Tσαντ: Τα χωριά οχυρώνονται ενάντια στον υποσιτισμό

Ο Μαχάμαντ Άνταμ ξοδεύει πολλές ώρες την εβδομάδα συστήνοντας την πολύτιμη αυτή ουσία σε παιδιά με σοβαρό οξύ υποσιτισμό στο χωριό του, Michetire, και στη γύρω περιοχή, περίπου εκατό χιλιόμετρα βόρεια από την N’ Djamena. Υπάρχουν άλλα δέκα άτομα που κάνουν την ίδια δουλειά στην περιοχή.

«Όταν χτυπώ τις πόρτες, με υποδέχονται με χαρά. Οι άνθρωποι χαίρονται μ’ αυτή την καινούρια υπηρεσία», λέει. Οι υπηρεσίες υγείας της κοινότητας είναι ο πρώτος σύνδεσμος στο σύστημα που έστησαν οι MSF, το Μάιο του 2011, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας του Τσαντ.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προσπαθούν να πείσουν τώρα τους κατοίκους να απευθύνονται κατευθείαν στις υπηρεσίες υγείας της κοινότητας που, έως τώρα, έχουν λάβει κεχρί, σόργο ή λάδι από τους MSF, όχι όμως χρήματα. «Για να γίνει βιώσιμο το σύστημα, οι κοινότητες πρέπει να οργανωθούν μόνες τους και να αναζητήσουν υπηρεσίες βοήθειας», εξηγεί ο Ιμπραήμ Χαλιντού, υπεύθυνος εξωτερικών δραστηριοτήτων για τους MSF.

Οι MSF οργανώνουν πολλές συναντήσεις, όπως εκείνη που έγινε μέσα στο Φεβρουάριο, όπου είχαν προσκληθεί πολλοί αρχηγοί χωριών με απρόθυμη στάση. Ο Ιμπραήμ Χαλιντού τους εξήγησε ότι ο υποσιτισμός δεν θα εξαφανιστεί μέσα σε μια νύχτα κι ότι ο ρόλος των υπηρεσιών βοήθειας είναι να τους απαλλάξει από εξουθενωτικά και δαπανηρά ταξίδια, με τα πόδια ή με το γαϊδουράκι, στο πλησιέστερο κέντρο υγείας.

Έπειτα από συζήτηση, οι αρχηγοί συνήθως δίνουν την καταρχήν συγκατάθεσή τους αν και πρέπει να συμβουλευτούν την κοινότητα. «Εάν φυτέψουμε ένα δέντρο το πρωί, δεν θα έχουμε σκιά στο τέλος της ημέρας», καταλήγει ένας από αυτούς. 

Στην άλλη άκρη της αλυσίδας: το νοσοκομείο
Οι κάτοικοι μπορούν επίσης να επισκεφθούν τα τέσσερα εξωτερικά ιατρεία που έστησαν οι MSF στην περιοχή, όπου τα παιδιά εξετάζονται από νοσοκόμα. Εάν η κατάσταση της υγείας τους, εκτός από το βάρος, δεν είναι ανησυχητική, μπορούν να επιστρέψουν στα χωριά τους και να λάβουν φυστικοβούτυρο από τις υπηρεσίες της κοινότητάς τους. Όταν υπάρχουν ιατρικές επιπλοκές, παραπέμπονται σε νοσοκομεία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Massakory, στην άλλη άκρη της αλυσίδας.
Το 2010, η διεθνής ιατρική οργάνωση ανέπτυξε επείγουσα παρέμβαση για να διαχειριστεί τη σοβαρή κρίση υποσιτισμού που έπληξε ολόκληρη τη χώρα. Περισσότερα από 19.000 παιδιά έλαβαν περίθαλψη στην περιοχή Hadjer Lamis. Όταν ξεπεράστηκε η κρίση, οι ΜSF παρέμειναν στην πόλη Massakory, όπου έχει στηθεί παιδιατρική κλινική 170 κλινών ακριβώς δίπλα στο γενικό νοσοκομείο που λειτουργεί από το Υπουργείο Υγείας της χώρας.

Ένα κρίσιμο καλοκαίρι;
Στις αρχές Μαρτίου, το νοσοκομείο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ήδη βρισκόταν σε πλήρη λειτουργία αν και η κορύφωση του υποσιτισμού δεν αναμένεται πριν από τον Ιούλιο. Σχεδόν δεν υπάρχει χώρος στις διάφορες σκηνές όπου τα παιδιά σταδιακά αναρρώνουν. Η πλειοψηφία των εισαγωγών σχετίζονται με υποσιτισμό.
Πολλοί από τους ασθενείς έχουν παρόμοιες ιστορίες. «Το 16μηνο παιδί μου άρχισε να κάνει εμετό και διάρροια. Έπειτα εμφάνισε οιδήματα και το έφερα εδώ. Τώρα καλυτερεύει. Είναι πιο ζωντανό κι έχει αρχίσει να παίζει, αν και ακόμα είναι κάτω από το κανονικό του βάρος», σχολιάζει μια μητέρα.
Είναι αυτή η συρροή παιδιών στο νοσοκομείο ένα σημάδι άλλης μιας δύσκολης χρονιάς, όπως το 2010; «Δεν υπάρχει ακόμα κρίση υποσιτισμού στην περιοχή Hadjer Lamis», απαντά o Ζακ Ετιέν, Επικεφαλής Αποστολής των MSF στο Τσαντ. «Αλλά η τελευταία σοδειά ήταν κακή, όπως και σε όλη την περιοχή Σαχέλ, και αν δεν γίνει κάτι, η κατάσταση μπορεί γρήγορα να επιδεινωθεί».

Οι δραστηριότητες της κοινότητας έχουν στόχο να αποσυμφορήσουν το νοσοκομείο. Ωστόσο, ο αριθμός των καταγεγραμμένων παιδιών στις εξωτερικές κλινικές και στις αποθήκες τροφίμων δεν δείχνει ακόμη αυξητικές τάσεις. Για να ελεγχθεί η κρίση υποσιτισμού, οι MSF έχουν αρχίσει διανομή ενός είδους εμπλουτισμένου φυστικοβούτυρου που θα χορηγηθεί σε χιλιάδες παιδιά ηλικίας μεταξύ 6 μηνών και δύο ετών τους επόμενους μήνες. Διενεργείται μελέτη για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας αυτής της διανομής (διαβάστε σχετική συνέντευξη με την Φρανς Μπρουαγιέ). Τέλος, σχεδιάζεται να πραγματοποιηθούν πολλές εκστρατείες εμβολιασμού, με στόχο να σπάσει ο φαύλος κύκλος της ασθένειας και του υποσιτισμού.