Νόμος στη Γουατεμάλα για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων απειλεί την πρόσβαση στα φάρμακα

«Φοβόμαστε ότι η ικανότητά μας να διασφαλίσουμε στους ασθενείς μας, ιδιαίτερα στους ανθρώπους που πάσχουν από τον ιό HIV/AIDS, σταθερή πρόσβαση σε θεραπεία, θα επηρεαστεί σημαντικά», δήλωσε ο Δρ. Καρίμ Λαουάμπντια, διευθυντής της εκστρατείας των ΓΧΣ για την «Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα».

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και την UNAIDS, περισσότεροι από 13.500 άνθρωποι που πάσχουν από τον ιό HIV/AIDS χρειάζονται να λάβουν άμεσα αντιρετροϊκή θεραπεία, ενώ την ίδια στιγμή στη Γουατεμάλα τη λαμβάνουν μόνο 3.600 ασθενείς, 1.600 από τους οποίους υποστηρίζονται από τους ΓΧΣ σε νοσοκομεία και κλινικές στην πόλη της Γουατεμάλας, στο Κοατεπέκε και στο Πουέρτο Μπάριος.

Οι ΓΧΣ παρέχουν αντιρετροϊκά φάρμακα στους κάτοικους της Γουατεμάλας από το 2001. Τα περισσότερα αντιρετροϊκά φάρμακα στη Γουατεμάλα δεν προστατεύονται από πατέντα ευρεσιτεχνίας, ενώ ο ανταγωνισμός εξαιτίας των αντίγραφων φαρμάκων έχει μειώσει τις τιμές των φαρμάκων για τη θεραπεία του AIDS, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα σε περισσότερους ασθενείς να έχουν πρόσβαση στη θεραπεία. Η πλειοψηφία των ασθενών που συμμετέχουν στα προγράμματα θεραπείας των ΓΧΣ λαμβάνουν αντίγραφα αντιρετροϊκά, ενώ αντιθέτως το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της Γουατεμάλας ξόδεψε 20 φορές περισσότερους οικονομικούς πόρους για την αγορά πρωτότυπων φαρμάκων. Για παράδειγμα, οι ΓΧΣ πληρώνουν 216 δολάρια ανά ασθενή κάθε χρόνο για την αντίγραφη εκδοχή του AZT+3TC, ενός από τα βασικά συστατικά του τριπλού συνδυασμού θεραπείας αντιρετροϊκών, ενώ το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της Γουατεμάλας ξοδεύει για τον ίδιο συνδυασμό από την GlaxoSmithKline 4.818 δολάρια ανά ασθενή κάθε χρόνο.

«Πληρώνοντας περισσότερα χρήματα για τα ίδια ακριβώς φάρμακα μπορείς να θεραπεύσεις λιγότερους ανθρώπους και σαν αποτέλεσμα, καταδικάζεις τους άλλους σε θάνατο», δήλωσε ο Δρ. Λαουάμπντια. «Φοβόμαστε ιδιαίτερα ότι το Διάταγμα 31-88 και οι διατάξεις περί προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων στη συμφωνία DR-CAFTA θα μπορούσαν να καταστήσουν τα νέα φάρμακα οικονομικά ασύμφορα. Οι ασθενείς μας θα τα χρειαστούν για να καταφέρουν να επιζήσουν εάν δεν πετύχει η θεραπεία ''πρώτης γραμμής''».

Το Διάταγμα 31-88 ορίζει ότι, τα δεδομένα των φαρμακευτικών δοκιμών πρέπει να παραμένουν απόρρητα, τουλάχιστον για πέντε χρόνια, δίνοντας με αυτό τον τρόπο de facto εμπορικό μονοπώλιο στους επώνυμους κατασκευαστές φαρμάκων και πιθανά, καθυστερώντας τη διαθεσιμότητα αντίγραφων φαρμάκων ακόμα και σε περιπτώσεις που το πρωτότυπο φάρμακο δεν πωλείται στη Γουατεμάλα. Οι ΓΧΣ εκφράζουν φόβο πως οι τιμές των φαρμάκων θα γίνουν ασύμφορες για την μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών της Γουατεμάλας. Η ανάκληση ενός παρόμοιου μέτρου από την κυβέρνηση της Γουατεμάλας το Δεκέμβριο του 2004, προέτρεψε αμερικανούς αξιωματούχους να πιέσουν δημοσίως τις αρχές της Γουατεμάλας απειλώντας ότι θα καθυστερούσαν την επικύρωση της συμφωνίας DR-CAFTA στις ΗΠΑ.

Επίσης, η συμφωνία DR-CAFTA μεταξύ άλλων επιβλαβών μέτρων για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων, περιλαμβάνει και μία διάταξη «αποκλειστικότητας δεδομένων», πηγαίνοντας πέρα από όσα ορίζονται στη συμφωνία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) για τις Εμπορικές Όψεις των Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Agreement on Trade-related Aspects of Intellectual Property Rights TRIPS), και εμφανώς αντιτίθεται στη Διακήρυξη Υπουργών του ΠΟΕ για τη Συμφωνία TRIPS (Διακήρυξη της Ντόχα).

«Η κυβέρνηση της Γουατεμάλας δεν έχει λόγο να μην μπορεί να διασφαλίσει καθολική πρόσβαση στην αντιρετροϊκή θεραπεία, ειδικά αφού έχει λάβει δωρεά ύψους 41 εκατομμυρίων δολαρίων από το Παγκόσμιο Ταμείο για την Καταπολέμηση του AIDS, της Φυματίωσης και της Μαλάριας», δήλωσε η Έλεν Χόεν, διευθύντρια στρατηγικής μαρτυρίας της εκστρατείας των ΓΧΣ «Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα». «Αλλά με το Διάταγμα 31-88 και τις διατάξεις περί προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας της Συμφωνίας DR-CAFTA, μια μικρή μερίδα ασθενών θα μπορέσουν να θεραπευθούν. Αντί να διασφαλίσει την πρόσβαση σε φτηνά φάρμακα για όλους τους πολίτες της Γουατεμάλας, το Κογκρέσο επέλεξε να προστατεύσει τα συμφέροντα των μεγάλων πολυεθνικών φαρμακοβιομηχανιών. Αυτό είναι απλά απαράδεκτο».