«Έφταναν τραυματίες από παντού»: Χειρουργώντας για δύο μήνες στη Συρία

Σε έξι μέρες, ομάδα της οργάνωσης κατόρθωσε με τη βοήθεια Σύριων γιατρών να μετατρέψει ένα άδειο σπίτι σε νοσοκομείο επειγόντων όπου οι τραυματίες μπορούν να νοσηλευτούν και να χειρουργηθούν. Έως τα μέσα Αυγούστου, οι MSF δέχθηκαν περισσότερους από 300 ασθενείς σ’ αυτό το νοσοκομείο, και διενήργησαν 150 χειρουργικές επεμβάσεις. Τα τραύματα των ασθενών ως επί το πλείστον οφείλονται στις συγκρούσεις. Τα περισσότερα προκλήθηκαν από βομβαρδισμούς και από βλήματα τανκ. Πολλοί ασθενείς έφεραν τραύματα από όπλα. Η πλειοψηφία των ασθενών ήταν άνδρες, ενώ μια στους δέκα ασθενείς ήταν γυναίκα, και περίπου ένας στους πέντε κάτω των 20 ετών. Σύμφωνα με την ιατρική ομάδα, δύο τρίτα των επεμβάσεων που διενεργήθηκαν ήταν επείγοντα χειρουργεία.

Ωστόσο, αβέβαιο παραμένει το μέλλον του προγράμματος. Πέρα από το γεγονός ότι οι MSF εργάζονται χωρίς άδεια από τις αρχές της Συρίας,η μεταβαλόμενη φύση των συγκρούσεων, τα προβλήματα ανεφοδιασμού και οι δυσκολίες πρόσβασης των τραυματιών στο νοσοκομείο  θέτουν υπό απειλή τις δραστηριότητές μας.

Με δεδομένη την έκταση της βίας στη Συρία σήμερα, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που αποτελούνται από διεθνές και ντόπιο προσωπικό, μπορούν να προσφέρουν περιορισμένη μόνο ιατρική βοήθεια. Ωστόσο, η βοήθεια αυτή είναι ουσιαστική για την επιβίωση όσων νοσηλεύονται στο νοσοκομείο. Η μαρτυρία που ακολουθεί αναφέρει ότι οι ασθενείς που νοσηλεύτηκαν και τα τραύματά τους αποτελούν απόδειξη για τη χρήση βαρέων πυρομαχικών και για ένα πόλεμο με θύματα αμάχους.
 

«Κάποιοι έφταναν πολύ αργά»

Η Κelly Dilworth, αναισθησιολόγος προσφέρει τις υπηρεσίες της στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα τα τελευταία εννιά χρόνια.  Στη Συρία βρέθηκε για ένα μήνα, σε αποστολή. Θυμάται τον πόνο των τραυματιών που περιέθαλψε, τα σοβαρά τραύματα που έφεραν καθώς και πόσο δύσκολη ήταν η έγκαιρη παροχή βοήθειας.

Έφτασα λίγο καιρό αφότου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα άρχισαν να περιθάλπουν θύματα και έκτοτε πήρα μέρος σε περίπου 100 επεμβάσεις. Το ενενήντα τοις εκατό αυτών των χειρουργικών επεμβάσεων οφείλονταν σε βία, σε εκρήξεις και πυροβολισμούς. Διαπιστώναμε επίσης ένα μεγάλο αριθμό τραυματισμών από όπλα. Ωστόσο, τα θύματα από βαρύ πυροβολικό μας έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση λόγω της σοβαρότητας της κατάστασής τους, και του γεγονότος ότι μεταξύ αυτών υπήρχαν απλοί άμαχοι πολίτες.
Δεδομένης της χωρητικότητας του νοσοκομείου, η άφιξη ακόμη και ενός μικρού αριθμού από σοβαρά τραυματίες ήταν αρκετή για να θέσει σε δοκιμασία τις αντοχές μας. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις χρειάστηκε να ξεπεράσουμε τα όριά μας, να πολλαπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας, κυριολεκτικά να ξεπεράσουμε τους εαυτούς μας. Μαζί με την ομάδα, εργάστηκα στην εντατική, στο χειρουργείο και στις μετεγχειρητικές πτέρυγες.

Η δουλειά σου δεν τελειώνει απλώς με το να επαναφέρεις στη ζωή και να χειρουργήσεις έναν τραυματία. Πρέπει ακόμη να διασφαλίσεις ότι προσφέρεις την καλύτερη μετεγχειρητική φροντίδα: ότι ο ασθενής δεν πονάει, ότι παρέχεις εντατική φροντίδα στα κρίσιμα περιστατικά, προφύλαξη από βαθιές φλεβικές θρομβώσεις, καλή διατροφή κ.λπ.

Όταν έφταναν οι τραυματίες υπέφεραν από φριχτούς πόνους. Βλέπαμε ασθενείς με προβλήματα κινητικότητας και με σοβαρές διαταραχές στην αναπνοή. Κάποιοι έφταναν από πολύ μακριά, έχοντας ταξιδέψει ακόμη και 150 χλμ για να μας βρουν. Πολλοί έφταναν καιρό μετά τον αρχικό τραυματισμό τους και κάποιοι άλλοι όταν πλέον ήταν πολύ αργά για να σωθούν. Ανάμεσά τους ήταν ασθενείς που δεν είχαν λάβει μετεγχειρητική φροντίδα, ασθενείς που είχαν λάβει ακατάλληλη περίθαλψη κι άλλοι που δεν είχαν καν χειρουργηθεί.

Ένα 14χρονο αγόρι νοσηλεύτηκε με αναπνευστική ανεπάρκεια και υπερφόρτωση υγρών. Είχε υποβληθεί σε λαπαροσκόπηση και σπληνεκτομή και βρισκόταν σε απελπιστική κατάσταση, μην έχοντας λάβει έγκαιρη και κατάλληλη περίθαλψη. Έφτασε κυριολεκτικά «παγωμένος» πάνω σε φορείο, αλλά έφυγε χαμογελώντας μερικές μέρες αργότερα.

Θυμάμαι έναν άλλο τραυματία που έφτασε σε άσχημη κατάσταση. Είχε χειρουργηθεί μερικές μέρες πριν αλλά χρειάστηκε να φύγει αμέσως μετά την εγχείρησή του λόγω απειλής βομβαρδισμού στην περιοχή. Του πήρε δυο ή τρεις μέρες να φτάσει στο νοσοκομείο. Κι αυτός τα κατάφερε.

Οι καθυστερήσεις αυτές επιδεινώνουν το πρόβλημα της μόλυνσης. Όταν έχεις να κάνεις με τραύμα από σφαίρα ή βλήμα, πρέπει να χορηγήσεις αντιβιοτικά και να μην κλείσεις την πληγή από την αρχή. Ανάλογα με την περίπτωση, θα διενεργήσεις δευτερεύον κλείσιμο πληγής  τρεις με πέντε μέρες αργότερα. Πολλοί από τους τραυματίες που είδαμε δεν μπορούσαν να λάβουν σωστή περίθαλψη λόγω έλλειψης πόρων στην περιοχή των συγκρούσεων. Αυτό επιφέρει σοβαρούς κινδύνους. Ένας δεκαπεντάχρονος έφτασε με σηπτικό σοκ που οφειλόταν σε τραυματική διάτρηση εντέρου. Είχε τραυματιστεί δύο μέρες πριν από βλήμα τανκ και δεν είχε λάβει περίθαλψη.

Σε τέτοιες περιπτώσεις οι επιπλοκές μπορούν να αποβούν μοιραίες για τον ασθενή. Παρά το χειρουργείο και όλη την εντατική φροντίδα που του παρείχαμε, απεβίωσε δύο μέρες μετά την επέμβαση.