Στιγμές αποστολής από το Θανάση Σπυράτο στη Λιβερία.

Βρέθηκα στη Μονρόβια, στην πρωτεύουσα της Λιβερίας στη δυτική Αφρική, μαζί με το πρόγραμμα των ΓΧΣ για την  παροχή ιατρικής φροντίδας στη μητέρα και το παιδί. Ωστόσο, οι στιγμές, οι εικόνες και τα συναισθήματα που κουβαλώ γυρίζοντας από την αποστολή περικλείουν διαφορετικά πρόσωπα, ποικίλες στιγμές και δυνατές ιστορίες όσων ανθρώπων έζησα από κοντά όλους αυτούς τους μήνες.

Θυμάμαι, ότι ήμουν στο μικρό γραφείο των τεχνικών στο δεύτερο όροφο του νοσοκομείου Μπένσον στη Μονρόβια, όταν άκουσα γυναικείες σπαρακτικές κραυγές να έρχονται από το ισόγειο. Πετάχτηκα στο μπαλκόνι να δω τι συμβαίνει και τότε αντίκρισα μια γυναίκα να κυλιέται στο χώμα του δρόμου, να κλαίει, να τραβάει τα μαλλιά της και να σκίζει τα ρούχα της σε έναν απίστευτο θρήνο. Κατέβηκα τρέχοντας τις σκάλες. Κάποιες άλλες γυναίκες προσπαθούσαν να τη βοηθήσουν να σηκωθεί, μόνο που εκείνη από τον πόνο έμοιαζε να μην έχει επαφή με το περιβάλλον, τυλιγμένη μέσα στον ιδρώτα, τη σκόνη που είχε γίνει λάσπη επάνω της και τα μισοσχισμένα ρούχα της.

Ένιωσα σαν κάτι μέσα μου να έσπαζε πονώντας με στο στομάχι. Είδα τη γυναικολόγο μας, την Κιράν στο βάθος του διαδρόμου να κοιτάζει βουρκωμένη στηριζόμενη στον τοίχο. Την πλησίασα, και τη ρώτησα τι έγινε. Εκείνη μου απάντησε με δυσκολία πώς είχε χάσει μια κοπέλα 13 χρονών στο χειρουργείο. Αναρωτήθηκα αμέσως γιατί έγινε κάτι τέτοιο για να πάρω την απάντηση ότι απλά δεν είχαμε αίμα. «Μπορείς να το φανταστείς;», μου απάντησε. Σκέφτηκα πως χάνουμε ζωές γιατί δεν έχουμε αίμα να τους χορηγήσουμε, αφού όσο είχαμε ξοδεύτηκε γρήγορα. Εν τω μεταξύ, κι ενώ οι συνάνθρωποί μας στη Δύση πολύ λυπούνται για αυτές τις καταστάσεις, καθισμένοι αναπαυτικά στον καναπέ τους, εδώ ανθρώπινες ζωές χάνονται γι’ απλούστατες αιτίες... Η Κιράν μονολόγησε πόσο κρίμα ήταν σκεπτόμενη ότι η κοπέλα αυτή θα ζούσε, αν βρισκόταν σε μια δυτική χώρα. Οι ντόπιοι εδώ αποφεύγουν να δώσουν αίμα γιατί φοβούνται ότι θα πάθουν κάτι. Κανείς δεν τους ενημερώνει, κανείς δεν τους προτρέπει. Σπάνια μόνο, κάποιοι δίνουν αίμα για τους συγγενείς τους. Λυπάμαι τόσο πολύ. Την ίδια στιγμή, όμως, σκέφτομαι ότι εμείς, όλη η ομάδα της αποστολής θα δώσουμε αίμα και θα πείσουμε και κάποιους από το προσωπικό μας να το κάνει. Θα κάνουμε έστω μια αρχή.

Έτρεξα στο γραφείο μου και κάλεσα τους δύο ντόπιους βοηθούς μου να πάμε να δώσουμε αίμα. Με κοίταξαν σαστισμένοι για μια στιγμή. «Δεν έχω δώσει ποτέ μου», είπε ο ένας. Προσφέρθηκα να δώσω εγώ πρώτος για να με βλέπουν και να καταλάβουν ότι δεν είναι μια διαδικασία επίπονη, αλλά μια διαδικασία που μπορεί να δώσει ζωή σε κάποιους που κινδυνεύουν. Μας πήραν δείγμα για εξέταση και μετά από 15 λεπτά μας ειδοποίησαν ότι ήμασταν έτοιμοι για την αιμοδοσία. Αρχικά, ήταν και οι δύο τους διστακτικοί, γι’ αυτό και προχώρησα και εγώ πρώτος, ώστε να δουν τη διαδικασία και να αποφασίσουν, αν ήθελαν να το κάνουν. Όσο μου έπαιρναν αίμα αστειευόμουν συνεχώς μαζί τους. Δημιουργήθηκε γρήγορα ένα ευχάριστο κλίμα και οι ίδιοι, μόλις κατάλαβαν πόσο απλή ήταν η διαδικασία, ξάπλωσαν στο κρεβάτι της αιμοληψίας. Μέσα σε λίγη ώρα είχαμε τελειώσει και είχαμε αποφασίσει να παρακινήσουμε και άλλους.

Εκείνο το πρωί καταφέραμε να συγκεντρώσουμε 14 μονάδες αίμα, αρκετό, αν σκεφτεί κανείς ότι δεν μπορούσαμε να συντηρήσουμε περισσότερο. Μόλις το έμαθε η γυναικολόγος μας, πλημμύρισε από χαρά και άρχισε να κάνει σχέδια για την καμπάνια. «Έχω μια ιδέα», της είπα, « Όταν φέρνουν κάποιον δικό τους, θα τους δίνουμε ένα ενημερωτικό φυλλάδιο που θα τους εξηγούμε ότι ο άνθρωπός τους μπορεί να χαθεί, επειδή δεν έχουμε αρκετό αίμα... είναι σκληρό, αλλά το μήνυμα πρέπει να είναι ξεκάθαρο και δυνατό». Η Κιράν μου αντιπρότεινε να συζητήσουμε το θέμα, ώστε να δράσουμε άμεσα. Εκείνη τη στιγμή, χαρούμενος με αυτή την προοπτική, της ζήτησα να το αναλάβει, γιατί πολύ απλά η δική μου αποστολή έφτανε στο τέλος της. Όχι, όμως, και η προσπάθειά μας.

Στη Λιβερία μετά την πανωλεθρία του 14χρόνου εμφυλίου πολέμου τα προβλήματα που πρέπει να λυθούν άμεσα είναι πολλά και οι καμπάνιες αιμοδοσίας δεν αποτελούν άμεση προτεραιότητα. Όλες οι δομές έχουν καταστραφεί. Ακόμη και να επαναλειτουργήσουν τα νοσοκομεία που έχουν απομείνει, δεν υπάρχουν γιατροί να τα επανδρώσουν. Αυτός είναι και ο σημαντικότερος λόγος που οι ΓΧΣ μένουμε στη χώρα αυτή παρέχοντας στο νοσοκομείο Μπένσον εντελώς δωρεάν ιατρική φροντίδα στη μητέρα και το παιδί.