Μαρτυρία, Νότιο Σουδάν: «Όταν περνάω από τα καμένα τμήματα του νοσοκομείου, προσπαθώ να μην κοιτάω»

«Εργαζόμουν στο νοσοκομείο του Λεέρ ήδη από τον Σεπτέμβριο, ένα μέρος πολυάσχολο με εκατοντάδες ασθενείς, υγειονομικό προσωπικό και επισκέπτες κάθε μέρα. Περισσότεροι από 270.000 άνθρωποι εξαρτώνται από εμάς για την ιατρική τους περίθαλψη στην περιοχή. Λειτουργούσαμε τη μοναδική χειρουργική μονάδα που υπήρχε στην νότια επαρχία Γιούνιτι. Μετά τις συγκρούσεις που ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο, καταφέραμε να συνεχίσουμε τη δραστηριότητά μας, αλλά όταν η γραμμή του μετώπου ήρθε πιο κοντά, η διεθνής ομάδα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον Ιανουάριο, αφήνοντας στο ντόπιο προσωπικό τη λειτουργία του νοσοκομείου. Όταν φύγαμε, δεν μπορούσαμε ούτε για ένα λεπτό να φανταστούμε το μέγεθος της καταστροφής που θα συνέβαινε λίγο αργότερα.

Όταν επέστρεψα στο νοσοκομείο τον Φεβρουάριο, οι πρώτες στιγμές ήταν πραγματικά σοκαριστικές. Ο χώρος που είχα περάσει όλο το χρόνο μου, εκεί που η ομάδα μας ήταν τόσο απασχολημένη, μέρα και νύχτα, είχε λεηλατηθεί, καεί και καταστραφεί εξ’ ολοκλήρου.

Αυτό που με σόκαρε περισσότερο ήταν η απουσία ζωής και κίνησης. Δεν είχα δει ποτέ το νοσοκομείο χωρίς ασθενείς, χωρίς προσωπικό, χωρίς θόρυβο. Χωρίς το κλάμα των μωρών. Μέρη του νοσοκομείου είχε καταστραφεί σε τόσο μεγάλο βαθμό που με δυσκολία τα αναγνώριζα. Όλα τα κρεβάτια είχαν λεηλατηθεί. Έπρεπε να σκαρφαλώσω πάνω από σωρούς κατεστραμμένων χειρουργικών υλικών για να δω τον χώρο που ήταν κάποτε το χειρουργείο και τώρα υπήρχαν μόνο σπασμένα φιαλίδια και προμήθειες σε όλο το πάτωμα. Ένα από τα χειρουργικά κρεβάτια είχε καεί ενώ το άλλο είχε καταστραφεί και χαλάσει.

Στις σκηνές και τις αποθήκες μας, το σύνολο των αποθεμάτων μας – προμήθειες μηνών- είχε εξαφανιστεί ή καταστραφεί. Όλα τα φάρμακα, οι επίδεσμοι, τα εμβόλια, η θεραπευτική τροφή και οι εργαστηριακές εξετάσεις είτε κάηκαν, ή λεηλατήθηκαν ή σκορπίστηκαν στο πάτωμα, μαζί με τα αρχεία των ασθενών και τον κατεστραμμένο ιατρικό εξοπλισμό.

Αμέσως μετά, καταφέραμε να έρθουμε σε επαφή με το ντόπιο προσωπικό μας, που είχε καταφύγει στη ζούγκλα. Αυτό που μου είπαν ήταν τρομακτικό. Ζούσαν με το φόβο για την ίδια τους τη ζωή και παρόλο που η ομάδα είχε καταφέρει να εκκενώσει ορισμένους ασθενείς από το χειρουργείο και να διασώσει κάποιες προμήθειες και υλικό για να οργανώσουν πρόχειρες "κλινικές" μέσα στο δάσος, δεν υπήρχε καμία επιπλέον υγειονομική περίθαλψη, το φαγητό ήταν λιγοστό και το καθαρό νερό ανύπαρκτο.

Καθώς οι άνθρωποι άρχισαν να επιστρέφουν στην πόλη, τον Μάιο ξεκινήσαμε και πάλι κάποιες δραστηριότητες. Ήταν σαφές ότι οι ιατρικές ανάγκες των ανθρώπων ήταν τεράστιες και δεν υπήρχε άλλη διαθέσιμη υγειονομική περίθαλψη σε απόσταση μιλίων. Ήταν επίσης σαφές ότι επρόκειτο να είναι εξαιρετικά δύσκολο να επαναλειτουργήσουμε σε ένα καμένο νοσοκομείο. Υπήρχαν δεκάδες άνθρωποι που περίμεναν ήσυχα στα παγκάκια των εξωτερικών ιατρείων. Μερικοί είχαν έρθει ακόμη και να κοιμηθούν μέσα στο νοσοκομείο για να τους δεχτούμε αμέσως.

Ήταν πολύ δύσκολο να τους εξηγήσουμε ότι δεν μπορούσαμε να λειτουργήσουμε κανονικά, επειδή δεν είχαμε φάρμακα, ούτε εξοπλισμό. Δεν υπήρχε τρόπος να τους περιθάλψουμε. Αλλά εξακολουθούσε να φτάνει κόσμος στο νοσοκομείο. Πολλοί υπέφεραν από ασθένειες που συνδέονται άμεσα με τις συνθήκες ζωής στο δάσος, όπως η ελονοσία, η οξεία υδαρή διάρροια και οι λοιμώξεις του αναπνευστικού.

Στην αρχή, η ιατρική ομάδα έβλεπε τους ασθενείς στο πάτωμα καθώς δεν είχαμε ούτε καρέκλες, ούτε τραπέζια, ούτε ίχνος επίπλων. Κάναμε έναν προσυμπτωματικό έλεγχο διατροφής με ανησυχητικά αποτελέσματα  και  ξεκινήσαμε  ένα επισιτιστικό πρόγραμμα για σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά κάτω των πέντε ετών. Εκατοντάδες μητέρες έφερναν τα παιδιά τους για να τα ζυγίσουμε και να τα μετρήσουμε. Θυμάμαι ότι υπολογίζαμε να εξετάσουμε περίπου 500 παιδιά  μέσα στην πρώτη εβδομάδα. Τελικά φτάσαμε τα 900.

Ξεκινήσαμε το καθάρισμα, αρχικά προσπαθώντας να απαλλαγούμε από τις νυχτερίδες που είχαν εγκατασταθεί στις πτέρυγες του νοσοκομείου. Στη συνέχεια, καθαρίσαμε τα φάρμακα, τις φιάλες και τα  χαλασμένα μηχανήματα που βρίσκονταν στο πάτωμα. Μετά προσπαθήσαμε να επαναφέρουμε το ρεύμα και το νερό.  Βρήκαμε μια τρύπα από σφαίρα σε έναν σωλήνα του νερού και ο πίνακας ελέγχου για την αντλία του νερού έλειπε από τον τοίχο. Εν τω μεταξύ, η ομάδα μετέφερε νερό σε μπιτόνια από την γεώτρηση.  Ήταν μια πολύ σημαντική μέρα, όταν η εφοδιαστική ομάδα κατάφερε να μας εξασφαλίσει ξανά τρεχούμενο νερό.

Αλλά κάθε φορά που έπρεπε να καθαρίσουμε και να αντικαταστήσουμε τα αναλώσιμα ήταν μια μέρα που δεν μπορούσαμε να δεχθούμε τους πιο σοβαρά ασθενείς. Παρόλο που δεν είχαμε κρεβάτι τοκετού, οι μητέρες έρχονταν και γεννούσαν στο πάτωμα, θέλοντας να είναι τουλάχιστον κοντά στις ιατρικές ομάδες.

Μια μέρα, ένα μέλος του προσωπικού εντόπισε ένα πτώμα να κείτεται έξω από το νοσοκομείο. Ήταν ένας άνθρωπος που είχαμε εξετάσει στα εξωτερικά ιατρεία, ο οποίος είχε πιθανόν φυματίωση. Εμείς δεν είχαμε τη δυνατότητα να τον περιθάλψουμε στο θάλαμο, αλλά εκείνος έμεινε λίγο έξω από την πύλη του νοσοκομείου γιατί εξακολουθούσε να θέλει τη βοήθειά μας. Δεν είχε κανέναν να τον φροντίσει και πέθανε κάτω από ένα δέντρο.

Έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο από τότε. Παρέχουμε ήδη ιατρικές υπηρεσίες στο νοσοκομείο εδώ και δύο μήνες και βλέπουμε σχεδόν 1.300 ασθενείς κάθε εβδομάδα. Η μονάδα νοσηλείας έχει ξανανοίξει, παρόλο που οι ασθενείς κοιμούνται σε στρώματα στο πάτωμα, αφού δεν υπάρχουν κρεβάτια. Έχουμε δεχθεί περισσότερα από 2.500 σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά στο πρόγραμμα σίτισης μας - και κάποια έχουν ήδη πάρει εξιτήριο, έχοντας φτάσει το επιθυμητό βάρος. Χρησιμοποιούμε περισσότερα από 800 κιλά θεραπευτικής τροφής κάθε μέρα- τα οποία πρέπει να έρθουν αεροπορικώς για να αντικαταστήσουν τις κλεμμένες προμήθειες. Η πτέρυγα μαιευτικής άνοιξε επίσημα την περασμένη εβδομάδα, έτσι ώστε οι μητέρες να μπορούν τώρα να γεννήσουν σε κρεβάτι τοκετού αντί του δαπέδου.

Εξακολουθούμε να καθαρίζουμε το νοσοκομείο. Όταν περπατώ ανάμεσα στα καμένα τμήματα του νοσοκομείου προσπαθώ να μην κοιτώ πάρα πολύ. Είναι πολύ λυπηρό να σκέφτεσαι όλους αυτούς τους ανθρώπους που έμειναν χωρίς υγειονομική περίθαλψη για τόσους μήνες μετά την καταστροφή. Τώρα, θέλω να επικεντρωθώ στα τμήματα όπου η ζωντάνια έχει επανέλθει και πάλι, με το θόρυβο, την κίνηση και τις ζωές που σώζονται».