24η Μαρτίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης - Παλεύοντας χωρίς ελπίδα;

Καθώς η ανεπαρκής έρευνα και ανάπτυξη για νέα φάρμακα και διαγνωστικέςμεθόδους δε δίνουν στο ιατρικό προσωπικό τα κατάλληλα εργαλεία για ναθεραπεύσει την ασθένεια, κάποιοι ασθενείς κινδυνεύουν να αναπτύξουνεξαιρετικά πολυανθεκτική φυματίωση, ανεξάρτητα από την ποιότητα τηςιατρικής περίθαλψης στην οποία έχουν πρόσβαση. Η κατάσταση είναιιδιαίτερα ανησυχητική για τις περιπτώσεις ασθενών με συν-λοίμωξη απόφυματίωση και HIV.

«Όταν ένας ασθενής εμφανίζει αντίσταση στα γνωστά φάρμακα κατά της φυματίωσης, είμαστε αναγκασμένοι να επιστρέψουμε στη χορήγηση παλιότερων, λιγότερο αποτελεσματικών φαρμάκων,» δήλωσε η Δρ. Τζέσικα Άνταμ, ιατρός στο πρόγραμμα των ΓΧΣ στο Ουζμπεκιστάν. «Αυτό συνεπάγεται πιο μακρόχρονη και πολύ πιο ακριβή θεραπεία, το κόστος της οποίας μπορεί να φτάσει και μέχρι τα 15.000 δολάρια. Επίσης συνεπάγεται ότι είμαστε αναγκασμένοι να εξαρτόμαστε από φάρμακα που είναι τοξικά και έχουν φρικτές παρενέργειες για τους ασθενείς.»

Από το 1999, οι ΓΧΣ έχουμε επενδύσει σημαντικούς πόρους και έχουμε παράσχει συνεχή υποστήριξη για τη θεραπεία 570 ασθενών με πολυανθεκτική φυματίωση στην Αρμενία, την Αμπχαζία, τη Γεωργία, την Καμπότζη, την Κένυα, την Ταϋλάνδη, την Ουγκάντα και το Ουζμπεκιστάν. Παρ’ όλες όμως αυτές τις προσπάθειες, μόνο το 55% αυτών των ασθενών κατάφερε να ολοκληρώσει τον κύκλο της θεραπείας που διαρκεί από 18 μέχρι και 24 μήνες. Το υπόλοιπο 45% των ασθενών είτε έχασαν τη ζωή τους είτε δεν έδειξαν σημάδια βελτίωσης είτε σταμάτησαν τη θεραπεία λόγω των παρενεργειών, της απομόνωσης και άλλων δυσκολιών που προκύπτουν από τη θεραπεία.    

Εξαιρετικά δύσκολη επίσης είναι και η διάγνωση της πολυανθεκτικής φυματίωσης. Στις περισσότερες φτωχές χώρες το ιατρικό προσωπικό δεν έχει πρόσβαση στον απαραίτητο εξοπλισμό. Ωστόσο ακόμα και στις περιοχές όπου υπάρχει αυτή η δυνατότητα, μπορεί να χρειαστεί να περάσουν μέχρι και οχτώ εβδομάδες για να βγουν τα αποτελέσματα. Στην περίπτωση ασθενών που έχουν προσβληθεί και από HIV και έχουν ήδη νοσήσει, τέτοιου είδους καθυστερήσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο θάνατο. 

«Σε περιοχές όπου το HIV/AIDS είναι πολύ διαδεδομένο, ο κίνδυνος ραγδαίας εξάπλωσης της πολυανθεκτικής φυματίωσης αποτελεί ένα τρομακτικό, αλλά πολύ πιθανό σενάριο,» τόνισε η Δρ. Λίζμπετ Όλερ από το πρόγραμμα των ΓΧΣ στην παραγκούπολη Μαθάρε, κοντά στο Ναϊρόμπι. «Η ταυτόχρονη προσπάθεια θεραπείας της πολυανθεκτικής φυματίωσης και του HIV είναι εξαιρετικά δύσκολη, λόγω της αλληλεπίδρασης των φαρμάκων, της πιθανότητας εμφάνισης δυνατών παρενεργειών και του μεγάλου αριθμού χαπιών που αναγκάζονται να λαμβάνουν καθημερινά οι ασθενείς. Με τα εργαλεία που έχουμε διαθέσιμα, παλεύουμε χωρίς ελπίδα.» 

Η επιδημία εξαιρετικά πολυανθεκτικής φυματίωσης που ξέσπασε πέρσι στη Νότια Αφρική προκάλεσε διεθνή ανησυχία για το μέγεθος της κρίσης και την επείγουσα ανάγκη για εξεύρεση λύσεων. Τώρα, θα πρέπει άμεσα να ληφθούν μέτρα για την επίλυση της κρίσης.
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) πρέπει να αναλάβει ηγετικό ρόλο για την προώθηση νέων στρατηγικών για την καταπολέμηση της ασθένειας. 
Παρά το επείγον της κατάστασης, οι υπάρχουσες ερευνητικές προσπάθειες δεν έχουν καταφέρει να ανταποκριθούν στην ανάγκη για βελτιωμένα διαγνωστικά τεστ, φάρμακα και εμβόλια. Σε μία έρευνα που διεξήγαγαν οι ΓΧΣ για τη διαδικασία της έρευνας και ανάπτυξης για τη φυματίωση, ανακάλυψαν ότι κανένα από τα μόρια φαρμάκων που βρίσκονται σήμερα σε φάση ανάπτυξης δεν θα μπορέσει να μειώσει δραστικά τη διάρκεια της θεραπείας, που είναι απαραίτητη για τον περιορισμό της ασθένειας. Παρομοίως, τα διαγνωστικά εργαλεία που αναπτύσσονται δεν αναμένεται να είναι αρκετά εύχρηστα για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε φτωχές χώρες και δε θα μπορούν να εντοπίσουν την ασθένεια με αξιοπιστία. Υπάρχει ένα τεράστιο κενό στη χρηματοδότηση για την έρευνα και την ανάπτυξη σχετικά με τη φυματίωση, καθώς κάθε χρόνο διατίθενται μόνο 206 εκατομμύρια δολάρια, ενώ στην πραγματικότητα υπάρχει ανάγκη για επενδύσεις ύψους 900 εκατομμυρίων δολαρίων.   
     
«Η πολυανθεκτική φυματίωση, και τώρα τελευταία η εξαιρετικά πολυανθεκτική φυματίωση, αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου όσον αφορά τις ανεπιτυχείς στρατηγικές για την καταπολέμηση της φυματίωσης. Χρειαζόμαστε απεγνωσμένα νέα εργαλεία και τα χρειαζόμαστε άμεσα – δεν μπορούμε να καθόμαστε και να περιμένουμε,» τόνισε ο Δρ. Τίντο φον Σόεν-Άνγκερερ, διευθυντής της εκστρατείας των ΓΧΣ για την Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα. «Μπορεί να μην υπάρχει γρήγορη και εύκολη λύση αλλά αυτό δε θα πρέπει να αποτελεί δικαιολογία για την απουσία δράσης. Ένα σημαντικό βήμα είναι να δοκιμάσουμε όλα τα φάρμακα κατά της φυματίωσης που βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης σε ασθενείς με πολυανθεκτική φυματίωση. Αυτό θα αποτελούσε έναν πιο γρήγορο τρόπο για να δούμε αν τα νέα μόρια φαρμάκων είναι αποτελεσματικά για τους ασθενείς με κανονική μορφή φυματίωσης, δίνοντας με αυτό τον τρόπο στους ασθενείς με πολυανθεκτική φυματίωση μία ευκαιρία για καλύτερη θεραπεία. Μέχρι στιγμής, μόνο μία εταιρία έχει δηλώσει ότι σχεδιάζει να ξεκινήσει δοκιμές για την πολυανθεκτική φυματίωση, ενώ όλες οι άλλες εταιρίες παραμένουν απαθείς. Η ΠΟΥ πρέπει να διασφαλίσει ότι θα πραγματοποιηθούν αυτές οι δοκιμές.»    

• Οι ΓΧΣ περιθάλπουμε επί του παρόντος περισσότερους από 20.000 ασθενείς με φυματίωση σε περισσότερες από 40 χώρες παγκοσμίως.