Με την έναρξη του χειμώνα ο αριθμός των προσφύγων στη Σάμο έχει μειωθεί. Τον Οκτώβριο περισσότεροι από 500 άνθρωποι έφταναν κάθε μέρα, τον Ιανουάριο δεν ξεπερνούσαν τους 150. Ποτέ όμως δεν υπήρξαν τόσα πολλά δυστυχήματα όσα τώρα.
Περισσότεροι από 400 άνθρωποι πνίγηκαν στα ανοικτά των ελληνικών ακτών τον Ιανουάριο. Τουλάχιστον 30 από αυτά τα δυστυχήματα συνέβησαν στα ανοικτά της Σάμου. Τα θαλάσσια ταξίδια πραγματοποιούνται κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, με κρύο και αέρα και τις περισσότερες φορές οι πολύ μικρές βάρκες γεμίζουν νερό.
Η μικρότερη απόσταση που χωρίζει την Τουρκία από τη Σάμο δεν ξεπερνά τα 1.600 μέτρα, όμως τα θαλάσσια ρεύματα είναι ισχυρά. Έτσι, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις μεγαλύτερες διαδρομές και σ' αυτή την περίπτωση το ταξίδι μπορεί να διαρκέσει αρκετές ώρες. Όταν φτάνουν σε ελληνική ακτή, είτε στη Σάμο είτε στο Αγαθονήσι, όπου υπάρχουν ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, οι πρόσφυγες είναι συχνά βρεγμένοι και τρέμουν. Οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονται από τη Συρία, το Ιράκ ή το Αφγανιστάν, αλλά υπάρχουν επίσης Ιρανοί, Πακιστανοί και άνθρωποι από όλη την Αφρική.
Προσπαθούμε να είμαστε έτοιμοι για τους μετανάστες από την πρώτη στιγμή που φτάνουν στη στεριά. Στη Σάμο, έχουμε αναπτύξει ένα δίκτυο ανθρώπων που περιλαμβάνει εθελοντές και κρατικούς υπαλλήλους, όπως αστυνομικούς, πυροσβέστες και λιμενοφύλακες, οι οποίοι μας ειδοποιούν όταν φθάνει κάποια βάρκα. Η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα από τη στιγμή που λαμβάνει μια κλήση, πηγαίνει να βοηθήσει τους πρόσφυγες είτε είναι μέρα είτε νύχτα. Παρέχει πρώτες βοήθειες εάν χρειάζεται και διανέμει νερό, μπισκότα και κουβέρτες σε περίπτωση που τα ρούχα τους είναι βρεγμένα. Βλέπουμε ομάδες των περίπου δέκα ανθρώπων να φθάνουν, αλλά και πολύ μεγαλύτερες. Πριν από δύο εβδομάδες, μια ομάδα 74 ανθρώπων, ανάμεσά τους πολλές γυναίκες που είχαν τα μικρά παιδιά τους στην αγκαλιά, έφτασαν μέσα στη νύχτα.
Στη συνέχεια τους μεταφέρουμε με λεωφορείο στο λιμάνι της Σάμου, όπου είναι το κέντρο καταγραφής. Τους μεταφέρουμε γιατί διαφορετιά θα έπρεπε να κάνουν αυτή τη μεγάλη διαδρομή με τα πόδια, αλλά και επειδή συχνά χάνονται και δεν γνωρίζουν καν ότι είναι σε νησί. Στο δρόμο, τους δίνουμε πρακτικές πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία καταγραφής, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τους δύο καταυλισμούς στη Σάμο, όπου εθελοντές και οργανώσεις παρέχουν βοήθεια. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουμε επίσης μια ομάδα που παρέχει ιατρική περίθαλψη στους δύο καταυλισμούς.
Οι πρόσφυγες τείνουν να έχουν μόνο ένα πράγμα στο μυαλό τους και αυτό είναι να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να περιμένουν να καταγραφούν από την αστυνομία το οποίο μπορεί να πάρει μερικές ημέρες ή εβδομάδες, ανάλογα με την εθνικότητά τους. Μόλις λάβουν το χαρτί της καταγραφής τους μπορούν να πάρουν ένα πλοίο για τον Πειραιά και έπειτα το λεωφορείο για τα σύνορα με την ΠΓΔΜ. Εκεί όμως επιτρέπεται να περάσουν μόνο οι Σύροι, οι Ιρακινοί και οι Αφγανοί. Από τις αρχές Δεκεμβρίου οι άνθρωποι όλων των άλλων εθνικοτήτων έχουν οδηγηθεί μακριά από τα σύνορα, με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων να καταλήγει πίσω στην Αθήνα.
