Ρεμπέκα Σίνγκερ - «Για πολλά από αυτά τα θύματα ο πόνος δε θα περάσει ποτέ»

Η Ρεμπέκα Σίνγκερ παραδίδει μαθήματα συμβουλευτικής σε ντόπιους εργαζόμενους  © Doris Burtscher

Για να μπορέσουν να περιθάλψουν το μεγάλο αριθμό θυμάτων βιασμού, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν δημιουργήσει Κέντρα Θεραπείας και Συμβουλευτικής σε τρεις καταυλισμούς εσωτερικά εκτοπισμένων πληθυσμών βόρεια της πρωτεύουσας Μονρόβια, καθώς και στο Νοσοκομείο «Μπένσον» στην πρωτεύουσα, όπου ζει το 60% του πληθυσμού της Λιβερίας. Πρόσφατα, ομάδες των ΓΧΣ ξεκίνησαν επίσης να δραστηριοποιούνται για θέματα που σχετίζονται με τη σεξουαλική βία στη Νίμπα, μία επαρχία βορειοανατολικά της πρωτεύουσας.    

Η Ρεμπέκα Σίνγκερ είναι μία νοσηλεύτρια από το Ντένβερ του Κολοράντο, η οποία πέρασε πέντε μήνες εργαζόμενη με τους ΓΧΣ για την παροχή περίθαλψης και υποστήριξης σε θύματα βιασμού και άλλων μορφών σεξουαλικής βίας στην κλινική κατά της Σεξουαλικής Βίας στο Νοσοκομείο «Μπένσον». Η Ρεμπέκα γράφει για τις εμπειρίες της από τη μακρινή Μονρόβια.

---

«Μέχρι στιγμής, το Νοσοκομείο Μπένσον αποτελεί το μόνο νοσοκομείο στη Μονρόβια που παρέχει ιατρικές υπηρεσίες σε γυναίκες και παιδιά. Οι άνθρωποι έρχονται σε αυτό το νοσοκομείο για τη θεραπεία πολλών ασθενειών, όπως της ελονοσίας και της οξείας διάρροιας, που είναι πολύ κοινές ασθένειες στην περιοχή, αλλά και σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης. Πολλοί από τους επισκέπτες του νοσοκομείου έρχονται και στην κλινική των ΓΧΣ κατά της σεξουαλικής βίας, καθώς κάτι έχουν ακούσει για αυτήν από κάποιο γείτονα, την αστυνομία ή κάποιον κοινωνικό λειτουργό που έκανε μια ανακοίνωση στα εξωτερικά ιατρεία.  Μαθαίνουν ότι παρέχεται βοήθεια σε όλα τα θύματα σεξουαλικής βίας και ότι δε θα πρέπει να ντρέπονται για αυτό που τους συνέβη. 
 
Προφανώς, τα νέα μαθαίνονται γρήγορα στη Μονρόβια, παρά την έλλειψη τηλεόρασης και τηλεφώνων, ότι δηλαδή το Νοσοκομείο Μπένσον είναι τα κατάλληλο μέρος για να πας αν έχει συμβεί «κάτι κακό» σε σένα ή στο παιδί σου. Σχεδιάζουμε να αυξήσουμε την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για τη σεξουαλική βία μέσα από τη διαφήμιση των υπηρεσιών μας σε όλη την περιοχή της Μονρόβια. Μέχρι τώρα, έχουμε τοποθετήσει τρεις υπαίθριες ταμπέλες με την εικόνα ενός άντρα να βιαιοπραγεί σε βάρος μιας γυναίκας. Το γραπτό μήνυμα είναι άμεσο, γράφει: «Πέσατε θύμα βιασμού; Ζητήστε δωρεάν περίθαλψη τώρα». Όταν ο γραφίστας πρότεινε αυτήν την εικόνα, ανησυχούσα ότι το μήνυμα θα ήταν πολύ έντονο, αλλά ο Λιβεριανοί συνάδελφοί μου με διαβεβαίωσαν ότι ήταν όσο δυνατό έπρεπε.  

Μέχρι τώρα, βλέπουμε καθημερινά από 6 ως 15 νέους ασθενείς την ημέρα και αυτοί είναι λίγοι σε σχέση με τον αριθμό των θυμάτων. Αυτοί που καταφέρνουν να φτάσουν στην κλινική μας, περιμένουν πάντα υπομονετικά καθισμένοι στο παγκάκι που βρίσκεται έξω από το γραφείο μας. Είναι γυναίκες με μικρά μωρά στην πλάτη ή το στήθος τους, ανήλικα κορίτσια που αποφεύγουν να σε κοιτάξουν στα μάτια και άντρες που κάθονται ακίνητοι δίπλα στις γυναίκες τους. Είναι όλοι σιωπηλοί.    

Περιμένουν τη σειρά τους για να μπουν στην αίθουσα που ονομάζεται «συμβουλευτικό υπηρεσία». Όταν μια γυναίκα, ένα παιδί ή ένας άντρας μπαίνουν στην αίθουσα, κλειδώνουμε την πόρτα και τότε μπορούν να μιλήσουν ελεύθερα για ό,τι συνέβη σε αυτούς ή σε κάποιο μέλος της οικογένειας ή σε κάποιον φίλο και τους έκανε να έρθουν στην κλινική. Κάθε μέρα έρχονται γυναίκες και μας εκμυστηρεύονται ότι έχουν βιαστεί εδώ και δύο, τέσσερα ή ακόμα και έξι χρόνια και ότι από τότε τις πονούν ακόμα η κοιλιά και η πλάτη τους. 

Μία γυναίκα μίλησε για την εμπειρία της όταν το 1992, αφού είχε εγκαταλείψει το χωριό της για να αποφύγει τις βίαιες συγκρούσεις, βιάστηκε από οχτώ στρατιώτες σε ένα σημείο ελέγχου. Το 2003, βιάστηκε ξανά από μία συμμορία. Όλες αυτές οι ιστορίες που ακούγονται μέσα σε αυτήν την αίθουσα κατά τη διάρκεια των πέντε αυτών μηνών, έχουν γίνει πλέον για μένα τόσο συνηθισμένες, είναι όμως όλες διαφορετικές. Είναι συνηθισμένο να ακούς μία ιστορία, όπου αντάρτες ή στρατιώτες πηγαίνουν σε ένα σπίτι, σκοτώνουν ή χτυπούν τον άντρα του σπιτιού και ύστερα βιάζουν όλες τις γυναίκες στο σπίτι. Έχουν επίσης αναφερθεί περιστατικά σεξουαλικής δουλείας, όπου γυναίκες έχουν πέσει θύματα απαγωγής από στρατιωτικούς, συνήθως αντάρτες, και εξαναγκάζονται να μαγειρεύουν, να καθαρίζουν και να ενδίδουν στις σεξουαλικές απαιτήσεις των στρατιωτών.

Η πλειοψηφία των ανθρώπων που βλέπουμε στην κλινική είχαν δεχθεί επιθέσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου, όμως υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που πέφτουν θύματα σεξουαλικής βίας ακόμα και σήμερα. Η καθημερινή μου εμπειρία αποδεικνύει ότι η σεξουαλική βία κατά των παιδιών εξακολουθεί να αποτελεί ένα συνηθισμένο φαινόμενο. Περίπου το 1/3 των ασθενών που περιθάλπονται εδώ είναι παιδιά ηλικίας κάτω των 18 ετών.   

Στην αίθουσα συμβουλευτικής έχουμε παιχνίδια, χρωματιστά κραγιόνια και χαρτί. Αυτά συνήθως βοηθούν να σπάσει ο πάγος. Είναι πολύ δύσκολο. Τώρα τελευταία, ακούμε όλο και περισσότερο για περιπτώσεις ομαδικών βιασμών, τυχαίων βίαιων περιστατικών όπου συμμορίες νεαρών αγοριών βιάζουν μια νεαρή γυναίκα που κυκλοφορεί μόνη της έξω τη νύχτα. Εδώ σκοτεινιάζει σχετικά νωρίς και πολλές φορές οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν μπάνιο και να χρησιμοποιούν τις εξωτερικές τουαλέτες. Όπως λένε οι συνεργάτες μου, «είναι πολύ επικίνδυνο» να κυκλοφορεί κανείς μόνος έξω τα βράδια.   

Όταν τα θύματα σεξουαλικής βίας έρχονται στην κλινική μας, τους χορηγούμε φάρμακα για να εμποδίσουν τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες μολύνσεις, το HIV/AIDS ή μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Πραγματοποιούμε μία ιατρική εξέταση και δίνουμε στους ασθενείς ένα ιατρικό πιστοποιητικό που θα μπορούσε να τους βοηθήσει στο δικαστήριο, στην περίπτωση που αποφασίσουν ότι θέλουν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη. Τους προσφέρουμε επίσης μια αγκαλιά και ένα μέρος όπου μπορούν να νιώσουν ασφάλεια, ένα μέρος όπου μπορούν να προσπαθήσουν να ξεχάσουν τις τρομαχτικές τους εμπειρίες.   

Ωστόσο για πολλά από αυτά τα θύματα, ο πόνος δεν πρόκειται να περάσει ποτέ. Τους εξηγώ ότι δεν υπάρχει κανένα χάπι ή κανένα εμβόλιο για να απομακρύνει τον πόνο. Τους λέω ότι η καρδιά και το κεφάλι πονούν γιατί τους συνέβη κάτι πολύ άσχημο και ότι οι φρικτές εμπειρίες κάνουν ακόμα και το σώμα να πονάει. Προσπαθώ να τους εξηγήσω την ιδέα της σωματικής έκφρασης του ψυχολογικού τους τραύματος και τους ενθαρρύνω να μιλήσουν με φίλους, αδέρφια, θείες, ώστε να μοιραστούν το βάρος του πόνου τους με τους άλλους. Τους λέω να συνεχίσουν να προσπαθούν. Αυτά είναι όσα μπορώ να κάνω και ελπίζω να καταλαβαίνουν. Μερικές φορές ανησυχώ ότι δεν κάνουμε αρκετά. Φοβάμαι ότι αυτές οι γυναίκες, τα παιδιά και οι άντρες θα φύγουν από την κλινική πιο απελπισμένοι από ότι ήρθαν.  

Όμως τότε έρχεται αυτή η γυναίκα και μου λέει ότι ο πόνος που ένιωθε επιτέλους έφυγε, ή το μικρό κορίτσι που μου χαμογελάει ντροπαλά και με αγκαλιάζει όταν έρχεται να με επισκεφτεί ξανά, ή ο σύζυγος που με ευχαριστεί για τη βοήθεια που προσφέρουμε στις γυναίκες της Λιβερίας. Και αυτές τις στιγμές είναι που σκέφτομαι ότι καταφέρνουμε να προσφέρουμε λίγη ελπίδα στη Λιβερία που ακόμα επουλώνει τις πληγές της.