Στιγμές αποστολής - Αιθιοπία

Γνώριζα αρκετά πράγματα για τη δράση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Αιθιοπία κυρίως στους προσφυγικούς καταυλισμούς στα σύνορα με τη Σομαλία, αλλά για το πρόγραμμα της Αρορέσα απολύτως τίποτα. Οι πρώτες πληροφορίες μιλούσαν για ένα καινούριο πρόγραμμα που θα αφορούσε στη μητέρα και το παιδί, σε μία απομακρυσμένη αλλά παρόλα αυτά ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη περιοχή στο νότο της Αιθιοπίας.

Πέντε ώρες δρόμο σε άσφαλτο από την πρωτεύουσα, Άντις Αμπέμπα, και άλλες πέντε σε χώμα. Με αυτό το χώμα θα πάλευα για τους επόμενους έξι μήνες.
Μάλλον εδώ θα πρέπει να σας αποκαλυφθώ.

Δεν είμαι γιατρός. Δηλαδή είμαι Γιατρός Χωρίς Σύνορα αλλά... είμαι τεχνικός αποστολών. Η δουλειά μου είναι να μπορούν οι γιατροί να κάνουν τη δική τους, χωρίς να σκέφτονται τίποτε άλλο. Οχήματα, ασφάλεια, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια, καθαρό νερό, προμήθειες, είναι μερικές μόνο από τις ευθύνες μίας τεχνικής ομάδας στις αποστολές.

Στην επαρχία της Αρορέσα τίποτα από τα παραπάνω δεν ήταν εύκολο. Το μέρος βρίσκεται στα 3.000 μέτρα υψόμετρο, με ανύπαρκτο οδικό δίκτυο και κανένα γιατρό για έναν πληθυσμό περίπου 200.000 ανθρώπων. Το μεγαλύτερο διάστημα που έμεινα εκεί συνέπεσε με την περίοδο των βροχών. Βροχές που σε λίγα λεπτά μετέτρεπαν το χώμα σε ποτάμια λάσπης δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο τις ήδη δύσκολες μετακινήσεις.

Στόχος του προγράμματος ήταν να ενισχύσουμε τις υπηρεσίες υγείας που αφορούσαν στις μητέρες και τα παιδιά καθώς και τη διαχείριση επειγόντων περιστατικών. Θέλαμε να κάνουμε τις μέλλουσες μητέρες να εμπιστευτούν τα κέντρα υγείας που λόγω της μέχρι τότε κατάστασής τους τα απέφευγαν, και για να γεννούν αλλά και να απευθύνονται όταν οι ίδιες ή τα παιδιά τους αντιμετώπιζαν προβλήματα υγείας.

Επιλέξαμε τέσσερα κομβικά χωριά στην επαρχία, που ήταν και τα μόνα που είχαν σχετικά λειτουργικά κέντρα υγείας, ώστε να καλύψουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο πληθυσμό. Οι προσπάθειές μας επικεντρώθηκαν στην άμεση ιατρική και υλικοτεχνική υποστήριξη των κέντρων αλλά και στην εκπαίδευση του προσωπικού τους ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του πληθυσμού ακόμη και όταν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν θα είναι εκεί.

Στα δύο από αυτά αναλάβαμε εξ ολοκλήρου τη δημιουργία και λειτουργία επισιτιστικών κέντρων ώστε να ανταποκριθούμε στα αυξανόμενα κρούσματα παιδικού υποσιτισμού που συνδέονται με την περίοδο των βροχών και την παύση των αγροτικών εργασιών. Παράλληλα, μία ομάδα μας επισκεπτόταν καθημερινά τα απομακρυσμένα χωριά, όπου οι κάτοικοί τους δεν είχαν τη δυνατότητα να φτάσουν μέχρι τα κέντρα υγείας.

Κάποιες φορές αναγκαστήκαμε να ακυρώσουμε αυτές τις επισκέψεις αφού η κατάσταση των δρόμων δεν μας επέτρεπε να φτάσουμε στα χωριά χωρίς να βάζουμε σε σοβαρό κίνδυνο την ομάδα. Τη λύση στο πρόβλημά μας, έδωσαν τα άλογα, τα οποία αποτέλεσαν αναπόσπαστο κομμάτι της ομάδας διευκολύνοντας την πρόσβασή μας σε ασθενείς, κυρίως παιδιά, που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν αποκομμένοι από οποιαδήποτε ιατρική βοήθεια.

Μία μέρα αποφασίσαμε να αγοράσουμε μερικά παιχνίδια για τα παιδιά που περιθάλπαμε στο επισιτιστικό κέντρο. Αν και ένα υποσιτισμένο παιδί δεν παίζει, τα παιχνίδια θα βοηθούσαν ψυχολογικά εκείνα που είχαν αναρρώσει αλλά και τα υγιή αδέρφια τους που οι μητέρες πολλές φορές, μην έχοντας που να τα αφήσουν, έπαιρναν μαζί. Αφού τους μοιράσαμε κούκλες και αυτοκινητάκια, έφυγα από το κέντρο και επέστρεψα μετά από μερικές ώρες. Μεγάλη απογοήτευση. Τα παιδιά επέμεναν να παίζουν με άδειες πλαστικές καρτέλες, κουτιά από φάρμακα, ιατρικά γάντια. Και με τα καινούρια; Με τα καινούρια έπαιζαν... οι μαμάδες! Στα 16 νιώθεις ακόμη παιδί έτσι δεν είναι;

Στην Αρορέσα το πρώτο πράγμα που σου κάνει εντύπωση είναι ο αριθμός των παιδιών. Υπάρχουν παιδιά παντού. Παιδιά που δουλεύουν, παίζουν μπάλα και σε κοροϊδεύουν που είσαι λευκός.Μέχρι να σε συνηθίσουν, να σου δώσουν πάσα και να αρχίσεις να τα κοροιδεύεις εσύ που είναι καφέ…Από τη λάσπη!

Θα σας αφήσω με μία ευχή που ηχεί ακόμη στα αυτιά μου από τους ανθρώπους που μας προϋπαντούσαν όταν φτάναμε στα διάφορα απομακρυσμένα χωριά: “Ανέκιρα”. Που πάει να πει “καλώς όρισες” αλλά κυριολεκτικά σημαίνει πως θέλω να πάρω από εσένα όλα αυτά που σε βαραίνουν.
Όταν προσγειώθηκα στην Αθήνα ένιωθα ήδη πολύ πιο ελαφρύς.