Για πρώτη φορά στην Ευρώπη εξασφαλίστηκε το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου σε προσιτή τιμή για παιδιά προσφύγων στην Ελλάδα

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα / Médecins Sans Frontières (MSF) ξεκίνησαν να εμβολιάζουν παιδιά προσφύγων στη Χίο, τη Σάμο και τη Λέσβο, κάνοντας χρήση ενός προγράμματος που παρέχει το συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο (PCV) σε προσιτή τιμή για χρήση σε παιδιά που βρίσκονται σε ανθρωπιστικές κρίσεις.

Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται σε μια χώρα υψηλού εισοδήματος o «Ανθρωπιστικός Μηχανισμός», το πρόγραμμα δηλαδή που προσφέρει το εμβόλιο στην ειδική μειωμένη τιμή των 9 δολαρίων ανά παιδί (για τις τρεις δόσεις που απαιτούνται για πλήρη ανοσοποίηση) από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών.

Η πνευμονία παραμένει η πρώτη αιτία θανάτου παιδιών κάτω των πέντε ετών παγκοσμίως και τα παιδιά που ζουν σε επισφαλείς συνθήκες –όπως όσα μένουν σε προσφυγικούς καταυλισμούς  - διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο.

Οι φαρμακευτικές εταιρείες Pfizer και GSK είναι αυτή τη στιγμή οι μόνοι κατασκευαστές του εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου, που είναι το ακριβότερο προϊόν στο βασικό πακέτο εμβολιασμού παιδιών σήμερα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, που αντιτίθενται στη διαπραγμάτευση των τιμών με τις φαρμακευτικές εταιρείες, η τιμή καταλόγου για το εμβόλιο φτάνει τα 540 δολάρια ανά παιδί. Η Γαλλία, μια άλλη χώρα υψηλού εισοδήματος, δίνει 189 δολάρια για το ίδιο εμβόλιο. Οι μικρότερες χώρες με μικρότερη διαπραγματευτική δύναμη συχνά βρίσκονται κάπου ανάμεσα: για παράδειγμα ο Λίβανος δίνει περίπου 243 δολάρια. Η τιμή στα φαρμακεία στην Ελλάδα είναι περίπου 150 ευρώ (168 δολάρια) ανά παιδί.

«Η υψηλή τιμή του εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου δεν επιτρέπει την προστασία των παιδιών από αυτή τη θανατηφόρα παιδική ασθένεια, που προλαμβάνεται εύκολα με ένα εμβόλιο» λέει ο Απόστολος Βεΐζης, Διευθυντής Προγραμμάτων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Είναι σημαντικό βήμα το ότι μπορούμε να εμβολιάζουμε παιδιά προσφύγων ακόμη και σε μια χώρα υψηλού εισοδήματος σε αυτή την ιδιαίτερα μειωμένη τιμή, ωστόσο πρέπει να συμπεριληφθούν κι άλλα εμβόλια στον «Ανθρωπιστικό Μηχανισμό» και οι χώρες που φιλοξενούν παιδιά σε κρίση να μπορούν να επωφεληθούν από αυτές τις τιμές. Όλα τα παιδιά του κόσμου θα πρέπει να μπορούν να κάνουν αυτό το εμβόλιο σε προσιτή τιμή.»​

Πριν από τη δημιουργία του προγράμματος, ο μόνος τρόπος προμήθειας του εμβολίου στην ειδική μειωμένη τιμή ήταν μέσω της Gavi, (Παγκόσμιας Συμμαχίας για τα Εμβόλια και την Ανοσοποίηση), που χρηματοδοτείται από δωρητές και βοηθά τις φτωχότερες χώρες να προμηθεύονται τα νεότερα εμβόλια. Έτσι όμως τα παιδιά σε πολλές χώρες –και όσα ζουν σε καταυλισμούς προσφύγων σε όλο τον κόσμο– δεν είχαν πρόσβαση στο εμβόλιο, ενώ οι οργανώσεις όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν μπορούσαν να το αγοράσουν σε αυτή την ειδική τιμή για να προστατεύσουν τα παιδιά που το χρειάζονταν.

Ο «Ανθρωπιστικός Μηχανισμός» έχει χρησιμοποιηθεί έως τώρα από οργανώσεις σε διάφορες χώρες χαμηλού εισοδήματος: οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα τον έχουν χρησιμοποιήσει για να εμβολιάσουν παιδιά στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, τον Νίγηρα, τη Νιγηρία, το Νότιο Σουδάν και τη Συρία. Ωστόσο, ο μηχανισμός περιορίζεται προς το παρόν σε ένα μόνο εμβόλιο και πρέπει να επεκταθεί για να συμπεριλάβει και άλλα εμβόλια για χρήση σε ανθρωπιστικές κρίσεις τα οποία δεν καλύπτονται από καμία άλλη διαδικασία.

«Τα παιδιά που βιώνουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης είναι από τα πιο ευάλωτα του κόσμου, ωστόσο συστηματικά δεν λαμβάνουν προστασία από θανατηφόρες ασθένειες» λέει η Σουζάν Σίλι, Σύμβουλος για θέματα εμβολίων στην Εκστρατεία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την Πρόσβαση σε Βασικά Φάρμακα. «Ο Ανθρωπιστικός Μηχανισμός μάς έχει βοηθήσει να φροντίσουμε παιδιά τα οποία στο παρελθόν δεν προστατεύονταν από την πνευμονία, που μπορεί να προκαλέσει θάνατο αλλά προλαμβάνεται. Κάνουμε έκκληση στις φαρμακευτικές εταιρείες να διευκολύνουν τα κράτη και τους παρόχους θεραπείας όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα να αγοράζουν εμβόλια σε προσιτές τιμές για να προστατεύουν ευάλωτα παιδιά που πρέπει να εμβολιαστούν επειγόντως.»

Παρόλο που ο «Ανθρωπιστικός Μηχανισμός» έχει φανεί χρήσιμος στην προστασία των παιδιών σε ανθρωπιστικές κρίσεις, πολλές χώρες σε όλα τα επίπεδα εισοδήματος εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση στο εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου σε προσιτή τιμή. Περίπου το ένα τρίτο των χωρών δεν έχουν μπορέσει να συμπεριλάβουν το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου στο βασικό πακέτο εμβολιασμού τους εξαιτίας της υπερβολικής τιμής που χρεώνει η Pfizer και η GSK.

Η Ιορδανία, για παράδειγμα, περιορίζεται από τις υψηλές τιμές των εμβολίων τη στιγμή που αντιμετωπίζει μια προσφυγική κρίση, καθώς φιλοξενεί τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων αναλογικά με τον πληθυσμό της παγκοσμίως. Παρόλο που η Ιορδανία εφαρμόζει δωρεάν ανοσοποίηση όλων των παιδιών ανεξαρτήτως υπηκοότητας ή καθεστώτος μετανάστη, δεν μπορεί να αγοράσει ακριβά εμβόλια όπως αυτό, με αποτέλεσμα όλα τα παιδιά στη χώρα να είναι ευάλωτα στη λοίμωξη από πνευμονιόκοκκο.
 

«Ο Ανθρωπιστικός Μηχανισμός είναι μια προσωρινή λύση και δημιουργήθηκε βασικά επειδή οι τιμές του εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου είναι πολύ υψηλές» λέει η Σίλι. «Αυτό που θα κάνει πραγματική διαφορά θα είναι η κυκλοφορία πιο προσιτών εμβολίων κατά του πνευμονιόκοκκου από νέους κατασκευαστές, ώστε να μην κινδυνεύουν ζωές παιδιών εξαιτίας της απληστίας των εταιρειών. Δεν μπορούμε άλλο να ζούμε σε έναν κόσμο όπου τα εμβόλια που μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά από θανατηφόρες ασθένειες παραμένουν πολυτέλεια για τόσα πολλά από αυτά.»

Από το 2009, η Pfizer και η GSK έχουν κερδίσει 49,1 δις δολάρια από τις πωλήσεις του εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου (43,5 δις η Pfizer και 5,6 δις η GSK).

Σημείωση: 

Ο «Ανθρωπιστικός Μηχανισμός» δημιουργήθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τη UNICEF, τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και την οργάνωση Save the Children τον Μάιο του 2017. Στόχος του είναι να διευκολύνει την έγκαιρη πρόσβαση σε προσιτά εμβόλια για φορείς όπως οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, κυβερνήσεις ή οργανισμοί των Ηνωμένων Εθνών που προμηθεύονται εμβόλια για λογαριασμό πληθυσμών που βιώνουν ανθρωπιστικές κρίσεις.

Σήμερα, η Pfizer και GSK είναι οι φαρμακευτικές εταιρείες που προσφέρουν τη χαμηλότερη παγκοσμίως τιμή τους για το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου στον «Ανθρωπιστικό Μηχανισμό». Ωστόσο, η προσφορά τους αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί μόνο από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και οργανισμών των Ηνωμένων Εθνών και δεν προορίζεται για χρήση από χώρες που αντιμετωπίζουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Έως τον Σεπτέμβριο του 2018, ο «Ανθρωπιστικός Μηχανισμός» είχε διευκολύνει την πρόσβαση σε 613.000 δόσεις του εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου για άτομα σε ανθρωπιστικές κρίσεις, από τις οποίες οι 360.000 χρησιμοποιήθηκαν από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα για 12 παρεμβάσεις εμβολιασμού στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, τον Νίγηρα, τη Νιγηρία, το Νότιο Σουδάν και τη Συρία. Πρόσφατα οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προμηθεύτηκαν 4.800 δόσεις για εμβολιασμό στην Ελλάδα.

Διαβάστε περισσότερα για τον «Ανθρωπιστικό Μηχανισμό» εδώ: 

https://www.who.int/immunization/programmes_systems/sustainability/The_Humanitarian_Mechanism_ToRs.pdf?ua=1