμβαση για τις επιδημίες του MERS.

Πώς μπορώ να αποφύγω να μολυνθώ;

Είναι σημαντικό να παίρνετε μέτρα προστασίας για τον εαυτό σας και για τους άλλους. Όπως και με άλλους κορονοϊούς, ο κύριος τρόπος μετάδοσης φαίνεται να είναι η μόλυνση μέσω σταγονιδίων. Ο ιός εισέρχεται στο ανθρώπινο σώμα από το στόμα ή τη μύτη. Αυτό μπορεί να συμβεί εάν εισπνεύσετε μολυσμένα σταγονίδια, ή εάν αγγίξετε με τα χέρια σας μια επιφάνεια όπου έχουν προσγειωθεί σταγονίδια και αργότερα αγγίξετε το στόμα ή τη μύτη σας. Επομένως, απλά μέτρα ελέγχου λοιμώξεων, όπως το πλύσιμο των χεριών και το να καλύπτουμε το στόμα και τη μύτη όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε, είναι αποτελεσματικά και σημαντικά για την πρόληψη.

Η υγιεινή των χεριών είναι πολύ σημαντική, επομένως να πλένετε συχνά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό. Χρησιμοποιήστε αρκετό σαπούνι και βεβαιωθείτε ότι έχουν πλυθεί όλα τα σημεία και των δύο χεριών. Αφιερώστε τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα στο πλύσιμο των χεριών σας. Αν δεν υπάρχει ορατή βρωμιά στα χέρια σας, ένα τζελ με βάση το οινόπνευμα είναι επίσης μια καλή επιλογή.

Σε μέρη με τοπική μετάδοση του ιού, συνιστάται να αποφεύγεται ο συγχρωτισμός. Καθώς ο ιός μεταδίδεται από άτομο σε άτομο, η τήρηση κάποιας απόστασης από άλλα άτομα μπορεί να αποτρέψει τη μόλυνση. Αποφεύγετε τα μέρη με πολύ κόσμο και τις μεγάλες συναθροίσεις.

Όταν βήχετε ή φτερνίζεστε, να καλύπτετε το στόμα και τη μύτη σας με ένα χαρτομάντιλο ή με το εσωτερικό μέρος του αγκώνα σας. Πετάξτε αμέσως το χρησιμοποιημένο χαρτομάντιλο στον κάδο απορριμμάτων και πλύνετε τα χέρια σας.

Δεδομένων των προβλημάτων που παρατηρούνται στον εφοδιασμό με μάσκες και άλλου είδους προστατευτικό εξοπλισμό, θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.

Πού βρισκόμαστε όσον αφορά αυτή την επιδημία;

Η επιδημία αυτή, δεδομένης της κλίμακας, της παγκόσμιας εξάπλωσης και της ταχύτητας διάδοσης, έχει τεράστιο αντίκτυπο στα συστήματα υγείας των χωρών που πλήττονται.

Με βάση την εμπειρία και τα έως τώρα δεδομένα, ένα σημαντικό ποσοστό των ατόμων που αναπτύσσουν μια σοβαρή μορφή της νόσου θα χρειαστεί νοσηλεία μεγάλης διάρκειας με πολύ εξειδικευμένη φροντίδα: το 20% περίπου των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων θα χρειαστεί στενή παρακολούθηση με φροντίδα υψηλού επιπέδου, που να περιλαμβάνει υποστηρικτική οξυγονοθεραπεία, για 3-4 εβδομάδες, ενώ το 6% των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων θα βρεθεί σε κρίσιμη κατάσταση και θα χρειαστεί εξειδικευμένη εντατική φροντίδα, όπως μηχανικούς αναπνευστήρες, για έναν αριθμό εβδομάδων. (Τα στοιχεία προέρχονται από την έκθεση της αποστολής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Κίνα.)

Η νοσηλεία τόσο πολλών ανθρώπων για τόσο μεγάλο διάστημα σε τόσο υψηλό επίπεδο φροντίδας αποτελεί πραγματική πρόκληση ακόμη και για τα πιο προηγμένα συστήματα υγείας. Ανησυχούμε ιδιαίτερα για τις επιπτώσεις σε χώρες με συστήματα υγείας μικρότερων δυνατοτήτων, τα οποία θα βρεθούν σε ακόμη δυσκολότερη κατάσταση εάν χρειαστεί να αντιμετωπίσουν έναν μεγάλο αριθμό ασθενών με COVID-19. Επιπλέον, οι γνώσεις μας για τον ιό είναι περιορισμένες: δεν γνωρίζουμε πόσο εύκολα μπορεί να μεταδοθεί σε τροπικές περιοχές, ή εάν υπάρχει συλλοίμωξη με άλλες εξαιρετικά διαδεδομένες νόσους, όπως ελονοσία, δάγκειος πυρετός, φυματίωση και ιλαρά.

Τι κάνουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα;

Προγράμματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα: Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υποστηρίζουν εξαιρετικά ευάλωτες κοινότητες με ιατρικά προγράμματα σε όλο τον κόσμο. Καθημερινά φροντίζουμε εκατοντάδες χιλιάδες ασθενείς που έχουν διάφορα προβλήματα υγείας. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να παρέχουμε επαρκή και κρίσιμη ιατρική φροντίδα στα συνεχιζόμενα προγράμματά μας. Αυτό δεν είναι εύκολο, επειδή οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί που έχουν επιβληθεί περιορίζουν τη δυνατότητά μας να μετακινούμε προσωπικό από χώρα σε χώρα. Υπάρχει επίσης παγκόσμια πίεση στην παραγωγή ορισμένων ιατρικών ειδών, ιδίως εξειδικευμένου ατομικού προστατευτικού εξοπλισμού για εργαζομένους υγείας.

Οι ιατρικές δραστηριότητες των προγραμμάτων μας μπορούν να συνεχιστούν, ωστόσο μας ανησυχεί ο μελλοντικός εφοδιασμός με ορισμένα βασικά είδη, όπως χειρουργικές μάσκες, στειλεοί, γάντια και αντιδραστήρια για τη διάγνωση της νόσου COVID-19. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος ελλείψεων λόγω της μη παραγωγής γενόσημων φαρμάκων και των δυσκολιών στην εισαγωγή βασικών φαρμάκων (όπως αντιβιοτικά και αντιρετροϊκά) εξαιτίας της απαγόρευσης των μετακινήσεων, της μειωμένης παραγωγής βασικών προϊόντων, της διακοπής των εξαγωγών ή της αναπροσαρμογής χρήσης και της αποθεματοποίησης φαρμάκων και υλικών για τη νόσο COVID-19.

Προετοιμασία για τη νόσο COVID-19: Η προστασία των ασθενών και των εργαζομένων υγείας είναι πρωταρχικής σημασίας, γι' αυτό οι ιατρικές ομάδες μας προετοιμάζονται επίσης για πιθανά κρούσματα COVID-19 στα προγράμματά μας. Στις περιοχές όπου υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα για κρούσματα, η προετοιμασία περιλαμβάνει τη λήψη μέτρων ελέγχου λοιμώξεων, την πρόβλεψη για ελέγχους κατά τη διαλογή, τη δημιουργία χώρων απομόνωσης, καθώς και εκπαίδευση υγείας. Στις περισσότερες χώρες όπου εργάζονται οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, συνεργαζόμαστε με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τα υπουργεία Υγείας για να δούμε πώς θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε σε περίπτωση ενός μεγάλου φορτίου ασθενών με COVID-19 και παρέχουμε εκπαίδευση στον έλεγχο λοιμώξεων για δομές υγείας.

Αντιμετώπιση της νόσου COVID-19: Είναι σαφές ότι οι εργαζόμενοι υγείας χρειάζονται υποστήριξη και οι ασθενείς χρειάζονται φροντίδα. Δεδομένου του μεγέθους αυτής της πανδημίας, η δυνατότητα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα να παρέμβουν στην απαιτούμενη κλίμακα θα είναι περιορισμένη. Στην Ιταλία, που είναι η χώρα που έχει πληγεί περισσότερο μετά την Κίνα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν να υποστηρίζουν τέσσερα νοσοκομεία στο επίκεντρο της επιδημίας με έλεγχο λοιμώξεων και περίθαλψη ασθενών. Στο Χονγκ Κονγκ, συνεχίζουμε να προσφέρουμε εκπαίδευση υγείας και υποστήριξη ψυχικής υγείας για ευάλωτες ομάδες. Στο Ιράν, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν υποβάλει πρόταση στις αρχές να συνδράμουν στην περίθαλψη των ασθενών με COVID-19. Το αν θα μπορέσουμε να κάνουμε παρόμοιες προτάσεις σε άλλες χώρες θα εξαρτηθεί από τη φύση της επιδημίας αλλά και από τη δυνατότητά μας για αποστολή προσωπικού.

Ποιες είναι οι κύριες ανησυχίες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα;

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι εξαιρετικά ανήσυχοι για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η νόσος COVID-19 σε πληθυσμούς που ζουν σε επισφαλή περιβάλλοντα, όπως οι άστεγοι, όσοι ζουν σε καταυλισμούς προσφύγων στην Ελλάδα ή το Μπανγκλαντές, ή οι πληθυσμοί που πλήττονται από τις συγκρούσεις στην Υεμένη ή τη Συρία. Οι άνθρωποι αυτοί ήδη ζουν σε άσχημες και συχνά ανθυγιεινές συνθήκες, και η πρόσβασή τους σε φροντίδα υγείας είναι ήδη σημαντικά περιορισμένη. Μπορεί να δυσκολεύονται περισσότερο να εφαρμόσουν τα μέτρα πρόληψης, ενώ αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πρόσβαση σε φροντίδα υγείας. Είναι πολύ σημαντικό να ενημερωθούν οι άνθρωποι για τα μέτρα προστασίας που πρέπει να παίρνουν, καθώς και να έχουν τα μέσα να προστατευτούν (πλύσιμο χεριών και αυτοαπομόνωση σε περίπτωση επαφής υψηλού κινδύνου με ασθενείς της νόσου COVID-19). Γενικότερα, ανησυχούμε ιδιαίτερα για τις επιπτώσεις της επιδημίας COVID-19 σε χώρες με ήδη εύθραυστα συστήματα υγείας, όπως η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία ή η Υεμένη. Σε πολλές περιοχές όπου εργαζόμαστε, λίγοι ιατρικοί φορείς είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε μια υπερφόρτωση με ασθενείς. Θέλουμε να διασφαλίσουμε τη συνέχιση της παροχής φροντίδας για όλους τους ασθενείς στα σημεία όπου εργαζόμαστε σήμερα, καθώς και ότι οι ιατρικές ομάδες μας είναι προετοιμασμένες για τη διαχείριση πιθανών κρουσμάτων COVID-19.

Είναι σαφές ότι πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να αποτρέψουμε και να καθυστερήσουμε την περαιτέρω εξάπλωση του ιού. Ήδη η επιδημία έχει καταβάλει ορισμένα από τα πιο προηγμένα συστήματα υγείας του κόσμου.

Η διατήρηση της πρόσβασης σε φροντίδα υγείας, τόσο για ασθενείς COVID-19 όσο και για κάθε άλλον ασθενή, είναι ζωτικής σημασίας. Αυτό σημαίνει ότι τα νοσοκομεία δεν πρέπει να φτάσουν στα όρια των δυνατοτήτων τους και ότι το προσωπικό υγείας πρέπει να μπορεί να αντεπεξέλθει στον αριθμό των ασθενών που χρειάζονται εντατική φροντίδα, συνεχίζοντας παράλληλα να παρέχει περίθαλψη σε άλλους ασθενείς που επίσης τη χρειάζονται.

Οι εργαζόμενοι υγείας είναι εύκολο να μολυνθούν σε δομές που κατακλύζονται από μεγάλους αριθμούς ασθενών και που διαθέτουν περιορισμένες προμήθειες ατομικού προστατευτικού εξοπλισμού για το προσωπικό και πιθανώς μειωμένο ανθρώπινο δυναμικό (καθώς στα επιβεβαιωμένα κρούσματα θα περιλαμβάνονται εργαζόμενοι υγείας λόγω μετάδοσης στην κοινότητα). Τα κρούσματα στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό θα μειώσουν ακόμη περισσότερο τη δυνατότητα εισαγωγής και περίθαλψης ασθενών. Η ασφάλεια των εργαζομένων υγείας θα πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα σε κάθε δομή υγείας.

Γνωρίζουμε από την εμπειρία μας ότι η εμπιστοσύνη στις ενέργειες αντιμετώπισης και στις υγειονομικές αρχές αποτελεί βασική προϋπόθεση για τον έλεγχο μιας επιδημίας. Απαιτείται σαφής, έγκαιρη, συγκρατημένη και ειλικρινής ενημέρωση και πληροφόρηση. Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προστατεύσουν τον εαυτό τους.

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα ιατρικά εργαλεία που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19 είναι προσβάσιμα, προσιτά και διαθέσιμα, οι εμπλεκόμενοι φορείς, όπως οι κυβερνήσεις, οι φαρμακευτικές εταιρείες και άλλοι ερευνητικοί οργανισμοί που αναπτύσσουν θεραπείες, διαγνωστικά τεστ και εμβόλια, πρέπει να πάρουν τα απαραίτητα μέτρα για:

• να αποτρέψουν τον περιορισμό της παραγωγής και της προσιτής πρόσβασης από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα μονοπώλια,

• να εγγυηθούν την πρόσβαση σε φάρμακα αναπροσαρμοσμένης χρήσης για τους ασθενείς με νόσους που εμπίπτουν στις αρχικές ενδείξεις χρήσης, ώστε να διασφαλιστεί η αδιάλειπτη φροντίδα,

• να δώσουν προτεραιότητα στη διαθεσιμότητα των ιατρικών εργαλείων για την προστασία και την περίθαλψη των εργαζομένων υγείας πρώτης γραμμής, και

• να βελτιώσουν τη διαφάνεια και τον συντονισμό, εφαρμόζοντας μια επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση για τη συνεχή παρακολούθηση του κινδύνου πιθανής ευπάθειας της εφοδιαστικής αλυσίδας για βασικά ιατρικά εργαλεία, και για την προσαρμογή των μέτρων μετριασμού, όταν απαιτείται, μέσω διεθνούς συνεργασίας.