Ρουάντα: βοήθεια προς τους αμάχους-θύματα

Σήμερα, εκτός από τα κλασικά προβλήματα που πλήττουν πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, η Ρουάντα αντιμετωπίζει τις συνέπειες της γενοκτονίας που διαπράχθηκε πριν δέκα χρόνια. Παρ' ότι υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις για τον αριθμό των θυμάτων, μπορεί να πει κανείς ότι περίπου 800.000 από τους 8 εκατομμύρια κατοίκους της χώρας σκοτώθηκαν σε αυτήν τη σύγκρουση. Η γενοκτονία είχε ως αποτέλεσμα μια μη ισορροπημένη πυραμίδα φύλων (86 άντρες για κάθε 100 γυναίκες), ένα μεγάλο αριθμό χηρών που είναι επικεφαλής νοικοκυριών και έλλειψη εκπαιδευμένων επαγγελματιών όπως δικαστών, γιατρών, τεχνικών και διοικητικών στελεχών.

Η γενοκτονία είχε σοβαρό αντίκτυπο στη ζωή των ανθρώπων στη Ρουάντα. Πολλοί έχασαν μέλη της οικογενείας τους κατά τη διάρκεια της ίδιας της γενοκτονίας, στις σφαγές που διαπράχθηκαν στο πλαίσιο της αντεπανάστασης στα βορειοδυτικά ή κατά τη διάρκεια των μετακινήσεων πληθυσμών που ακολούθησαν.

Φροντίδα για ανθρώπους με HIV/AIDS

Το 2002, οι ΓΧΣ ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα κατά του HIV/AIDS το οποίο περιλαμβάνει μια προληπτική και μια θεραπευτική συνιστώσα. Ενώ στην αρχή κάλυπτε την περιοχή γύρω από το Κέντρο Υγείας στο Κιμιρόνκο, από τον Ιούνιο του 2003, το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης ασθενείς από μια δεύτερη υγειονομική περιφέρεια στην Κινιίνια.

Τα προγράμματα αυτά, που έχουν και τα δύο τη βάση τους στο Κιγκάλι, περιλαμβάνουν οικειοθελή συμβουλευτική και εξέταση, φροντίδα στο σπίτι, που παρέχεται από ντόπιους συνεργάτες, φροντίδα για την πρόληψη του AIDS, θεραπεία για ευκαιριακές λοιμώξεις και φαρμακευτική αγωγή για την πρόληψη της μετάδοσης του HIV από τη μητέρα στο παιδί.

Τον Οκτώβριο του 2003, οι ΓΧΣ εισήγαγαν αντιρετροϊκά φάρμακα στο Κιμιρόνκο και τον Ιανουάριο του 2004 άρχισαν να τα χρησιμοποιούν και στην Κινιίνια. Μέχρι το Μάρτιο του 2004, 120 ασθενείς ακολουθούσαν την αγωγή. Έως το τέλος του 2004, οι ΓΧΣ σχεδιάζουν να παρέχουν αντιρετροϊκά φάρμακα σε τουλάχιστον 500 ανθρώπους και ελπίζουν να εντάσσουν στο πρόγραμμα τουλάχιστον 40 νέους ασθενείς το μήνα.

Μετά από τη σημαντική οικονομική ενίσχυση από δωρητές όπως το Παγκόσμιο Ταμείο, η κυβέρνηση της Ρουάντα έχει και τη θέληση και τους πόρους να ξεκινήσει προγράμματα κατά του AIDS. Το πρόβλημα τώρα είναι να ξεπεραστεί η έλλειψη εκπαιδευμένου προσωπικού και διαθέσιμης στη χώρα εμπειρίας.

Φροντίδα για την αναπαραγωγική υγεία

Τον Οκτώβριο του 2002, οι ΓΧΣ ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα αναπαραγωγικής υγείας στην επαρχία Ρουχενγκέρι. Εξαιτίας της εσωτερικής σύγκρουσης που έπληξε την περιοχή από το 1996 έως το 1998, οι υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας είναι ανεπαρκείς. Αυτή η κατάσταση φέρνει έναν ήδη ευάλωτο πληθυσμό αντιμέτωπο με υψηλούς κινδύνους.

Τα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας στη Ρουάντα αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια, ενώ εκείνα της μητρικής θνησιμότητας εκτιμάται ότι είναι κατά 75% υψηλότερα από τα αντίστοιχα της περιόδου 1985-1990.

Συνεργαζόμενο στενά με παράγοντες της τοπικής κοινότητας, το πρόγραμμα αυτό έχει τρεις βασικούς τομείς παρέμβασης: α) μαιευτικά επείγοντα, β) εφαρμογή οικογενειακού προγραμματισμού στα Κέντρα Υγείας και, γ) συντήρηση των υπηρεσιών αναπαραγωγικής υγείας (π.χ. εκπαίδευση προσωπικού, πρόληψη Σεξουαλικά Μεταδιδόμενων Λοιμώξεων, τοκετοί και μεταγεννητική φροντίδα και βελτίωση της υγείας κατά την εγκυμοσύνη). Το πρόγραμμα αναπτύσσει τώρα δράσεις για το AIDS και τη σεξουαλική βία.

Πρόληψη εξάρσεων χολέρας

Το Σεπτέμβριο του 2002, οι ΓΧΣ ξεκίνησαν την πρώτη φάση ενός προγράμματος πρόληψης της χολέρας στα νησιά Νκόμπο, Ισίουα και Γκιχάγια στην επαρχία Τσιανγκούγκου. Οι ΓΧΣ ξεκίνησαν το πρόγραμμα καθώς η χολέρα είναι ενδημική στην περιοχή εξαιτίας της έλλειψης ασφαλούς πόσιμου νερού.

Οι δραστηριότητες της οργάνωσης στοχεύουν στη μείωση του ρυθμού εμφάνισης περιστατικών χολέρας και στον περιορισμό του κινδύνου μετάδοσής της. Σε αυτές περιλαμβάνονται η εκπαίδευση του ντόπιου πληθυσμού σε θέματα υγιεινής και η προοδευτική αποκατάσταση των σημείων ύδρευσης (αντλιών και πηγών). Οι ΓΧΣ συνεργάζονται με το υπουργείο Υγείας, Ενέργειας και Φυσικών Πόρων καθώς και με υγειονομικές αρχές στην κατασκευή πηγαδιών, την αποκατάσταση των πηγών νερού, την προαγωγή της υγιεινής, την παροχή εκπαίδευσης και την επιδημιολογική παρακολούθηση.

Από τον Αύγουστο του 2000 η οργάνωση συνεργάζεται με τρεις τοπικές ενώσεις -Αβέγκα, Ιτσιουτζούτζου και Ουρουνάνα- για την παροχή ψυχολογικής υποστήριξης στους επιζώντες της γενοκτονίας του 1994.

Μια ομάδα πέντε ψυχολόγων παρέχει υποστήριξη σε γυναίκες, πολλές από τις οποίες βιάστηκαν κατά τη γενοκτονία και στη συνέχεια μολύνθηκαν από AIDS.

Μετά τη γενοκτονία, ο κοινωνικός ιστός της Ρουάντα αποσυντέθηκε σε μεγάλο βαθμό, αφήνοντας τους επιζώντες να φοβούνται τους γύρω τους. Το πρόγραμμα ψυχικής υγείας προσφέρει στις γυναίκες υποστήριξη ώστε να εκφράσουν την αγωνία τους και το θυμό τους. Συνεδρίες ομαδικής θεραπείας στοχεύουν να τις βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους και να αρχίσουν να ξαναφτιάχνουν κοινωνικούς δεσμούς.