Κένυα – Οι ΓΧΣ στο Ελντορέ: Οι πιο ευάλωτοι πληθυσμοί αγωνιούν για το μέλλον τους

Ο Μουάνια έχει ξαναέρθει εδώ. Όταν ξέσπασαν οι συγκρούσεις το 1992 είχε έρθει σε αυτό ακριβώς το μέρος, το αστυνομικό τμήμα Λάνγκας στο Ελντορέ, αναζητώντας ασφάλεια. Όταν επέστρεψε στο χωριό του μετά τις βίαιες συγκρούσεις, το σπίτι του δεν είχε πάθει τίποτα. «Αυτή τη φορά δεν έχει μείνει τίποτα όρθιο για να γυρίσω πίσω. Το σπίτι μου και όλα τα υπάρχοντά μου έχουν καεί,» λέει ο Μουάνια. Το μέλλον του παππού του και των δέκα μελών της οικογένειάς του είναι αβέβαιο. Για τώρα θα μείνει στον καταυλισμό που έχει στηθεί πρόχειρα γύρω από το αστυνομικό τμήμα. Στη συνέχεια όμως, κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει.

Η βία που ξέσπασε στην Κένυα ύστερα από τις εκλογές της 27ης Δεκεμβρίου έχει προκαλέσει σοκ σε πολλούς. Η χώρα ακόμα ταράσσεται από ξεσπάσματα βίας που έχουν προκαλέσει εμπρησμούς και λεηλασίες σπιτιών, έχουν τρέψει σε φυγή χιλιάδες ανθρώπους και έχουν φέρει το θάνατο σε περισσότερους από 600 ανθρώπους. Παρόλο που τα πράγματα φαίνεται να ηρεμούν, η κατάσταση ακόμα παραμένει ασταθής. Τις τελευταίες μέρες, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που εργάζονται στο Ελντορέ, την πέμπτη σε μέγεθος πόλη της Κένυας, που έχει κατακλυστεί από χιλιάδες ανθρώπους που έφυγαν από τα σπίτια τους για να γλιτώσουν από τη βία, βρίσκονται αντιμέτωποι με μία συνεχώς μεταβαλλόμενη κατάσταση. Κάποιοι από τους καταυλισμούς εσωτερικών προσφύγων που μόλις πριν από λίγες εβδομάδες ήταν ασφυκτικά γεμάτοι από εκατοντάδες οικογένειες, είναι τώρα άδειοι καθώς πολλές οικογένειες αποφάσισαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Άλλοι καταυλισμοί είναι ακόμα γεμάτοι κόσμο. Μερικοί από αυτούς είναι πολύ καλά οργανωμένοι, καθώς οι άνθρωποι που μένουν εκεί εγκατέλειψαν τα σπίτια τους όταν είχαν νιώσει την απειλή των επιθέσεων και πρόλαβαν να πάρουν μαζί τους τα περισσότερα υπάρχοντά τους. Τα καταλύματά τους είναι γεμάτα με ποδήλατα, ρούχα, κουβέρτες, τρόφιμα, κουβάδες και άλλα αντικείμενα. Ωστόσο, υπάρχουν άλλοι άνθρωποι που έφυγαν σαν κυνηγημένοι και δεν έχουν τίποτα μαζί τους.

Οι χιλιάδες των ανθρώπων που ζουν ακόμα στους καταυλισμούς έχουν όλοι ένα πράγμα κοινό: δεν σχεδιάζουν να φύγουν σύντομα από εκεί. «Οι εσωτερικοί πρόσφυγες που βρίσκονται τώρα στο Ελντορέ είναι από τους πιο ευάλωτους,» εξηγεί ο Πιερλουίτζι Τέστα, συντονιστής των ΓΧΣ στην πόλη. «Πολλοί από αυτούς είναι πολύ τρομαγμένοι ή πολύ φτωχοί για να γυρίσουν πίσω, αλλά οι περισσότεροι δεν μπορούν να φύγουν γιατί δεν έχουν πλέον πού να μείνουν.»

Οι ΓΧΣ εργαζόμαστε στο Ελντορέ από τις 2 Ιανουαρίου. Αυτές τις μέρες, μία διεθνής ομάδα οχτώ ατόμων επισκέπτεται τους καταυλισμούς και παρέχει βοήθεια στους εσωτερικούς πρόσφυγες. Στις 3 Ιανουαρίου, οι ΓΧΣ μισθώσαμε δύο αεροπλάνα για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας. Από τότε, οι ομάδες μας έχουν διανείμει σε περίπου 20.000 ανθρώπους 6.000 κουβέρτες καθώς και 2.250 κιτ που περιέχουν αντικείμενα πρώτης ανάγκης, όπως κουβέρτες, πλαστικά καλύμματα για τη δημιουργία πρόχειρων καταλυμάτων, μπιντόνια για τη μεταφορά και την αποθήκευση νερού και μαγειρικά σκεύη. Ομάδες τεχνικών των ΓΧΣ έχουν κατασκευάσει μπάνια και αποχωρητήρια και έχουν εξασφαλίσει την παροχή καθαρού νερού σε δύο καταυλισμούς. Τα κέντρα υγείας σε κάποιους καταυλισμούς έχουν αρχίσει να επαναλειτουργούν, οπότε οι ΓΧΣ παρέχουμε βοήθεια υποστηρίζοντας το ντόπιο προσωπικό και διανέμοντας φάρμακα και ιατρικό υλικό. Σε άλλα ιατρικά κέντρα, οι γιατροί και οι νοσηλευτές των ΓΧΣ πραγματοποιούν εξετάσεις επί τόπου και παρέχουν περίθαλψη στους ασθενείς. Οι παθήσεις που αντιμετωπίζουν πιο συχνά είναι η διάρροια, τα δερματικά εξανθήματα και οι μολύνσεις του αναπνευστικού.

Όλοι έχουν υποφέρει και όλοι φοβούνται. «Τις προάλλες ένα σπίτι εδώ κοντά πήρε φωτιά κατά λάθος,» λέει η Μάινα που ζει στον καταυλισμό Λάνγκας, «και όλοι άρχισαν να τρέχουν.» Οι ψυχολογικές επιπτώσεις είναι εμφανείς στις συνεδρίες που πραγματοποιεί η Κενυάτισα νοσηλεύτρια, Αλμπίνα Αλούντα, που εργάζεται για τους ΓΧΣ σε μία προσωρινή κλινική στον καταυλισμό: «Πολλοί άνθρωποι έρχονται σε εμάς και παραπονιούνται ότι υποφέρουν από πονοκεφάλους και πόνους στο σώμα. Το λέμε το σύνδρομο «χάπα χάπα» - (εδώ εδώ). Μας δείχνουν διάφορα σημεία του σώματός τους και λένε ότι νιώθουν πόνους ‘εδώ’ και ‘εδώ’, αλλά στην πραγματικότητα οι πόνοι τους είναι περισσότερο ψυχολογικής φύσης και όχι σωματικής.»

Ωστόσο παρά τις ψυχολογικές επιπτώσεις των τελευταίων εβδομάδων, οι ιατρικές ανάγκες στο Ελντορέ δεν είναι σοβαρές. Αν η κατάσταση στην Κένυα εξακολουθήσει να ομαλοποιείται, οι ΓΧΣ θα αρχίσουμε να σκεφτόμαστε την σταδιακή παύση των δραστηριοτήτων μας. Διάφορες άλλες οργανώσεις έχουν αρχίσει να εργάζονται μέσα και γύρω από το Ελντορέ, πολλές από τις οποίες έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν καλύτερα στις μακροπρόθεσμες ανάγκες των εσωτερικά εκτοπισμένων. Τα ιατρικά κέντρα και τα νοσοκομεία, που είχαν κλείσει ή δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν σωστά λόγω της έλλειψης προσωπικού κατά τη διάρκεια των χειρότερων ημερών της κρίσης, έχουν αρχίσει πάλι να λειτουργούν κανονικά. Οι ΓΧΣ θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε την κατάσταση στο Ελντορέ, αλλά θα επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας σε άλλες πιο απομακρυσμένες περιοχές, όπως οι αγροτικές περιοχές γύρω από το Μόλο, όπου υπάρχουν μεγαλύτερες ανάγκες για βοήθεια.