Μπουρούντι: oι ΓΧΣ βοηθούν τα θύματα σεξουαλικής βίας

Οι ανάγκες που συνδέονται με τη σεξουαλική βία στο Μπουρούντι δεν είναι μόνο ιατρικές αλλά και ψυχολογικές και κοινωνικές. Για να καλύψουν αυτές τις ανάγκες, οι ΓΧΣ άνοιξαν τον προηγούμενο Σεπτέμβριο στην πρωτεύουσα Μπουζουμπούρα ένα Κέντρο Υγείας για γυναίκες. Το ξεκίνημα ενός ανάλογου προγράμματος δεν ήταν εύκολο σε μια χώρα όπου η ίδια η λέξη «βιασμός» δεν υπάρχει στην τοπική γλώσσα. Μετά από 10 μήνες λειτουργίας, η πραγματικότητα δείχνει ότι τα θύματα σεξουαλικής βίας έχουν μεγάλη ανάγκη βοήθειας.

«Ο αριθμός των ασθενών έχει αυξηθεί. Αυτήν τη στιγμή έχουμε από 120 έως 150 νέα περιστατικά το μήνα», εξηγεί η Έμα Φρόβενχολτ, γιατρός των ΓΧΣ στο Κέντρο Υγείας. «Η πρόσφατη αύξηση αφορά κυρίως παιδιά. Για την ακρίβεια, τα μισά από τα θύματα είναι ηλικίας κάτω των 18 ετών. Ούτε τα μικρά παιδιά δεν γλιτώνουν», συνεχίζει η ίδια.

Το Κέντρο Υγείας έχει στηθεί στο κέντρο της Μπουζουμπούρα, δίπλα στη στάση του λεωφορείου και την αγορά. Αυτή η τοποθεσία διευκολύνει τις ασθενείς να έρθουν στο Κέντρο χωρίς να τραβήξουν την προσοχή άλλων. Για να αποφευχθεί οποιοδήποτε είδος στιγματισμού, το Κέντρο δέχεται θύματα βιασμού αλλά επίσης και ανθρώπους που πιστεύουν ότι έχουν αναπτύξει κάποια σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια ή λοίμωξη, καθώς και αυτούς που ενδιαφέρονται για οικογενειακό προγραμματισμό.

Κάποια από τα θύματα έχουν υποστεί σεξουαλική βία που συνδέεται άμεσα με τον πόλεμο, καθώς ένοπλοι άντρες, στρατιώτες ή ληστές, εκμεταλλεύονται τις συνθήκες πολέμου που εξακολουθούν να υφίστανται στο Μπουρούντι για να διαπράξουν σεξουαλικές επιθέσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με την Εμανουέλ Ντελμαρκέτ, η οποία εργάζεται ως ψυχολόγος στο Κέντρο των ΓΧΣ, «τα μισά από τα θύματα έχουν υποστεί σεξουαλικές βιαιότητες από πολίτες. Περίπου οι μισοί από αυτούς τους πολίτες-δράστες είναι γνωστοί στα θύματά τους».

Οι ιατρικές συνέπειες του βιασμού μπορεί να είναι (γυναικολογικός) τραυματισμός, μόλυνση από HIV/AIDS ή άλλες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις όπως η ηπατίτιδα Β ή ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Τα μέσα περίθαλψης της ασθενούς διαφέρουν ανάλογα με το χρόνο που έχει περάσει από τη στιγμή του βιασμού έως την άφιξη στο Κέντρο. Η ιατρική παρακολούθηση καλύπτει μια περίοδο έξι μηνών κατά την οποία οι ΓΧΣ ελέγχουν τη γενική κατάσταση των ασθενών και τη φαρμακευτική τους αγωγή. Τα θύματα βιασμού υποστηρίζονται επίσης ψυχολογικά και κοινωνικά. Αυτό γίνεται με την εξασφάλιση της εμπιστευτικότητας. Το Κέντρο είναι ένα προστατευμένο περιβάλλον, όπου μπορεί κανείς να μιλήσει ελεύθερα.

Σε μια χώρα όπου η φτώχεια είναι μια πολύ διαδεδομένη μάστιγα, ο βιασμός συνιστά επιβαρυντικό παράγοντα, καθώς η γυναίκα-θύμα απορρίπτεται από το σύζυγο και την οικογένειά της. «Ο κοινωνικός λειτουργός μας αξιολογεί κάθε ατομική κατάσταση, τους προσωπικούς πόρους του θύματος καθώς και τις μελλοντικές ανάγκες», εξηγεί η Εμανουέλ. «Μετά από αυτήν την ανάλυση, αναζητούμε λύσεις μέσα στην τοπική κοινότητα και το δίκτυο των μη κυβερνητικών οργανώσεων».

Ο κοινωνικός λειτουργός κατευθύνει επίσης το άτομο που θέλει να υποβάλει επίσημη καταγγελία στις αρμόδιες αρχές. Παρ' όλο που όλο και περισσότερα θύματα -ή το περιβάλλον τους- θα ήθελαν να ξεκινήσουν τη διαδικασία μιας μήνυσης, αυτές οι διαδικασίες είναι πολύ δύσκολες ενώ πολύ λίγες είναι οι καταγγελίες που έχουν αίσιο τέλος για τα θύματα. Η αντίσταση παραμένει ισχυρή και η απόδειξη ενός βιασμού είναι εξαιρετικά δύσκολη.

«Γνωρίζουμε ότι δεν μπορούν όλα τα θύματα να έρθουν σε εμάς. Γι' αυτό επικεντρωνόμαστε και στην ενημέρωση για θέματα σεξουαλικής βίας», καταλήγει η Φαμπιέν ντε Λεβάλ, υπεύθυνη των ΓΧΣ για ζητήματα βίας σχετιζόμενης με το φύλο. «Μέσω αυτού του προγράμματος και των ειδικών ενεργειών ενημέρωσης και πληροφόρησης, μεταφέρουμε το κύριο μήνυμά μας: απαγορεύεται να αγγίξεις οποιονδήποτε χωρίς τη συγκατάθεσή του, ανεξάρτητα από την ηλικία του ή το φύλο του. Παρ' όλο που πολλά πρέπει ακόμη να γίνουν και πολλά να βελτιωθούν στο Μπουρούντι, τουλάχιστον έχει σπάσει η σιωπή».