Γιατροί Χωρίς Σύνορα: Ενθαρρυντική η μείωση κρουσμάτων Έμπολα αλλά παραμένουν κρίσιμα κενά

26 Ιανουαρίου 2015: Στα Κέντρα Διαχείρισης Έμπολα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières/MSF) σε Γουινέα, Λιβερία και Σιέρα Λεόνε έχει αναφερθεί μια πτωτική τάση σε νέα κρούσματα. Σήμερα στα οκτώ κέντρα που λειτουργεί η οργάνωση φιλοξενούνται λίγο περισσότεροι από 50 ασθενείς. Παρόλο που αυτή είναι μια πολλά υποσχόμενη εξέλιξη, η ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση προειδοποιεί ότι η χαλάρωση της επαγρύπνησης τώρα θα έθετε σε κίνδυνο την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην αντιμετώπιση της επιδημίας.

«Η μείωση των κρουσμάτων  είναι μια ευκαιρία να επικεντρωθούν οι προσπάθειες στην αντιμετώπιση των σοβαρών αδυναμιών που συνεχίζουν να καταγράφονται στην παροχή βοήθειας», αναφέρει ο Brice de la Vingne, Διευθυντής Προγραμμάτων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Είμαστε στο σωστό δρόμο, αλλά δεν θα φτάσουμε στο να μην έχουμε νεα κρούσματα παρά μόνο αν επέλθουν σημαντικές βελτιώσεις στον εντοπισμό νέων κρούσματων αλλά και όλων εκείνων που έχουν έρθει σε επαφή μαζί τους».

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ότι μόνο το μισό περίπου των νέων κρουσμάτων, τόσο στη Γουινέα όσο και στη Λιβερία, προέρχονται από ήδη εντοπισμένα περιστατικά, ενώ στη Σιέρα Λεόνε δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. «Μία μόνο νέα περίπτωση είναι αρκετή για να αναθερμάνει την εστία», συνεχίζει ο de la Vingne. «Μέχρι να εντοπίσουμε όλους όσοι έχουν έρθει σε επαφή με τον Έμπολα, δεν μπορούμε να είμαστε ήσυχοι.»

Δεν υπάρχει σχεδόν καμία ανταλλαγή πληροφοριών για τον εντοπισμό των επαφών με τον ιό του Έμπολα ανάμεσα στις τρεις χώρες που επλήγησαν περισσότερο. «Σε μια περιοχή όπου οι άνθρωποι μετακινούνται βρίσκονται σε κάθε χώρα να συνεργάζονται αμέσως έτσι ώστε τα νέα κρούσματα να μην εισάγονται σε περιοχές που θεωρούνται ότι δεν έχουν πληγεί από τον Έμπολα», διευκρινίζει ο De la Vingne. «Αυτό είναι ένα πρόβλημα ολόκληρης της περιοχής, όχι μιας συγκεκριμένης χώρας, αλλά δεν αντιμετωπίζεται ως τέτοια περίπτωση».

Σιέρα Λεόνε: οι περιπτώσεις μειώνονται αλλά οι επικίνδυνες εστίες παραμένουν

Κατά τις δύο τελευταίες εβδομάδες, οι περιπτώσεις του ιού Έμπολα που έχουν αναφερθεί σε όλη την Σιέρα Λεόνε έχουν μειωθεί στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Αύγουστο. Η κατάσταση φαίνεται να βελτιώνεται με ταχύτερους ρυθμούς σε απομακρυσμένες, αγροτικές περιοχές όπως η περιοχή Kailahun, πρώην εστία του ιού Έμπολα, όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα άρχισαν να εργάζονται στα τέλη Ιουνίου του 2014. Η ολοκληρωμένη ανταπόκριση με έμφαση στην προαγωγή της υγείας από τα πρώτα στάδια της επιδημίας, ο εντοπισμός και η παρακολούθηση κρουσμάτων, καθώς η συνεργασία ενός μικρού αριθμού οργανώσεων,  συνέβαλαν στον περιορισμό της επιδημίας στην περιοχή αυτή, στην οποία δεν έχει παρουσιαστεί κανένα νέο κρούσμα από τις 12 Δεκεμβρίου.

Παρά τα ενθαρρυντικά σημάδια, κάποιες εστίες εξακολουθούν να υπάρχουν, ιδίως στην πρωτεύουσα Freetown, την δυτική αγροτική περιοχή και την περιοχή Port Loko. Το Κέντρο Διαχείρισης  Έμπολα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα με τη μεγαλύτερη πληρότητα είναι σήμερα το Κέντρο του Πρίγκιπα της Ουαλίας, στην Freetown, το οποίο φιλοξενούσε 30 ασθενείς την 24η Ιανουαρίου.

Ο περιορισμός της μετάδοσης του ιού είναι ιδιαίτερα δύσκολος στις πολυπληθείς υποβαθμισμένες περιοχές της πρωτεύουσας Freetown. Σε άλλες περιοχές, ο εντοπισμός των ανθρώπων που έχουν έρθει σε επαφή με ασθενείς με Έμπολα δεν πραγματοποιείται συστηματικά, ενώ πολλοί από αυτούς που έχουν έρθει σε επαφή αναγκάζονται δια της βίας να μείνουν σε καραντίνα στα σπίτια τους και κατά διαστήματα να αντιμετωπίζουν ελλείψεις τροφής ή νερού. Αυτά τα μέτρα καραντίνας μπορούν να αποθαρρύνουν τις οικογένειες να αναζητήσουν εγκαίρως θεραπεία για τους άρρωστους συγγενείς τους εξαιτίας του φόβου ότι θα περιοριστούν στα σπίτια τους.

«Ένας ακόμη αγώνας αφορά στην παράλυση του συστήματος δημόσιας υγείας», εξηγεί η Karline Kleijer, Συντονίστρια έκτακτης ανάγκης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Ένας στους δέκα εργαζόμενους στον τομέα της υγείας στην χώρα έχουν χάσει τη ζωή τους από τον ιό Έμπολα, στις ιατρικές εγκαταστάσεις επικρατεί χάος, και τα άτομα με ασθένειες που δεν έχουν σχέση με τον Έμπολα αγωνίζονται για να λάβουν τη θεραπεία που χρειάζονται».

Την περασμένη εβδομάδα οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα προχώρησαν στην μεγαλύτερη διανομή φαρμάκων κατά της ελονοσίας που έγινε ποτέ σε επιδημία Έμπολα, μοιράζοντας 1,8 εκατομμύρια  προληπτικά φάρμακα  για την ελονοσία στην Freetown.

Γουινέα: ο στιγματισμός και ο φόβος παραμένουν

Στη Γουινέα έχει επίσης παρουσιαστεί μια απότομη μείωση των νέων κρουσμάτων. Ωστόσο, 14 από τις 33 περιφέρειες της χώρας εξακολουθούν να θεωρούνται "ενεργές" στον ιό. Νέα κρούσματα φαίνεται να προέρχονται από περιοχές της χώρας που προηγουμένως είχαν θεωρηθεί ασφαλείς, όπως οι Boké, Dabola και Siguiri.

Μαζί με την επιτήρηση, η αγωγή υγείας και η κοινωνική κινητοποίηση είναι ανεπαρκείς και δεν καταφέρνουν, σήμερα, να κάνουν σημαντική πρόοδο στη Γουινέα. «Οι επαγγελματίες υγείας και οι επιζώντες στιγματίζονται, οι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι απρόθυμοι να αναζητήσουν περίθαλψη και τα κέντρα θεραπείας Έμπολα συχνά αντιμετωπίζονται με καχυποψία και φόβο», αναφέρει ο Henry Gray, Συντονιστής Έκτακτης Ανάγκης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λειτουργούν αυτή την στιγμή δύο Κέντρα Διαχείρισης  Έμπολα στη Γουινέα ενώ παράλληλα δραστηριοποιούνται στον επιδημιολογική επιτήρηση, ,  την ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση της κοινωνίας και την εκπαίδευση για τον έλεγχο της επιδημίας . Μια ομάδα άμεσης αντιμετώπισης είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις ανάγκες που προκύπτουν.

Λιβερία: η ασφαλής επαναλειτουργία του συστήματος δημόσιας υγείας αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα

Η Λιβερία είναι η χώρα με την εντονότερη μείωση κρουσμάτων Έμπολα, με μόνο 5 επιβεβαιωμένα κρούσματα σήμερα στη χώρα. Στις 17 Ιανουαρίου, για πρώτη φορά από τότε που άνοιξε το Κέντρο Διαχείρισης Έμπολα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ELWA3 στη Monrovia, δεν υπήρχαν ασθενείς με Έμπολα. Σήμερα υπάρχουν πλέον μόνο δύο.

Το ούτως ή άλλως  αδύναμο σύστημα δημόσιας υγείας της Λιβερίας έχει πληγεί σοβαρά από την επιδημία και πολλά νοσοκομεία έχουν κλείσει. Αν και ορισμένα έχουν αρχίσει να ανοίγουν εκ νέου, ο έλεγχος της επιδημίας  είναι ζωτικής σημασίας για να μετριαστεί ο κίνδυνος από τον ιό  Έμπολα και να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στο σύστημα υγείας. Ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες αυτές, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υποστηρίζουν δεκατρία κέντρα υγείας για την πρόληψη και τον έλεγχο της επιδημίας και ανοίγουν ένα νοσοκομείο παίδων 100 κλινών στη Monrovia.

Επίσης, μια ομάδα άμεσης ανταπόκρισης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα λειτουργεί κινητές ιατρικές μονάδες, καταρτίζει το ντόπιο προσωπικό υγείας στη διάγνωση και τον έλεγχο της επιδημίας και καλύπτει κενά στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Μεταξύ του Οκτωβρίου και του Δεκεμβρίου, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διένειμαν φάρμακα κατά της ελονοσίας σε σχεδόν 600.000 ανθρώπους στη Monrovia για να μειωθούν τα περιστατικά ελονοσίας.