Παγκόσμια απειλή οι ανθεκτικές στα αντιβιοτικά λοιμώξεις

Τον κώδωνα του κινδύνου για τις ανθεκτικές λοιμώξεις που αποτελούν πλέον παγκόσμια απειλή κρούουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα - Médecins Sans Frontières (MSF). Το φαινόμενο αυτό συνδέεται άρρηκτα με την κατάχρηση των αντιβιοτικών, γεγονός που επιβεβαιώνουν και τα ευρήματα σχετικής έρευνας που διεξήγαγε η οργάνωση.

Από το 2015, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργάζονται για το πρόβλημα της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά σε συνεργασία με τις υγειονομικές αρχές στη Δυτική Βεγγάλη της Ινδίας.

Με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά (13 - 19 Νοεμβρίου), οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δημοσιεύουν ορισμένα από τα ευρήματά τους σχετικά με τις αιτίες αυτού του φαινομένου και τον τρόπο αντιμετώπισής του.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργάστηκαν στα εξωτερικά ιατρεία ενός περιφερειακού νοσοκομείου και σε δύο κέντρα υγείας της Δυτικής Βεγγάλης, παρέχοντας θεραπεία για την οξεία αναπνευστική νόσο σε παιδιά ηλικίας από έξι μηνών έως 12 ετών. Παράλληλα με τις ιατρικές συνεδρίες, πραγματοποιήθηκε βασικός έλεγχος των πρακτικών συνταγογράφησης των γιατρών του περιφερειακού νοσοκομείου, καθώς και δραστηριότητες προαγωγής υγείας για τις τοπικές κοινότητες. Στο πλαίσιο του ελέγχου αυτού, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συγκέντρωσαν και ανέλυσαν συνταγές εξωτερικών ασθενών που επισκέφθηκαν γιατρούς στις συγκεκριμένες δομές υγείας. Η έρευνα έδειξε ότι είχε γίνει εκτεταμένη (και μη ορθολογική) συνταγογράφηση αντιβιοτικών σε ένα μεγάλο ποσοστό των περιστατικών.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν αναφερόταν διάγνωση στη συνταγή, παρά μόνο μια λίστα φαρμάκων. Σε καμία από τις συνταγές δεν αναφερόταν η σοβαρότητα του προβλήματος υγείας. Οι δομές της έρευνας δέχονταν εκατοντάδες ασθενείς την ημέρα, με έναν μόνο γιατρό να επιβλέπει κάθε συνεδρία.

«Το γεγονός αυτό αναμφίβολα επηρέασε την ποιότητα της συνεδρίας, δεδομένου του περιορισμένου χρόνου που αναλογούσε σε κάθε ασθενή» αναφέρει ο Δρ Σαμσουντίν Κχαμ, υπεύθυνος ιατρικών προγραμμάτων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Ινδίας. «Είναι δύσκολο να διαχειριστεί κανείς τις προσδοκίες των ασθενών για συγκεκριμένους τύπους φαρμάκων, όπως τα αντιβιοτικά, όταν υπάρχει πίεση χρόνου, όπως παρατήρησε ένας γιατρός του νοσοκομείου».

«Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που συνδέεται με την κατάχρηση των αντιβιοτικών. Πρόκειται για μια σοβαρή απειλή που μπορεί να πλήξει οποιονδήποτε, οποιασδήποτε ηλικίας, σε οποιαδήποτε χώρα» λέει ο Δρ Ντεμπασίς Χάλντερ, αρχίατρος της περιφέρειας Πασχίμ Μπαρνταμάν στη Δυτική Βεγγάλη.

«Οι γιατροί, οι φαρμακοποιοί και όλοι εμείς πρέπει να πάρουμε πρωτοβουλίες για να νικήσουμε αυτή την απειλή».

«Η παρακολούθηση και η αντιμετώπιση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά είναι επιτακτική ανάγκη σε υποβαθμισμένα περιβάλλοντα αναπτυσσόμενων χωρών όπως η Ινδία» λέει η Λίνα Μενγκανέι επικεφαλής Νότιας Ασίας της Εκστρατείας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την Πρόσβαση σε Βασικά Φάρμακα. «Το ζητούμενο είναι να περιοριστεί η πώληση των μη συνταγογραφούμενων αντιβιοτικών ευρέος φάσματος, εξασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι φτωχοί και περιθωριοποιημένοι άνθρωποι έχουν έγκαιρη πρόσβαση σε βασικά αντιβιοτικά για λοιμώξεις που απειλούν τη ζωή τους. Ταυτόχρονα, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τον ρόλο που μπορούν να παίξουν η επιτήρηση και η διάγνωση στην αντιμετώπιση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά στην κοινότητα».

Οι ανθεκτικές λοιμώξεις αποτελούν απειλή για το έργο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σε όλο τον κόσμο. Οι εθελοντές της οργάνωσης τις βλέπουν σε τραυματίες πολέμου στην Ιορδανία, σε νεογέννητα στον Νίγηρα και σε ασθενείς σε κλινικές εγκαυμάτων στο Ιράκ.

Οι γιατροί της οργάνωσης έχουν τεκμηριώσει την ύπαρξη ιδιαίτερα ανθεκτικών βακτηρίων, όπως τα ESBL, CRE και MRSA, σε πολλά προγράμματα, ενώ πρόσφατα άρχισαν να χρησιμοποιούν αντιβιοτικά τελευταίας γραμμής, όπως πολυμυξίνη, για την αντιμετώπιση πολυανθεκτικών αρνητικών κατά Gram βακτηρίων. Ωστόσο υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία για τους παράγοντες της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά καθώς και για το μέγεθος του προβλήματος, ιδίως σε χώρες όπως η Ινδία, που είναι ένας από τους μεγαλύτερους καταναλωτές αντιβιοτικών.

«Υπάρχουν άφθονες εμπειρικές ενδείξεις για τις πρακτικές μη ορθολογικής συνταγογράφησης των γιατρών, την ανεξέλεγκτη πρόσβαση σε μη συνταγογραφούμενα φάρμακα και τη ζήτηση των αντιβιοτικών από τους ασθενείς. Ωστόσο απαιτείται συλλογή επιστημονικών στοιχείων, καθώς και περισσότερη έρευνα στους τομείς αυτούς» λέει ο Δρ Αμίτ Χαρσάνα, αναπληρωτής ιατρικός συντονιστής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Ινδίας.

Σχετικά με το πρόγραμμα

Από το 2015, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας της πολιτείας της Δυτικής Βεγγάλης, αναπτύσσουν εργαλεία και πρακτικές που μπορούν να συμβάλουν στη χάραξη πολιτικής για την αντιμετώπιση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά.