Δήλωση των ΓΧΣ για το νέο ινδικό νόμο περί ευρεσιτεχνίας των φαρμάκων

Μέχρι σήμερα, η παροχή οικονομικών φαρμάκων από την Ινδία ήταν δυνατή ακριβώς γιατί το Ινδικό δίκαιο δεν επέβαλε περιορισμούς ως προς το καθεστώς ευρεσιτεχνίας των προϊόντων. Το γεγονός αυτό ήταν καθοριστικό για τα αντιρετροϊκά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του HIV/AIDS. Από τους 700.000 ασθενείς που υπολογίζεται ότι λαμβάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία στις αναπτυσσόμενες χώρες, περίπου το 50% εξαρτώνται από την παραγωγή αντίγραφων φαρμάκων που παράγονται από ινδικές εταιρίες.

«Σύμφωνα με το νέο νόμο, τα καινούργια φάρμακα θα είναι διαθέσιμα μόνο στους πλούσιους, ενώ οι φτωχοί θα έχουν πρόσβαση μόνο στις παλιές θεραπευτικές αγωγές», δήλωσε η Έλεν τ'Χόεν, διευθύντρια Στρατηγικής Μαρτυρίας και Έρευνας της εκστρατείας των ΓΧΣ «Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα». «Για παράδειγμα, κάποιοι ασθενείς που πάσχουν από HIV/AIDS μπορεί να αναπτύξουν αντιστάσεις στα φάρμακα πρώτης γραμμής κατά του AIDS και να χρειαστούν καινούριες θεραπευτικές αγωγές. Χωρίς όμως τα ινδικά αντίγραφα φάρμακα, πού θα μπορέσουν να βρουν οικονομικά φάρμακα;»

Ο νέο νόμος διευκολύνει τις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρίες να εξασφαλίσουν διπλώματα ευρεσιτεχνίας, ενώ παράλληλα δυσχεραίνει την προσπάθεια των εταιριών που παράγουν αντίγραφα φάρμακα να αποκτήσουν υποχρεωτικές άδειες για να παρακάμψουν τις πατέντες όταν το επιτάσσει η δημόσια υγεία ή άλλοι σοβαροί λόγοι. Παρόλο που το χειρότερο σενάριο που επιφύλασσε η ψήφιση αυτού του νόμου έχει αποφευχθεί λόγω της ευρείας πίεσης που ασκήθηκε από την κοινή γνώμη στην Ινδία αλλά και παγκοσμίως - για παράδειγμα, τα αντίγραφα φάρμακα που κυκλοφορούν ήδη στην αγορά της Ινδίας θα μπορούν να παράγονται, ακόμα και αν χορηγούνται διπλώματα ευρεσιτεχνίας, με την προϋπόθεση ότι οι παραγωγοί αντίγραφων φαρμάκων θα υποχρεούνται να πληρώσουν κάποια δικαιώματα στον κάτοχο της ευρεσιτεχνίας - ο νόμος δημιουργεί πολλές ανησυχίες για όλα τα νέα φάρμακα που θα υπόκεινται στο καθεστώς ευρεσιτεχνίας στο μέλλον. Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι διατάξεις για το εύρος του καθεστώτος ευρεσιτεχνίας, τη χρονική περίοδο εξέτασης των αιτήσεων για χορήγηση πατεντών και για την υποχρεωτική αδειοδότηση.

Σήμερα, οι ΓΧΣ υποστηρίζουν περισσότερους από 25.000 ασθενείς με HIV/AIDS παγκοσμίως, από τους οποίους σχεδόν το 70% λαμβάνει ινδικά αντίγραφα φάρμακα. Το χαμηλό κόστος και η χρηστικότητα αυτού του συνδυασμού χαπιών που προτείνεται από τον ΠΟΥ έχει επιτρέψει στους ΓΧΣ να αυξήσουν τα τελευταία τρία χρόνια σημαντικά τον αριθμό των ανθρώπων που δέχονται θεραπευτική αγωγή. Υπάρχει όμως ο φόβος πως όταν αυτοί οι ασθενείς, καθώς και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι ασθενείς στις αναπτυσσόμενες χώρες, χρειαστούν θεραπεία δεύτερης γραμμής, η έλλειψη ανταγωνισμού αντίγραφων φαρμάκων εξαιτίας των πατεντών στα νέα φάρμακα σε χώρες όπως η Ινδία, θα τους εμποδίσει να αποκτήσουν τα απαραίτητα φάρμακα για τη θεραπεία τους, καθώς δε θα έχουν την οικονομική δυνατότητα.

Προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τις αρνητικές επιπτώσεις αυτού του νέου νόμου, οι ΓΧΣ θα συνεχίσουν να συνεργάζονται με όσους φορείς, στην Ινδία αλλά και σε άλλες χώρες, ασκούν πίεση για να μη χορηγηθούν άδειες ευρεσιτεχνίας αμφιβόλου χαρακτήρα. Οι ΓΧΣ θα πιέσουν για τη χορήγηση υποχρεωτικών αδειών με δίκαιους οικονομικούς όρους με στόχο τη διασφάλιση οικονομικών αντίγραφων φαρμάκων. Επίσης, οι ΓΧΣ θα καταγράψουν πώς ο νόμος πρόκειται να επηρεάσει τις τιμές των φαρμάκων κατά τη διάρκεια εφαρμογής του.