Τρίπολη-Λιβύη: Ανταπόκριση από την πρώτη γραμμή

Πως είναι η κατάσταση αυτή τη στιγμή;
Αυτό που βλέπουμε αυτή τη στιγμή είναι ιατρικές εγκαταστάσεις στην Τρίπολη που ήταν ήδη ασφυκτικά γεμάτες πριν ακόμη ξεσπάσουν οι συγκρούσεις της προηγούμενης εβδομάδας. Τα νοσοκομεία είχαν έλλειψη σε προσωπικό καθώς πολλοί ξένοι εργαζόμενοι που δούλευαν στο σύστημα υγείας έχουν ήδη εγκαταλείψει τη Λιβύη. Και τα νοσοκομεία είχαν ελλείψεις σε ιατρικές προμήθειες εξαιτίας των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη χώρα. Το υγειονομικό σύστημα της χώρας πάλευε να ανταποκριθεί στις ανάγκες των τραυματιών που κατέφθαναν από το μέτωπο έξω από την Τρίπολη. Τις τελευταίες τρεις εβδομάδες, το ιατρικό προσωπικό έχει επικεντρωθεί αποκλειστικά σχεδόν στα επείγοντα περιστατικά και δεν έχει κατορθώσει να αντιμετωπίσει κανένα άλλο ιατρικό πρόβλημα του πληθυσμού, όπως χρόνιες ασθένειες, επείγουσες καισαρικές τομές, και άλλα ιατρικά περιστατικά. Απλά η περίθαλψη δεν είναι δυνατή. Και αν σε αυτό προσθέσουμε τις συγκρούσεις και τις μάχες που ξέσπασαν αυτή την εβδομάδα στην Τρίπολη, και ήταν ιδιαίτερα σφοδρές σε κάποια σημεία της πόλης, τότε διαμορφώνεται μια κατάσταση όπου τα ήδη γεμάτα νοσοκομεία προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την εισροή τραυματιών, και απλά δεν έχουν την υποστήριξη που χρειάζονται σε προσωπικό και προμήθειες.

Ποια είναι η κατάσταση στα νοσοκομεία που καταφέρατε να μπείτε;
Σχεδόν όλα τα νοσοκομεία στην πόλη δέχονται τραυματίες, αλλά κάποια δεν είναι προσβάσιμα εξαιτίας των μαχών, που σημαίνει ότι άλλα νοσοκομεία έχουν επιβαρυνθεί επιπλέον. Τώρα που η κατάσταση στην πόλη άρχισε να ηρεμεί λίγο, τα νοσοκομεία αρχίζουν να βλέπουν ασθενείς οι οποίοι δεν μπορούσαν να πάνε εκεί πριν. Και δεν πρόκειται μόνο για τους πρόσφατα τραυματίες αλλά και για τους τραυματίες που φοβόντουσαν πολύ να ταξιδέψουν οδικώς, καθώς και για άλλα επείγοντα περιστατικά.

Τα νοσοκομεία που έχω επισκεφτεί από την στιγμή που ξεκίνησαν οι συγκρούσεις παρουσιάζουν πολύ συχνά μια χαοτική εικόνα με πολλούς γιατρούς και νοσοκόμες να μην μπορούν να φτάσουν στο νοσοκομείο είτε επειδή ζουν σε περιοχές που δεν είναι ακόμα ασφαλείς είτε επειδή δεν μπορούν να ταξιδέψουν μέσα στην πόλη από τη μία στην άλλη πλευρά. Υπάρχει μια έλλειψη υγειονομικού προσωπικού στις ιατρικές εγκαταστάσεις, αλλά υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός ανθρώπων που βοηθούν ως εθελοντές και πηγαίνουν στα νοσοκομεία προσπαθώντας να προσφέρουν υποστήριξη και βοήθεια όπου μπορούν. Αυτό δημιουργεί μια χαοτική κατάσταση. Τα νοσοκομεία στα οποία βρέθηκα είναι γεμάτα τραυματίες από πυροβολισμούς στο τμήμα επειγόντων περιστατικών και σε άλλες πτέρυγες. Σε μια ιατρική εγκατάσταση την οποία επισκέφτηκα, είχαν μετατρέψει κάποια σπίτια δίπλα στην κλινική σε τμήμα νοσηλείας ασθενών. Για παράδειγμα, στο ένα σπίτι που μπήκα, οι ασθενείς ξάπλωναν πάνω στα γραφεία που είχαν απομείνει μέσα στο σπίτι και είχαν μετατραπεί σε αυτοσχέδια πτέρυγα περίθαλψης. Αλλά εξαιτίας της έλλειψης προσωπικού δεν υπήρχε καθόλου νοσηλευτικό προσωπικό και οι ασθενείς φρόντιζαν κατά κύριο λόγο οι ίδιοι τους εαυτούς τους. Σε μια άλλη εγκατάσταση, είδα τραυματίες να περιμένουν έξω από το νοσοκομείο για να μπουν στην αίθουσα των επειγόντων περιστατικών.

Eκτός από τις συγκρούσεις υπάρχουν άλλα εμπόδια στην παροχή βοήθειας;
Το πρόβλημα με τα ασθενοφόρα είναι ότι υπάρχει μια μαζική έλλειψη καυσίμων στην Τρίπολη και δεν είναι ακόμα δυνατό να έρθουν καύσιμα από την Τυνησία. Αυτό δημιουργεί μια μεγάλη ανησυχία επειδή η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος είναι σποραδική με αποτέλεσμα οι γεννήτριες να χρησιμοποιούνται για τη λειτουργία νοσοκομείων που έχουν πολύ περιορισμένα αποθέματα καυσίμων.  

Πώς ανταποκρίνονται οι ΓΧΣ σε αυτή την κατάσταση;
Η ιατρική κατάσταση απαιτεί μια πολύ γρήγορη ανταπόκριση και αυτός είναι ο λόγος που φέρνουμε επιπλέον ομάδες και προμήθειες. Έχουν ήδη φτάσει προμήθειες ενώ αναμένονται και άλλες αύριο. Θα αρχίσουμε να υποστηρίζουμε αμέσως ιατρικές εγκαταστάσεις. Σε κάποια σημεία της πόλης μαίνονται και σήμερα συγκρούσεις, κάτι που θα επηρεάσει σίγουρα τις ιατρικές ανάγκες του πληθυσμού.
Οι ιατρικές εγκαταστάσεις είναι ασφυκτικά γεμάτες, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να πούμε ότι καταρρέουν ή δε λειτουργούν. Οι εργαζόμενοι στον τομέα υγείας περιθάλπουν τραυματίες, ανταποκρίνονται στις ανάγκες των κοινοτήτων τους, αντιμετωπίζοντας φυσικά τεράστιες προκλήσεις. Δεν είναι θέμα αρμοδιότητας ή προθυμίας. Είναι θέμα ανάγκης για υποστήριξη ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις πολύ επείγουσες και πολύ μεγάλες ανάγκες που υπάρχουν.

Υπάρχει περίπτωση να μειωθεί η ένταση των μαχών;
Αυτή τη στιγμή είναι πιο ήρεμα. Τρεις μέρες πριν δε θα μπορούσα να σας μιλήσω στο τηλέφωνο εξαιτίας των συνεχών πυροβολισμών και βομβαρδισμών. Είναι πρόοδος το γεγονός ότι σήμερα σας μιλάω χωρίς να κρύβομαι πίσω από έναν τοίχο. Η κατάσταση, όμως, είναι ρευστή και οι εξελίξεις μέσα στην Τρίπολη είναι ραγδαίες καθώς και ο τρόπος που αλλάζει η πόλη. Πρέπει να είμαστε σε συνεχή επαγρύπνηση για το πως θα εξελιχθούν τα πράγματα μέσα στις επόμενες μέρες. Σε ένα από τα νοσοκομεία που δεν μπορούσαμε να έχουμε πρόσβαση εξαιτίας των συνεχιζόμενων συγκρούσεων, έχουμε ακούσει ότι η κατάσταση είναι κρίσιμη με ασθενείς που δεν μπορούν να φτάσουν στο νοσοκομείο για να εξεταστούν εξαιτίας των μαχών στη γύρω περιοχή. Πρέπει να επιτρέπεται στους εργαζομένους του τομέα υγείας να φτάνουν στις ιατρικές εγκαταστάσεις, η σημαντική λειτουργία των οποίων πρέπει να γίνεται σεβαστή από όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές.

Ομάδες της διεθνούς, ιατρικής ανθρωπιστικής οργάνωσης Γιατροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) εργάζονται στη Λιβύη από τις 25 Φεβρουαρίου 2011. Για να διασφαλίσουν την ανεξαρτησία της δράσης τους, οι ΓΧΣ στηρίζονται μόνο σε ιδιωτικές δωρεές για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων τους στη Λιβύη και δε δέχονται οικονομικούς πόρους από καμία κυβέρνηση ή από συνδεόμενο με αυτές οικονομικό φορέα ή από άλλες ομάδες με στρατιωτικά ή πολιτικά συμφέροντα. Σήμερα, η ομάδα των ΓΧΣ στη Λιβύη αποτελείται από 44 μέλη ντόπιο και 30 μέλη διεθνές προσωπικό που παρέχει ιατρική περίθαλψη,  ψυχοκοινωνική υποστήριξη  , χειρουργικές υπηρεσίες και φαρμακευτική υποστήριξη στις πόλεις Τρίπολη (Tripoli), Μισουράτα (Misrata), Ζλιντάν (Zlintan), Γιεφρέν (Yefren) και Βεγγάζη (Benghazi).