Φωνές από τη Σομαλία: ιστορίες ανθρώπων που έφυγαν από το Μογκαντίσου

Παρόλο που υπολογίζεται ότι μέχρι τα τέλη Μαΐου περίπου τα δύο τρίτα των εκτοπισμένων επέστρεψαν στο Μογκαντίσου, είναι πολλοί εκείνοι που είτε δεν θέλουν είτε δεν έχουν τη δυνατότητα να γυρίσουν πίσω.  

Οι ΓΧΣ μίλησαν με μερικούς από τους ανθρώπους που επισκέφτηκαν το νοσοκομείο τους στο Νότιο Γκαλκάγιο κατά τη διάρκεια του Μαΐου.

«Οπλισμένοι νεαροί σταμάτησαν το λεωφορείο»
Γυναίκα, 17 ετών, 7 μηνών έγκυος, 13 Μαΐου 2007, Νοσοκομείο των ΓΧΣ στο Νότιο Γκαλκάγιο

Έφυγα από το Μογκαντίσου λόγω των συγκρούσεων. Θυμάμαι αμέτρητες σφαίρες να χτυπάνε τα σπίτια μας. Ο αδερφός μου σκοτώθηκε όταν μας επιτέθηκαν. Ζούσαμε σε ένα μεγάλο κτίριο• οι σφαίρες το κατέστρεψαν ολοσχερώς και σκότωσαν τον αδερφό μου. Μια μεγάλη βόμβα έπεσε στο σπίτι και κατέρρευσε. Μια άλλη οικογένεια που ζούσε στο ίδιο κτίριο σκοτώθηκε - πέντε παιδιά και τέσσερις ενήλικες.

Μετά από αυτό φύγαμε όλοι. Έφυγα μαζί με μία ομάδα 11 ατόμων, ενώ η μητέρα μου, ο σύζυγός μου και τα άλλα παιδιά κατέφυγαν στο δάσος. Αναγκάστηκα να πάω στο Γκαλκάγιο επειδή είμαι έγκυος. Δεν μπορούσα να πάω μαζί τους στο δάσος και δεν ξέρω καν αν είναι ακόμα ζωντανοί. Ήρθα εδώ μόνη μου• είμαι 17 χρονών και αυτό είναι το πρώτο μου παιδί.

Ήρθα στο Γκαλκάγιο με λεωφορείο και στο δρόμο είχαμε πολλά προβλήματα. Οπλισμένοι νεαροί σταμάτησαν το λεωφορείο. Μερικοί από αυτούς πήραν 4 κορίτσια από το λεωφορείο και τα βίασαν. Ένας άντρας που καθόταν πίσω από μένα με έσωσε. Είπε ότι είναι ο άντρας μου κι ότι είμαι έγκυος. Δεν ξέρω ποιοι ήταν αυτοί οι άντρες. Ύστερα έφεραν τις γυναίκες πίσω στο λεωφορείο, μας λήστεψαν όλους και διέταξαν τον οδηγό να φύγει. Αυτές οι γυναίκες μου είπαν ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που τους συνέβαινε αυτό. Πήγαιναν στο Μποσάσο κι όταν σταμάτησα στο Γκαλκάγιο εκείνες συνέχισαν. Δεν πήγαν στο νοσοκομείο.

Δεν είχα συγγενείς στο Γκαλκάγιο κι έτσι όταν ήρθα εδώ, άρχισα να δουλεύω στο σπίτι κάποιων ανθρώπων κι όταν η γυναίκα είδε ότι ήμουν άρρωστη, με έστειλε στο νοσοκομείο. Σταμάτησα στο Γκαλκάγιο γιατί δεν είχα τα χρήματα για να πάω παραπέρα. Οι περισσότεροι άνθρωποι που φεύγουν από το Μογκαντίσου πηγαίνουν στο Μποσάσο, στο Μπούρκο και σε άλλα μέρη στο Βορρά. Αλλά χρειάζονται χρήματα για να πάει κανείς τόσο μακριά.

«Η πολιτοφυλακή πυροβόλησε το αμάξι μας χωρίς να μας πει να σταματήσουμε»
Άντρας, κοντά στα σαράντα, δάσκαλος, 13 Μαΐου 2007, Νοσοκομείο των ΓΧΣ στο Νότιο Γκαλκάγιο

Ήρθα στο Γκαλκάγιο πριν από 11 ημέρες εξαιτίας της κατάστασης στο Μογκαντίσου• έπεφταν συνέχεια οβίδες και γινόντουσαν εκρήξεις. Ζω στο Μογκαντίσου εδώ και πολύ καιρό κι αυτή η συμπλοκή ήταν η χειρότερη που έχω δει ποτέ: υπήρχαν πολλοί νεκροί στους δρόμους, πολλές γυναίκες και παιδιά τραυματισμένα από τις συγκρούσεις, που περπατούσαν στο δρόμο. Οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να βγουν από τα σπίτια τους.

Ήρθα στο Γκαλκάγιο με την οικογένειά μου. Στο δρόμο προς το Γκαλκάγιο συναντήσαμε πολλά μπλόκα. Μας σταματούσαν και μας ζητούσαν χρήματα με την απειλή ότι θα μας έπαιρναν τις περιουσίες μας και το αυτοκίνητο. Από τότε που ξεκίνησαν οι συγκρούσεις, αυξήθηκαν οι συμμορίες στους δρόμους. Το ταξίδι ως εδώ κράτησε 3 μέρες, με την πολιτοφυλακή και τις συμμορίες να επιτίθενται κάθε τόσο στο αυτοκίνητό μας. Κάποια στιγμή η πολιτοφυλακή πυροβόλησε εναντίον του αυτοκινήτου μας χωρίς να μας πει να σταματήσουμε• ήμασταν έτοιμοι να παραδώσουμε τα πράγματά μας αλλά μας πυροβόλησαν έτσι κι αλλιώς. Ένας επιβάτης σκοτώθηκε κι ένας άλλος τραυματίστηκε. Ήταν νύχτα• δεν υπήρχε νοσοκομείο εκεί γύρω και 2 ώρες αργότερα ο άντρας που είχε τραυματιστεί βαριά πέθανε. Μετά φτάσαμε σε μια μικρή πόλη και αφήσαμε και το νεκρό και τους τραυματίες στο τοπικό νοσοκομείο, παρόλο που μας είπαν ότι δεν είχαν καθόλου φάρμακα.

Ήρθα στο Γκαλκάγιο γιατί εδώ μένει η αδερφή μου κι έψαχνα για δουλειά. Είχα καλή δουλειά στο Μογκαντίσου• ήμουν δάσκαλος, αλλά όταν ξεκίνησαν οι συγκρούσεις, το σχολείο που δούλευα έκλεισε κι όλα τα παιδιά και οι δάσκαλοι έφυγαν. Εδώ είναι πιο ήσυχα τα πράγματα.

Είμαι τώρα εδώ, στο νοσοκομείο του Γκαλκάγιο, γιατί το ένα από τα παιδιά μου είναι άρρωστο. Στο Μογκαντίσου κάποια νοσοκομεία έκλεισαν εξαιτίας των συγκρούσεων, κάποια άλλα καταστράφηκαν από οβίδες κι αυτά που παρέμειναν ανοιχτά γέμισαν ασφυκτικά.

Στο Μογκαντίσου είδα μεγάλη καταστροφή: οι οβίδες κατέστρεψαν πολλά κτίρια, με γυναικόπαιδα μέσα. Πολλοί άνθρωποι έφυγαν από την πόλη και πήγαν στις κοντινές πόλεις: στο  Μπαλκάντ, το Αλγκόγιε, το Τζόουχαρ, το Χουντούρ, το Μιράαν ή το Μπέλετ Ουέινε. Ο θείος μου πέθανε στο Μογκαντίσου όταν μια οβίδα χτύπησε το σπίτι του. Η μητέρα μου και ο αδερφός μου ζουν κοντά στο Μογκαντίσου και θα παραμείνουν εκεί μέχρι να αποκατασταθεί η ειρήνη.

«Οι νέοι άνθρωποι θυμούνται πού σκοτώθηκαν οι οικογένειές τους και δεν θέλουν να ξαναγυρίσουν πίσω»
Γυναίκα, 27 χρονών, 18 Μαΐου 2007, Νοσοκομείο των ΓΧΣ στο Νότιο Γκαλκάγιο

Ήρθα από το Μογκαντίσου ένα μήνα πριν. Είδα πολλά παιδιά και νεαρά αγόρια σκοτωμένα και τραυματισμένα• ο αριθμός τους ήταν ανυπολόγιστος. Οι οπλισμένοι πυροβολούσαν αδιακρίτως. Είδα έναν άντρα να αγοράζει νερό και έναν από την πολιτοφυλακή να πυροβολεί το νερό του• το δέρμα του ήταν καμένο αλλά δεν μπορούσαμε να τον βοηθήσουμε.

Το σπίτι μας χτυπήθηκε και καταστράφηκε από μια έκρηξη• κάποιοι σκοτώθηκαν και κάποιοι βρήκαν καταφύγιο σε άλλα μέρη• εμείς ήρθαμε στο Γκαλκάγιο. Τώρα δεν έχουμε σπίτι κι έχουμε χάσει όλη μας την περιουσία. Τα χάσαμε όλα. Έχω μόνο την κόρη μου μαζί μου. Δεν ξέρω τι απέγινε η υπόλοιπη οικογένεια. Έφυγα χωρίς να ξέρω που πήγαν. Μου είπαν ότι η θεία μου και ο αδερφός μου σκοτώθηκαν• κάποιοι από την οικογένειά μου τραυματίστηκαν και είναι τώρα στο νοσοκομείο του Μογκαντίσου. Δεν ξέρω που είναι ο σύζυγός μου• δεν έφυγε από το Μογκαντίσου επειδή είναι άρρωστος, έχει ελονοσία.

Πήγα πρώτα στο Μπάαντουιν. Πολλοί άνθρωποι έφυγαν από το Μογκαντίσου και πήγαν στο δάσος κι έμειναν για παράδειγμα στην επαρχία του Μπάαντουιν. Λένε ότι δεν θέλουν να πάνε πίσω στο Μογκαντίσου ακόμα κι αν αποκατασταθεί η ειρήνη, ακόμα κι αυτοί των οποίων τα σπίτια δεν καταστράφηκαν. Οι νέοι θυμούνται πού σκοτώθηκαν οι οικογένειές του και δεν θέλουν να επιστρέψουν εκεί.

Η αδερφή μου μένει τώρα έξω από το Μπάαντουιν. Έχει 9 παιδιά• τα έξι από αυτά ήταν στο σχολείο κι αναγκάστηκαν να φύγουν• τώρα δεν κάνουν μαθήματα. Λέει ότι δεν θέλει να επιστρέψει στο Μογκαντίσου.

Ήμουν τριών μηνών έγκυος όταν έφυγα από το Μογκαντίσου αλλά απέβαλα. Νομίζω ότι το πρόβλημα ξεκίνησε όταν φεύγαμε, στο αυτοκίνητο. Έχασα το μωρό μου όταν ήμουν στο σπίτι στο Μπάαντουιν. Άρχισα να πονάω πολύ και είχα αιμορραγία. Κατάφερα να φτάσω στο νοσοκομείο του Γκαλκάγιο από το Μπάαντουιν μετά από ταξίδι 12 ωρών με το λεωφορείο. Άφησα την κόρη μου στο Μπάαντουιν • είναι μόλις 1,5 έτους. 

«Υπήρχε παντού μια άσχημη μυρωδιά πτωμάτων»
Γυναίκα, 30 χρονών με δυο παιδιά, ηλικίας 1 έτους και 3 ετών 19 Μαΐου 2007, Νοσοκομείο των ΓΧΣ στο Νότιο Γκαλκάγιο

Όλα ξεκίνησαν με μια έκρηξη που χτύπησε το σπίτι των γειτόνων μου και τους σκότωσε. Από τότε γίνονταν συνέχεια εκρήξεις στη γειτονιά, πολλοί άνθρωποι σκοτώθηκαν και τα σπίτια καταστράφηκαν. Υπήρχε παντού μια άσχημη μυρωδιά πτωμάτων. Δεν υπήρχε κανείς να συλλέξει τους νεκρούς και δεν μπορούσαμε καν να τους μαζέψουμε στην άκρη του δρόμου εξαιτίας των συγκρούσεων… νεκρές γυναίκες και νεκρά παιδιά.

Αναγκαστήκαμε να φύγουμε. Δεν είχαμε καθόλου λεφτά και καθόλου φαγητό. Πήγα με τα δυο παιδιά μου με τα πόδια στο Αλφγκόγιε, 30χλμ δυτικά του Μογκαντίσου. Ήταν πολλές ώρες περπάτημα αλλά δεν ήμασταν μόνοι μας• πολλοί άνθρωποι περπατούσαν στον ίδιο δρόμο μαζί μας, άνθρωποι που δεν γνωριζόντουσαν μεταξύ τους.

Ύστερα συνάντησα ανθρώπους που πήγαιναν στο Γκαλκάγιο με το αυτοκίνητο κι έφυγα από το Αλφγκόγιε με το παιδί μου. Στο δρόμο προς το βορρά, μου τελείωσαν τα χρήματα αλλά οι άνθρωποι που ταξίδευαν μαζί μου στο αυτοκίνητο μάζεψαν λεφτά για μένα• έτσι θα μπορούσα να φτάσω στο Γκαλκάγιο. Ο σύζυγός μου μού τηλεφώνησε όσο ήμουν ακόμα στο Μογκαντίσου και μου είπε ότι ήταν στο Γκαλκάγιο• είπε ότι σκόπευε να φύγει από τη χώρα με αυτοκίνητο αλλά όταν έφτασα, δεν ήταν πια εκεί.

Στο Γκαλκάγιο δεν ήξερα κανέναν που θα μπορούσε να με φιλοξενήσει κι έτσι όταν έφτασα πήγα σε έναν καταυλισμό εκτοπισμένων. Άρχισα να ρωτάω ανθρώπους στο Νότιο Γκαλκάγιο• τους έλεγα ότι χρειάζομαι ένα μέρος να κοιμηθώ και τώρα κοιμάμαι έξω από ένα σπίτι μαζί με τα παιδιά μου. Τώρα είμαι άρρωστη κι εγώ και τα παιδιά μου. Ήρθα σε αυτό το νοσοκομείο για να με φροντίσουν. Πριν να φύγω, είχα περάσει όλη μου τη ζωή στο Μογκαντίσου.