Βορειοδυτική Συρία: Το δράμα χιλιάδων εκτοπισμένων μέσα στην ίδια τους τη χώρα

Ζουν στοιβαγμένοι σε σκηνές ή σε αυτοσχέδια καταλύματα με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Δεκάδες χιλιάδες εκτοπισμένοι μέσα στη Συρία αγωνίζονται να επιβιώσουν στο κρύο. Οι σφοδρές μάχες, οι αεροπορικές επιδρομές και οι χερσαίοι βομβαρδισμοί στο βόρειο τμήμα της χώρας έχουν ενταθεί δραματικά από τα μέσα Δεκεμβρίου, προκαλώντας ένα από τα μεγαλύτερα κύματα εκτοπισμού από την έναρξη του πολέμου.

Η κλιμάκωση των συγκρούσεων, που εντοπίζονται κυρίως σε περιοχές της βορειοανατολικής επαρχίας Χαμά, της νότιας επαρχίας Χαλεπίου και της νότιας επαρχίας Ιντλίμπ, έχει μεγάλο αντίκτυπο στον πληθυσμό, που υποφέρει από τον σχεδόν επταετή πόλεμο.

Ο 37χρονος Αμπού Μουσταφά, πατέρας έξι παιδιών, έφτασε με την οικογένειά του στη Σαρμάντα, μια πόλη κοντά στα σύνορα με την Τουρκία. Μαζί με άλλες είκοσι οικογένειες έβαλαν χρήματα και νοίκιασαν ένα μικρό χωράφι για περίπου 1.000 δολάρια τον μήνα.

«Δεν είχαμε άλλη επιλογή. Χρειαζόμασταν ένα μέρος για να κοιμόμαστε» λέει.

Οι οικογένειες έφτιαξαν αυτοσχέδια καταλύματα με σιδερένιους στύλους και τα κάλυψαν με κουβέρτες και νάιλον σακούλες. Δεν έχουν πάτωμα, παρά μόνο χώμα, που είναι υγρό και γεμάτο πάγο. «Το κρύο μπαίνει από παντού» λέει ο Αμπού.

Πολλές από αυτές τις οικογένειες εγκατέλειψαν τα σπίτια τους, παίρνοντας μαζί τους ελάχιστα πράγματα ή ακόμη και τίποτα. Άλλες οικογένειες μετέφεραν τα υπάρχοντά τους στοιβαγμένα σε φορτηγά και τρακτέρ: γεωργικά εργαλεία, συσκευές και άλλα αντικείμενα αξίας τα οποία μπορούν αργότερα να πουλήσουν για να ζήσουν. Λένε ότι αρκετά χωριά είναι ουσιαστικά εγκαταλελειμμένα εξαιτίας του μαζικού εκτοπισμού.

Οι οργανωμένοι καταυλισμοί στην περιοχή δεν χωρούν άλλους ανθρώπους, αναγκάζοντας τους περισσότερους εκτοπισμένους να βρουν καταφύγιο σε έναν από τους 160 αυτοσχέδιους καταυλισμούς που είναι διασκορπισμένοι σε μια μεγάλη περιοχή. Μένουν σε αυτοσχέδιες σκηνές, με τρεις ή τέσσερις οικογένειες στην καθεμία. Οι περισσότερες οικογένειες έχουν κατά μέσο όρο έξι μέλη.

Σε αυτούς τους άτυπους καταυλισμούς, υπάρχει περιορισμένη πρόσβαση σε στέγη, αποχέτευση, τρόφιμα, νερό και ιατρική φροντίδα. Η υγρασία, το κρύο και ο συνωστισμός στους καταυλισμούς συμβάλλουν στην περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών. Την ίδια στιγμή πολλοί ανθρωπιστικοί φορείς περικόπτουν τις δραστηριότητές τους στη Συρία.

Ο  Μοχάμεντ Γιαακούπ, γιατρός σε κινητή μονάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, επισκέφθηκε πρόσφατα τον καταυλισμό του Αλ Ραχμάν κοντά στα σύνορα με την Τουρκία. Εκείνες τις μέρες είχαν φτάσει 44 εκτοπισμένες οικογένειες στον καταυλισμό, όπου ήδη έμεναν άλλες 70.

«Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι πολύ συνηθισμένες. Κάποιες οικογένειες ταξίδευαν μία εβδομάδα πριν φτάσουν εδώ και κατασκήνωναν πλάι στον δρόμο, στο ύπαιθρο» αναφέρει.

«Πολλοί ασθενείς με χρόνια νοσήματα έχουν να πάρουν τα φάρμακά τους έναν μήνα. Είχαμε πολλές περιπτώσεις ασθενών με διαβήτη και υπέρταση. Τα παιδιά είχαν να εμβολιαστούν χρόνια».

Ο γιατρός πραγματοποιεί περίπου 45 συνεδρίες την ημέρα, ενώ η μαία της ομάδας πραγματοποιεί περίπου 15.

«Ένας από τους καταυλισμούς που επισκεφθήκαμε δέχθηκε επίθεση μερικές μέρες αργότερα. Οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να μετακινηθούν ξανά» αναφέρει ο Ζουχαίρ Καντζού, υπεύθυνος προγράμματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για τη βόρεια Συρία.

«Τα καταλύματα στα οποία μένουν δεν είναι κατάλληλα για ανθρώπους. Πλημμυρίζουν με τη βροχή και είναι γεμάτα λάσπη. Η κατάσταση είναι άθλια» λέει.

Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα μοιράζουν ειδικά πακέτα (κιτ) με είδη πρώτης ανάγκης και προστασίας από το κρύο, όπως κουβέρτες και στρώματα. Έως τώρα, έχουν διανεμηθεί σε περισσότερες από 1.000 οικογένειες. Επίσης, παρέχουν επιπλέον υποστήριξη, όπως δωρεές ιατρικών προμηθειών, για να ενισχύσουν τη δυναμικότητα ορισμένων βασικών δομών υγείας και παραπομπής επειγόντων περιστατικών στην περιοχή. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υποστηρίζουν, επίσης, τις υπηρεσίες ασθενοφόρων παρέχοντας καύσιμα και συντήρηση των οχημάτων.

Τις ερχόμενες εβδομάδες, θα επεκτείνουν το πρόγραμμα εμβολιασμού εκτός δομών και θα προσπαθήσουν, σε συντονισμό με άλλες οργανώσεις, να συνεχίσουν τη διανομή ειδών πρώτης ανάγκης.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λειτουργούν άμεσα πέντε δομές υγείας και τρεις ομάδες κινητών μονάδων στη βόρεια Συρία, συνεργάζονται με πέντε δομές και παρέχουν υποστήριξη εξ αποστάσεως σε περίπου 50 δομές υγείας σε όλη τη χώρα σε περιοχές όπου οι ομάδες δεν μπορούν να έχουν φυσική παρουσία. Στις υποστηριζόμενες δομές δεν υπάρχει προσωπικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.  Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν μπορούν να εργαστούν σε περιοχές που ελέγχει η συριακή κυβέρνηση, καθώς δεν έχουν ικανοποιηθεί έως τώρα τα αιτήματα της οργάνωσης για άδεια πρόσβασης. Προκειμένου να είναι ανεξάρτητοι από πολιτικές πιέσεις, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση για το έργο τους στη Συρία.