Από το ημερολόγιο των ΓΧΣ: Μία εβδομάδα σε νοσοκομείο του Αμπιτζάν ενώ μαίνονται οι συγκρούσεις

Οι ομάδες που αναφέρονται στο ημερολόγιο είναι οι εξής: Φορς Νουβέλ – ομάδες ανταρτών της Ακτής Ελεφαντοστού, UNOCI – η επιχείρηση των Ηνωμένων Εθνών στην Ακτή Ελεφαντοστού και οι γαλλικές ομάδες «Επιχείρηση Μονόκερως», που υποστηρίζουν τους κυανόκρανους του ΟΗΕ. 

Τα κείμενά μιλούν για τα διλήμματα και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε η ομάδα, όπως για παράδειγμα, όταν χρειάστηκε να βασίσει στις ένοπλες ομάδες την μετακίνησή της – ένα εξαιρετικά ασυνήθιστο μέτρο για τους ΓΧΣ – και όταν έπρεπε να κρύβουν τους τραυματίες. 

Δευτέρα 4 Απριλίου

Η τελική επίθεση των Φορς Νουβέλ ξεκίνησε περίπου το μεσημέρι. Ο ΟΗΕ έδωσε το πράσινο φως στις Γαλλικές ομάδες της «Επιχείρησης Μονόκερως» να επιτεθούν στις οπλισμό του Γκμπάγκμπο που είχε προκαλέσει τον τραυματισμό πολλών αμάχων και είχε χρησιμοποιηθεί για επιθέσεις κατά του UNOCI. Όλο το απόγευμα οι συγκρούσεις μαίνονταν γύρω από το Κοκοντύ και το Ανγκρέ, με στόχο τις εγκαταστάσεις του εθνικού τηλεοπτικού σταθμού της χώρας. Από το μέρος που βρισκόμαστε στο Αμπόμπο μπορούσαμε να ακούμε πολύ καθαρά τα πάντα. Δεν είναι πολύ μακριά και μερικές φορές ο θόρυβος ερχόταν πολύ κοντά. Οι ήχοι μας έδιναν τη δυνατότητα να να καταλάβουμε που ακριβώς γινόντουσαν οι συγκρούσεις

Ακούγαμε επίσης σποραδικούς πυροβολισμούς γύρω από το νοσοκομείο. Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν όλο το βράδυ, μέχρι την Τρίτη το πρωί. Οι ένοπλοι άντρες που κατέφθαναν συνεχώς ήταν οι μόνοι που έφερναν τραυματίες στο νοσοκομείο. Ωστόσο, πιστεύουμε ότι πολλοί από τους τραυματίες δεν καταφέρνουν να φτάσουν σε κάποια ιατρική δομή εκτός και αν μεταφέρονται από τους στρατιώτες των Φορς Νουβέλ.  

Οι ένοπλοι που μεταφέρουν τους τραυματίες έχουν γεμίσει το νοσοκομείο. Προέρχονται από το βόρειο μέρος της χώρας. Δεν μας ξέρουν και είναι πιο καλά εκπαιδευμένοι από τους ντόπιους αντάρτες, αλλά δεν έχουν μεγαλύτερο σεβασμό για εμάς. Έχουν όπλα και μπαινοβγαίνουν ελεύθερα στις μονάδες, στα επείγοντα και στην αίθουσα εξετάσεων. Μέχρι που μας παίρνουν και το φαγητό μας, λέγοντας ότι το χρειάζονται γιατί πολεμούν. Αυτές οι ατελείωτες καθημερινές συζητήσεις που στόχο έχουν να διασφαλίσουν ότι η ομάδα είναι ασφαλής και μπορεί να κάνει τη δουλειά της είναι πολύ κουραστικές. Η πρόγνωση για τα εφόδιά μας σε αναισθητικά είναι για το πολύ δύο μέρες.

Tρίτη, 5 Απριλίου

Η παράδοση του Γκμπάμπο ανακοινώθηκε σήμερα το απόγευμα. Στο Αμπόμπο ο κόσμος πανηγυρίζει, ρίχνει πυροβολισμούς στον αέρα. Στο νοσοκομείο όλοι μένουν κρυμένοι, μια σφαίρα έπεσε πάνω στην πόρτα, κι ένα σωρό άλλες στη στέγη. Αυτό που βλέπεις αμέσως μετά είναι τραυματισμένους ασθενείς. Καταφτάνουν μαχητές μαζί με τραυματίες. Ένας άνθρωπος έρχεται φορώντας χειροπέδες. Συνελήφθη όταν το σπίτι της δεύτερής γυναίκας του Γκμπάμπο δέχτηκε επίθεση. Εκείνος χτυπήθηκε άσχημα με μαχαίρι την ώρα που έκανε επίσκεψη στον αδελφό του που δούλευε σ’ αυτό το μέρος. Είναι τρομοκρατημένος αλλά τα τραύματά του δεν είναι σοβαρά. Αυτοί που τον έφεραν δεν έχουν κλειδιά για τις χειροπέδες του. Όταν έφυγαν, κόψαμε την αλυσίδα με τανάλια. Οι δύο χειροπέδες είναι ακόμη στα χέρια του και τις κρύβουμε κάτω από επιδέσμους. Δυστυχώς, αναγκαστήκαμε να τον εγκαταστήσουμε στην υποδοχή, κάτω από ένα πλαστικό κάλυμμα για να περάσει την νύχτα. Οι άλλοι ασθενείς και οι συνοδοί τους στους θαλάμους τον έβριζαν και απειλούσαν να τον σκοτώσουν. Αποφασίσαμε να τον μετακινήσαμε κάπου αλλού. Οι δυνάμεις της Μονόκερως μας υποσχέθηκαν κονβόι για να λάβουμε τα φάρμακα και τις προμήθειες που έχουν ακινητοποιηθεί στο χώρο συντονισμού των ΓΧΣ στο νότιο Αμπιτζάν. Οι δύο νοσοκόμες μας κοντεύουν να τρελαθούν έχοντας κολλήσει εκεί πέρα.

Τετάρτη, 6 Απριλίου

Ο Γκμπάμπο απέσυρε την παράδοσή του, λέγοντας ότι ποτέ δεν τέθηκε τέτοιο ζήτημα. Η κατάσταση είναι υπό διάλυση. Από σήμερα το πρωί ακούμε για ένα σωρό ανθρώπους παρατημένους στην άκρη του δρόμου –τραυματίες και αρρώστους που δεν καταφέρνουν να φτάσουν στις ιατρικές εγκαταστάσεις. Πολλές περιοχές του Αμπιτζάν δεν έχουν ηλεκτρικό ρεύμα ούτε καν νερό. Το φαγητό δεν επαρκεί. Εν ολίγοις, χειρότερα δεν γίνεται. Οι δύο νοσοκόμες μας και το κονβόι με τις προμήθειες που μας υποσχέθηκαν δεν έχουν φτάσει. Εννιά τραυματίες και  67 ασθενείς εισήχθησαν σήμερα. Κάποιοι από τους τραυματίες χρειάστηκε να επιστρέψουν στο χειρουργείο. Δύο από αυτούς έπρεπε να υποστούν ακρωτηριασμό διότι το προσωπικό έχει εξαντληθεί δουλεύοντας υπερωρίες και τα επείγοντα δεν έχουν τελειωμό. Η χειρουργική ομάδα είναι πάρα πολύ απογοητευμένη. Η φράση της ημέρας είναι  «Κανείς δεν μπορεί να σε πυροβολήσει καλύτερα από τον κολλητό σου» καθώς μεγάλο μέρος των τραυματιών μας δέχτηκε πυροβολισμούς από φίλους.

Πέμπτη, 7 Απριλίου

Καταφτάνουν ασθενείς με συνταγές για αντιρετροΪκά φάρμακα (HIV/AIDS) και για φυματίωση. Τους φροντίζουμε. Οι δυνάμεις Μονόκερως  ακυρώνουν το κονβόι. Χθες βράδυ η ιαπωνική πρεσβεία δέχτηκε επίθεση και οι στρατιώτες έπρεπε να βγάλουν έξω επτά ανθρώπους. Δύο φορτηγά της γαλλικής πρεσβείες δέχτηκαν επίσης επίθεση.  Η ομάδα μας που εδράζει στη Ζώνη 4 έφυγε για να έρθει να μας βρει, έκανε μεταστροφή όμως όταν ήρθε αντιμέτωπη με ελεύθερους σκοπευτές και αντίκρυσε τα καύκαλα καμένων οχημάτων στο Ατζάμε. Όλο και περισσότερες φήμες για ανθρώπους παρατημένους στο δρόμο φτάνουν στα αφτιά μας. Κανείς δεν τους μαζεύει. Η ομάδα μας δεν ξεμυτά ακόμη από το νοσοκομείο, παρόλο που βλέπεις περισσότερους ανθρώπους στο δρόμο τώρα. Εννιά τραυματίες σήμερα, 75 εισηγμένοι στο νοσοκομείο. Άλλος ένας ασθενής πρέπει να υποστεί ακρωτηριασμό.

Ένα μικρό φορτηγό έφτασε στο Μπουακέ με κιτ υλικών για αναισθησία και διαλύματα. Δυστυχώς δεν υπάρχουν καθόλου ναρκωτικές ουσίες μέσα (βάλιουμ ή μορφίνη) και μόνο 10 φυαλίδια λιδοκαΐνης. Αυτές είναι οι προμήθειες μιας ημέρας. Ο χειρουργός μας μόλις έμαθε ότι η οικογένειά του έπεσε πάλι θύμα ληστείας. Φοβάται και δεν μπορεί να τους βρει στο τηλέφωνο, γι’ αυτό δανείστηκε το δικό μου να ελέγξει την ασφάλεια της περιοχής όπου ζει η γυναίκα του.

Έστειλα ένα αυτοκίνητο μαχητών να αγοράσει παιδικές τροφές και πάνες για ένα μωρό που έχει μείνει εγκαταλελειμμένο στο νοσοκομείο από τα τέλη Μαρτίου. Δεν υπάρχουν πλέον κανόνες εδώ. Τα ιδανικά των Γιατρών Χωρίς Σύνορα δεν βρίσκουν εφαρμογή. Προσπαθούμε μόνο να περιθάλψουμε τους ασθενείς μας με όποιο τρόπο μπορούμε. Στο τέλος Μαρτίου, συγκρίναμε το Αμπόντο με τη Βαγδάτη. Σήμερα, η Αμπιτζάν μοιάζει με το Μογκαντίσου –ένα χάος από φυλές, ομάδες, κάστες, ληστές. Τρόμος και καταστροφή για όσους ζουν εδώ. Δε βλέπουμε κανένα φως στο τέλος αυτού του τούνελ και οι ιστορίες που μας λένε εδώ είναι όλο και χειρότερες.

Παρασκευή, 8 Απριλίου

Η Σάλχα, η επικεφαλής της αποστολής, μας έστειλε ένα κείμενο σήμερα το πρωί, ζητώντας μας να περιμένουμε. Το μήνυμα περιείχε μια μικρή παραβολή.... «Μην ξεχνάτε- Μονόκεροι δεν υπάρχουν». Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι χθες πραγματοποίησαν 600 περίπου χειρουργικές επεμβάσεις στην Αμπιτζάν.

Η αγορά έχει λίγο περισσότερο κόσμο και μεγαλύτερη ποικιλία επίσης, δεν είναι όμως και να ενθουσιάζεσαι. Το Αμπόντο είναι η καλύτερα οργανωμένη σε προμήθειες γειτονιά στην Αμπιτζάν. Ο φαρμακοποιός του νοσοκομείου έχει επιστρέψει. Το ηλεκτρικό ρεύμα και ο κλιματισμός έχουν επανέλθει στο φαρμακείο και οργανώνουμε τα πράγματα που υπάρχουν για να στήσουμε φαρμακείο απελευθερώνοντας μια μεγάλη αίθουσα ανάνηψης  που είχαμε καταλάβει. Συνεχίζουν να καταφθάνουν τραυματίες από σφαίρες. Οι αίθουσες τοκετού και γέννας λειτουργούν όσο πιο εντατικά γίνεται.

Καταφτάνουν επίσης ασθενείς με σύνδρομο επίσχνασης, ετοιμοθάνατοι, χρόνιοι ασθενείς σε κατάσταση πλήρους κατάρρευσης για τους οποίους δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα (HIV, διαβητικό κώμα, εγκεφαλικά). Υπάρχουν επίσης ασθενείς με ελονοσία τους οποίους ευτυχώς μπορούμε ακόμα να θεραπεύσουμε.

Άνθρωποι πεθαίνουν, συντρέχουμε τις οικογένειές τους, τους δίνουμε εξηγήσεις, συζητάμε, παίρνουν τους δικούς τους σπίτι. Αυτό κι αν είναι δύσκολο. Δεν έχουμε κάποιον έμπειρο γιατρό, ακόμη και ο νεαρός γιατρός δουλεύει ολομόναχος χωρίς βοήθεια με εξαίρεση μια προϊσταμένη νοσοκόμα που τον βοηθά πολύ). 5 θάνατοι σήμερα, 29 εισαγωγές μεταξύ των οποίων 20 ασθενείς με τραύματα από σφαίρες. Αυτή τη στιγμή νοσηλεύονται συνολικά 78 άτομα. Δεν υπάρχουν πλέον φιάλες αίματος των 450 ml (έχουν μείνει μόνο των 250 ml), μόνο δυο τεστ για  HIV, καθόλου αδρεναλίνη, επίσης καθόλου βάλιουμ ή μορφίνη, δυο κουτιά με ιατρικά γάντια, καθόλου τραμαντόλ, καθόλου επίδεσμοι, καθόλου ορθοπεδικό υλικό.

Σάββατο, 9 Απριλίου

Η αγορά είναι μεγαλύτερη και υπάρχουν περισσότερα αγαθά. Αυτή είναι η πρώτη μας έξοδος – στην αγορά και στο Νοσοκομεία Anyama (σημ. συντάκτη: η γειτονιά Anyama είναι επίσης στο Νότιο  Αμπιτζάν). Υπάρχουν μπλόκα στους δρόμους κάθε εκατό μέτρα, αλλά οι φύλακες δεν είναι πολύ εχθρικοί. Όλοι μας χαιρετούν. Στο νοσοκομείο, ο ταμίας μας λέει ότι η αγορά ξανάνοιξε πριν από 24 ώρες. Όχι πολλά μπλόκα στους δρόμους. Η ζωή είναι σχεδόν κανονική. Από την άλλη, το νοσοκομείο είναι εγκαταλειμμένο. Υπάρχουν 7 άτομα από το ιατρικό προσωπικό σε σύγκριση με τον κανονικό αριθμό που είναι 175. Επιτέλους, τέσσερα φορτηγά με φάρμακα και ιατρικές προμήθειες έχουν φτάσει! Καθώς και τα πρώτα μέλη του προσωπικού των ΓΧΣ που θα δουλέψουν στο Νοσοκομείο Anyama.   

Κυριακή, 10 Απριλίου

Ακόμα ένα αυτοκίνητο φτάνει στο σπίτι μας στο Αμπόμπο με προμήθειες και δύο μέλη του διεθνούς προσωπικού. Φεύγουμε για να επισκεφτούμε το Νοσοκομείο Anyama, υπό τη συνοδεία  δύο οχημάτων 4Χ4. Στη συνέχεια θα πάμε στις δύο μεγάλες κλινικές για να τις θέσουμε ξανά σε λειτουργία. Η μία είναι ιδανική για εξωτερικά ιατρεία, η άλλη βρίσκεται αρκετά μακριά από τον κεντρικό δρόμο και οι δυσχερείς συνθήκες κάνουν δύσκολη την πρόσβαση των ασθενών.

Γυρίσαμε το βράδυ. Αύριο, η ομάδα θα πάει στο Νοσοκομείο Anyama για να εγκαταστήσει υλικοτεχνική υποδομή και να καλέσει το προσωπικό του νοσοκομείου ξανά στην εργασία του.  Στο νότιο Abobo ακούμε πυροβολισμούς από ελαφρύ και βαρύ οπλισμό ξανά, αργά το απόγευμα. Δεν είναι πολύ μακριά. Μέχρι το τέλος του απογεύματος είχαν εισαχθεί στο νοσοκομείο μόνο τέσσερις βαριά τραυματίες. Δεν γνωρίζαμε ακόμη πόσοι πολλοί θα ήταν εκείνοι που θα κατέφταναν το βράδυ.  Ήμασταν όμως πλήρως  προετοιμασμένοι.