Σαχέλ: Σημαντικά και ελπιδοφόρα αποτελέσματα από πιλοτικά προγράμματα πρόληψης της ελονοσίας

Τα φάρμακα για την ελονοσία έχουν χορηγηθεί προληπτικά σε περίπου 175.000 παιδιά από τριών μηνών έως 5 ετών στην επαρχία Κουτιάλα (Koutiala) στο νότιο Μάλι και σε δυο περιοχές της επαρχίας Μοϊσάλα (Moissala) στο Τσαντ, μέσω μια παρέμβασης που είναι γνωστή ως εποχιακή χημειοπροφύλαξη από την ελονοσία (SMC). Τα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι τα πιο ευάλωτα στο θάνατο από ελονοσία εξαιτίας του αδύναμου ανοσοποιητικού τους συστήματος. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα δείχνουν ότι έχει μειωθεί κατά τα 2/3 ο αριθμός των απλών περιστατικών ελονοσίας στην περιοχή της παρέμβασης στο Μάλι και πάνω από 86% στο Τσαντ. Καταγράφεται επίσης σημαντική μείωση των περιστατικών βαριάς μορφής ελονοσίας.

«Αν και πρέπει να συνεχίσουμε να αξιολογούμε τον ευρύτερο αντίκτυπο της SMC, όσον αφορά στη συνολική επίδραση της στην υγεία του πληθυσμού, τα αρχικά αποτελέσματα της παρέμβασής μας δείχνουν μια θεαματική μείωση του αριθμού των κρουσμάτων ελονοσίας», δήλωσε η Δρ. Εστρέλα Λάσρυ, μέλος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που εξειδικεύεται σε θέματα ελονοσίας. «Σε τελική ανάλυση βλέπουμε μια συσχέτιση με την παρέμβασή μας: περισσότερα από τα μισά κρεβάτια στην παιδιατρική πτέρυγα του νοσοκομείου στο Μάλι όπου εργαζόμαστε είναι άδεια, κάτι που δεν έχουμε δει τα προηγούμενα χρόνια κατά τη διάρκεια της περιόδου αιχμής της ελονοσίας, όταν η πληρότητα του νοσοκομείου ξεπερνούσε το 100%».

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ) σύνεστησε την SMC το Μάρτιο του 2012, βάσει της έρευνας που είχε διεξαχθεί σε πολλές χώρες της ζώνης Σαχέλ της Αφρικής που παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά εποχιακής ελονοσίας. Η παρέμβαση περιλαμβάνει τη συνεχή παροχή πλήρους θεραπευτικής αγωγής κατά της ελονοσίας κατά την περίοδο αιχμής της ελονοσίας, με στόχο την πρόληψη νέων περιστατικών ελονοσίας. Χρησιμοποιούνται διαφορετικά φάρμακα για τη θεραπεία στις περιοχές που εντοπίζονται θετικά κρούσματα ελονοσίας.

Τα προγράμματα των MSF ξεκίνησαν τον Ιούλιο και θα διαρκέσουν μέχρι τον Οκτώβριο, την περίοδο υψηλής μετάδοσης της ελονοσίας, σηματοδοτώντας την πρώτη φορά που οι MSF πραγματοποιούν ένα πρόγραμμα SMC ευρείας κλίμακας. Σχεδόν 165.000 παιδιά στο Μάλι και 10.000 στο Τσαντ λαμβάνουν συνολικά τρεις ταμπλέτες amodiaquine και μια sulphadoxine/pyrimethamine για τρεις μέρες μια φορά το μήνα. Τα παιδιά που είναι άρρωστα την περίοδο της διανομής, και βγαίνουν θετικά στην ελονοσία λαμβάνουν θεραπεία βασισμένη στην αρτεμισίνη και δεν συμπεριλαμβάνονται στη διανομή του τρέχοντος μήνα.

Οι περιοχές στο Μάλι και το Τσαντ ελέγχθησαν για την αντίδραση στα φάρμακα SMC πριν από την έναρξη της παρέμβασης. Στο αντιπροσωπευτικό δείγμα που εξετάστηκε δεν βρέθηκε καμία περίπτωση αντίδρασης στα φάρμακα. Θα διεξαχθούν περαιτέρω έρευνες αντίδρασης στα φάρμακα στις περιοχές Κουτιάλα και Μοϊσάλα.

Στο Μάλι, ομάδες των MSF κατέγραψαν μείωση 65% στον αριθμό των απλών περιστατικών ελονοσίας κατά τη διάρκεια των εβδομάδων μετά τη διανομή της θεραπείας. Επιπλέον, ο αριθμός των περιστατικών που νοσηλεύονται και σχετίζονται με ελονοσία μειώθηκαν από 247-κατά μέσο όρο-σε 84 εβδομαδιαίως. Στο νότιο Τσαντ, τα αποτελέσματα ήταν εξίσου ενθαρρυντικά. Σε δυο περιοχές που έγιναν έρευνες, στη Μοϊσάλα, η μείωση στον αριθμό των απλών περιστατικών ελονοσίας κυμαινόταν μεταξύ 72% και 86%, σε σύγκριση με περιστατικά που καταγράφονται τις εβδομάδες πριν την πρώτη διανομή SMC.

«Αυτή η στρατηγική πρόληψης θα μπορούσε να είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο δημόσιας υγείας, ιδιαίτερα για την προστασία των παιδιών, που αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των θανάτων από ελονοσία», σημείωσε η Δρ. Λάσρυ. «Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα προγράμματά μας στο Τσαντ και το Μάλι για να αξιολογήσουμε τη δυνατότητα εφαρμογής αυτής της στρατηγικής σε άλλα περιβάλλοντα».

Επιπρόσθετες μέθοδοι πρόληψης της ελονοσίας, όπως η διανομή κουνουπιέρων, οι ψεκασμοί για τα έντομα, και η επαρκής διάγνωση και διαχείριση της ελονοσίας, πρέπει να συνεχίσουν να υποστηρίζονται και να εφαρμόζονται σε ενδημικές χώρες», δήλωσαν οι MSF.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, περίπου 650.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ελονοσία. Ενενήντα τις εκατό (90%) των θανάτων αυτών σημειώνονται στην υπο-σαχάρια Αφρική, κυρίως μεταξύ μικρών παιδιών.