Βραζιλία: οι ΓΧΣ βοηθούν τους ευάλωτους πληθυσμούς στις παραγκουπόλεις του Ρίο ντε Τζανέιρο

Η κυρία Ντουλτσινέα ντα Σίλβα δεν είναι πια υποχρεωμένη να ξυπνά στις3:00 το πρωί, να παίρνει δύο λεωφορεία και να στήνεται στην ουράμπροστά στο τοπικό νοσοκομείο, για να βρει ιατρική βοήθεια. Τηνπροηγούμενη εβδομάδα, είχε ραντεβού με γιατρό των ΓΧΣ μόλις τρίατετράγωνα από το σπίτι της. Η κυρία Ντουλτσινέα και άλλοι 6.800άνθρωποι από το Μαρσίλιο Ντιάζ, το Μαντακάρου και το Κέλσον -τρειςευάλωτες κοινότητες στα περίχωρα του Ρίο ντε Τζανέιρο- υποστηρίζονταιαπό ένα πρόγραμμα των ΓΧΣ που ξεκίνησε τον προηγούμενο Ιούλιο. «Είμαστετόσο χαρούμενοι που σας έχουμε εδώ», λέει η Ντουλτσινέα. «Οι γιατροί που μας φροντίζουν είναι τόσο ευγενικοί και μας κάνουν να αισθανόμαστε και πάλι ότι είμαστε κάποιοι».

ΤοΚέντρο Υγείας των ΓΧΣ στο Μαρσίλιο Ντιάζ, μία από τις 15 παραγκουπόλεις(favelas) που εντάσσονται σε ένα σύνολο ευάλωτων κοινοτήτων, τοComplexo da Mare, κοντά στο διεθνές αεροδρόμιο του Ρίο ντε Τζανέιρο,γιορτάζει ένα χρόνο ύπαρξης και έχει προσφέρει περίπου 15.500 ιατρικέςεξετάσεις, ψυχολογικές και κοινωνικές υπηρεσίες, καθώς και 4.800νοσηλευτικές διαδικασίες και άλλες πολιτιστικές και κοινωνικέςδραστηριότητες. Η δουλειά των ΓΧΣ ξεπερνά το Κέντρο Υγείας καιεμπλέκεται στην κοινότητα, μέσω μιας ομάδας πολλών ειδικοτήτων, η οποίαεπισκέπτεται τα σπίτια για να προσφέρει πληροφόρηση και γνώση για τηνπρόληψη ασθενειών, όπως ο δάγκειος πυρετός, ένας τροπικός πυρετόςπου μπορεί να είναι θανατηφόρος, και η υπέρταση, μια ασθένεια πουπλήττει την πλειονότητα του πληθυσμού της κοινότητας, και κυρίως τουςπιο ηλικιωμένους.

«Επιλέξαμε ανθρώπους από την κοινότητα καιτους εκπαιδεύσαμε ως κοινοτικούς νοσηλευτές με στόχο την ιατρική καικοινωνική πρόληψη. Μέσω των κοινοτικών νοσηλευτών προσφέρουμε στηνκοινότητα έναν πρώτο χώρο συζήτησης για την αλλαγή συνηθειών και τηνεπίτευξη μίας καλύτερης ποιότητας ζωής που μπορεί να ξεκινήσει απόανθρώπους που προέρχονται από εκεί», εξηγεί η Σουζάνα ντε Ντέους,επικεφαλής της αποστολής των ΓΧΣ στη Βραζιλία. «Οι ΓΧΣ έχουν μεγάλη εμπειρία με άλλες ευάλωτες κοινότητες στο Ρίο, όπου οι κοινοτικοί νοσηλευτές έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στοπλαίσιο των επαγγελματικών ομάδων της οργάνωσης. Οι κοινοτικοίνοσηλευτές μπορούν να κάνουν σημαντική δουλειά παροτρύνοντας τιςηγεσίες και παρακινώντας σε κοινωνική οργάνωση».

Στο Μαρσίλιο Ντιάζ, εκτός από τις πρώιμες εγκυμοσύνες, την ενδοοικογενειακή βία, την εξάρτηση από ναρκωτικά και τον αλκοολισμό, η κοινότητα αντιμετωπίζει και τη βία που σχετίζεται με τη διακίνηση ναρκωτικών, ηοποία σκοτώνει τους κατοίκους και ταυτόχρονα τις ελπίδες καιπροσπάθειες για μια καλύτερη ζωή, δημιουργώντας απαθείς ανθρώπους σεένα κοινωνικά αποκλεισμένο περιβάλλον.

Παράλληλα, στο Κέντρο Υγείας των ΓΧΣ παρέχεται ατομική συμβουλευτική και θεραπευτικές ομάδες, κυρίωςγια γυναίκες και νέους. Οι κοινωνικοί λειτουργοί σε συνεργασία με τουςκοινοτικούς νοσηλευτές αναγνωρίζουν το είδος του προβλήματος, παρέχουνσυμβουλευτική και προσφέρουν πρόσβαση σε άλλες κοινωνικές υπηρεσίες,όπως: εκπαίδευση, μεταφορά για ηλικιωμένους και άτομα με ειδικέςανάγκες και πιο πολύπλοκη ιατρική βοήθεια.

Καθώς ο κοινωνικός αποκλεισμός είναι ένα από τα κύρια προβλήματα αυτής της κοινότητας, σημαντικήπροτεραιότητα των ΓΧΣ είναι να φέρουν στην κοινότητα άλλες οργανώσειςκαι προγράμματα του δημόσιου συστήματος, που προορίζονται νααντιμετωπίσουν κάθε είδος προβληματικής. Το Κέντρο των ΓΧΣ εμπλέκεται επίσης σε εκστρατείες εμβολιασμού πουοργανώνονται από τις τοπικές αρχές, παρέχει φάρμακα και προετοιμάζειμια μελέτη για τα παιδιά κάτω των πέντε ετών, για να διαπιστώσει τηδιατροφική τους κατάσταση.

«Πιστεύουμε ότι ο πρώιμοςαπογαλακτισμός έχει σχέση με την αυτοεκτίμηση της μητέρας. Εάν η μητέραδεν έχει επαρκή αυτοεκτίμηση, τείνει να πιστέψει ότι το γάλα της είναιαδύνατο, και αλλάζει σε τεχνητό γάλα. Γι' αυτό εργαζόμαστε μετις μητέρες για να βελτιώσουμε την αυτοεκτίμησή τους και να τιςενημερώσουμε για τη σημασία τού να τρέφεται το παιδί με μητρικό γάλα τουλάχιστον μέχρι να γίνει έξι μηνών», εξηγεί η Αντρέα Τσάγκας, ψυχολόγος στο πρόγραμμα των ΓΧΣ στο Μαρσίλιο Ντιάζ.

ΟιΓΧΣ στη Βραζιλία συνεργάζονται επίσης με τις τοπικές υγειονομικές αρχέςγια να προσφέρουν σε εθελοντές της οργάνωσης διατροφικές συμβουλές,ώστε οι τελευταίοι να είναι σε θέση να παράσχουν σε νοικοκυρέςδιατροφικό προσανατολισμό, συνταγές με τρόφιμα, τα οποία, παρ' ότιείναι υψηλής διατροφικής αξίας, συνήθως πετιούνται, και άλλες τεχνικέςμε τις οποίες μπορεί να προλάβουν ασθένειες όπως η αναιμία, η διάρροια και ο υποσιτισμός σε παιδιά κάτω των πέντε ετών και η υπέρταση στους ηλικιωμένους.

«Τους τελευταίους 12 μήνες μπορέσαμε να δούμε μεγάλη βελτίωση στην πρόσβαση αυτού του πληθυσμού σε υπηρεσίες υγείας», λέειη Σουζάνα ντε Ντέους. «Όταν πρωτοήρθαμε εδώ, βρίσκαμε ανθρώπους που δενείχαν σχεδόν καμία πρόσβαση σε δημόσιες μονάδες υγείας, είτε επειδή δενείχαν τα χρήματα να χρησιμοποιήσουν τα δημόσια μέσα μεταφοράς, είτεεπειδή δεν είχαν την πρόθεση να περιμένουν ατέλειωτες ώρες για μια απλήεπίσκεψη στο γιατρό, εκτός κι αν ήταν πολύ άρρωστοι. Η κοινότηταγιορτάζει τον ένα χρόνο του Κέντρου Υγείας των ΓΧΣ επειδή τα πράγματαβελτιώνονται, αλλά δυστυχώς πολύ περισσότερα μένουν να γίνουν τα επόμενα χρόνια», καταλήγει η ντε Ντέους.

• Οι ΓΧΣ ήρθαν για πρώτη φορά στη Βραζιλία το 1991 για να βοηθήσουν τις τοπικές αρχές να καταπολεμήσουν μια επιδημία χολέρας στουςιθαγενείς πληθυσμούς στην περιοχή του Αμαζονίου. Το 1993 οι ΓΧΣξεκίνησαν την πρώτη τους παρέμβαση στο Ρίο ντε Τζανέιρο, δουλεύοντας μεευάλωτες, κοινωνικά αποκλεισμένες κοινότητες, όπως εκείνες στιςφαβέλας.
• Αυτήν τη στιγμή, οι ΓΧΣ έχουν δύο προγράμματα στο Ρίο ντε Τζανέιρο, ένα με τον τίτλο «Meio - fio» («Πεζοδρόμιο»), το οποίο παρέχει κοινωνική και ιατρική βοήθεια σε ενήλικες που ζουν στους δρόμους της πόλης, και το πρόγραμμα Μαρσίλιο Ντιάζ που παρέχει ιατρική και ψυχοκοινωνική βοήθεια σε 6.800 ανθρώπους που δεν είχαν πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας, στις παρυφές του Ρίο ντε Τζανέιρο.