Περού: Η Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου θέτει σε κίνδυνο την πρόσβαση σε σωτήρια για τη ζωή φάρμακα

Οι διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας που είναι υπό συζήτηση στοπλαίσιο της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου μεταξύ των ΗΠΑ, του Περού καιάλλων χωρών της περιοχής των Άνδεων θα μπορούσαν να περιορίσουν δραστικά την πρόσβαση σε βασικά φάρμακα για εκατομμύρια ανθρώπους στο Περού και σε άλλα μέρη της περιοχής των Άνδεων, σύμφωνα με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα.

Ηοργάνωση προειδοποιεί ότι οι διαπραγματεύσεις που ξεκινούν την επόμενηεβδομάδα εντάσσονται στη στρατηγική των ΗΠΑ να καλύψουν τον πλανήτη μεδιμερείς και περιφερειακές Συμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου, πουυπονομεύουν τη διεθνή συναίνεση που επιτεύχθηκε στον ΠαγκόσμιοΟργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) σχετικά με την ισορροπία της προστασίας τηςιδιωτικής πνευματικής ιδιοκτησίας και της δημόσιας υγείας. Οισυμφωνίες αυτές θα εμποδίσουν δεκάδες χώρες να τηρήσουν το δικαίωμα καιτην υποχρέωσή τους να εξασφαλίσουν στους πληθυσμούς τους, πρόσβαση σεοικονομικά προσιτά φάρμακα.

Σε μια νέα έκθεση με τίτλο «Η πρόσβαση στα φάρμακα κινδυνεύει σε ολόκληρο τον κόσμο: τι πρέπει να προσεχθεί στις Συμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου με τις ΗΠΑ», που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα από τους ΓΧΣ, η οργάνωση ισχυρίζεται ότι, σε ήδη υφιστάμενες συμφωνίες, οι ΗΠΑ προώθησαν συστηματικά διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας πουθα καθυστερήσουν ή ακόμη και θα εμποδίσουν, τον ανταγωνισμό από τααντίγραφα φάρμακα - το μόνο αποδεδειγμένα αποτελεσματικό μέσο για τημείωση των τιμών των φαρμάκων.

Η έκθεση προειδοποιεί γι' αυτέςτις διατάξεις όχι μόνο τις χώρες της περιοχής των Άνδεων (Κολομβία,Εκουαδόρ, Περού, Βολιβία) -οι διαπραγματεύσεις με τις οποίες θαξεκινήσουν την ερχόμενη εβδομάδα- αλλά επίσης τον Παναμά, την Ταϊλάνδη,πέντε χώρες της νότιας αφρικανικής ηπείρου και 34 χώρες της ΛατινικήςΑμερικής και της Καραϊβικής που αυτήν τη στιγμή διαπραγματεύονταιΣυμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου (ΣΕΕ) με τις ΗΠΑ.

Για το Περού, οιεπιπτώσεις τέτοιων συμφωνιών στην πρόσβαση στα φάρμακα είναι σαφείς.Χάρη σε παλιότερη νομοθεσία που δεν επέτρεπε την έκδοση φαρμακευτικώνευρεσιτεχνιών, υπάρχουν μερικά αντίγραφα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένωναντιρετροϊκών για ανθρώπους με HIV/AIDS. Αυτός ο ανταγωνισμός τηςαγοράς μείωσε την τιμή των φαρμάκων πρώτης γραμμής κατά του AIDS σεμόλις 408 δολάρια ανά έτος για κάθε ασθενή, σε σύγκριση με τα 4.300δολάρια ανά ασθενή που κόστιζαν τα επώνυμα φάρμακα.

«Υπολογίζεταιότι 76.000 Περουβιανοί ζουν σήμερα με HIV/AIDS , και εκατοντάδεςχιλιάδες άλλοι με άλλες, απειλητικές για τη ζωή αρρώστιες. Η ζωή τουςεξαρτάται από τη διαθεσιμότητα οικονομικά προσιτών φαρμάκων», τονίζειο Σέντρικ Μάρτιν, επικεφαλής της αποστολής των ΓΧΣ στο Περού, όπου ηοργάνωση παρέχει ιατρική περίθαλψη σε ανθρώπους με HIV/AIDS στιςφτωχογειτονιές της Λίμα και στη φυλακή Λουριτσάνγκο της πόλης.

«Κάθε μέρα, άνθρωποι με HIV/AIDS πεθαίνουν στο Περού και η μόνη ελπίδα για πρόσβαση σε αγωγή είναι μέσω οικονομικά προσιτών φαρμάκων. Εάν οι ΗΠΑ επιβάλουν τη θέλησή τους, κάθε νέο φάρμακο για το AIDS ή άλλες ασθένειες που θα εμφανίζεται στην αγορά, θα είναι απρόσιτο για τους μεμονωμένους ασθενείς και για το σύστημα υγείας συνολικά».

Μία από τις πιο επικίνδυνες διατάξεις που οιΗΠΑ πιέζουν να υιοθετηθεί στο πλαίσιο των Συμφωνιών Ελεύθερου Εμπορίουείναι ένας νέος ρόλος «αστυνόμευσης των ευρεσιτεχνιών» πουανατίθεται στις εθνικές αρχές ελέγχου των φαρμάκων. Συνήθως, επαφίεταιστους ιδιοκτήτες των ευρεσιτεχνιών να εξασφαλίσουν την τήρησή τους.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ πιέζει επίσης τις αρχές ελέγχου φαρμάκων να εμποδίσουν την πρόσβαση στα αντίγραφα φάρμακα ζητώντας από αυτές να παραχωρήσουν ένα πενταετές μονοπώλιο πουμοιάζει με την προστασία της ευρεσιτεχνίας, για φάρμακα για τα οποία οαρχικός παραγωγός δεν έχει υποβάλει αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας,και να απαγορεύσουν την αναγνώριση αντιγράφων παραλλαγών φαρμάκων πουκαλύπτονται από ευρεσιτεχνία, καθιστώντας ουσιαστικά άχρηστη τηνυποχρεωτική αδειοδότηση, μία από τις πιο σημαντικές εγγυήσεις στοπλαίσιο των κανόνων του ΠΟΕ περί πνευματικής ιδιοκτησίας (βλέπε πιοκάτω τις σχετικές τεχνικές παρατηρήσεις).

Η επιτυχία προγραμμάτων ελέγχου των ασθενειών στο μέλλον εξαρτάται από τη δυνατότητα πρόσβασης σε οικονομικά προσιτά αντίγραφα φάρμακα.

«Εάν δεν υπήρχαν αντίγραφα αντιρετροϊκά, η αντιμετώπιση του AIDS στο Περού θα κόστιζε δέκα φορές περισσότερο», συνεχίζει ο Μάρτιν. «Με τέτοιες τιμές, η πρόσβαση της πλειονότητας στα φάρμακα θα είναι αδύνατη».

Πώς η πολιτική των ΗΠΑ σκοπεύει να εμποδίσει την πρόσβαση σε αντίγραφα φάρμακα*

Περιορισμοί μέσω διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας

• επέκταση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας: μπορείνα ζητηθεί από το Περού να παράσχει παράταση των όρων τηςευρεσιτεχνίας, πέρα από το 20ετές μονοπώλιο που προβλέπεται ήδη.
• ευρεσιτεχνίες σε «νέες χρήσεις»: οιΗΠΑ επιδιώκουν διατάξεις που θα επέτρεπαν σε εταιρείες να κάνουν αίτησηγια νέο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για κάθε «νέα χρήση» ενός προϊόντος.Σύμφωνα με αυτήν τη διάταξη, ένα φάρμακο που τώρα χρησιμοποιείται γιατην αντιμετώπιση του AIDS θα μπορούσε να αποσπάσει ένα νέο 20ετέςμονοπώλιο λόγω ευρεσιτεχνίας, εάν διαπιστωνόταν ότι είναιαποτελεσματικό εναντίον του καρκίνου. Νομοθεσία που έχει τεθεί σε ισχύστην περιοχή των Άνδεων εξαιρεί ρητά τις νέες χρήσεις από τους νόμουςπερί ευρεσιτεχνιών, ωστόσο αυτή η νομοθεσία θα πρέπει να ανακληθεί, εάνη συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Περού ή άλλων χωρών των Άνδεων περιλαμβάνειμια διάταξη περί ευρεσιτεχνιών για «νέες χρήσεις».

Περιορισμός μέσω των εγκρίσεων

• σύνδεση της έγκρισης εισαγωγής στην αγορά με το status της ευρεσιτεχνίας: αυτήη διάταξη θα απαγόρευε την έγκριση ενός αντιγράφου φαρμάκου εάν έχειήδη εγκριθεί μια πατενταρισμένη εκδοχή του. Ως αποτέλεσμα, η αρχήφαρμάκων του Περού θα καταστεί εφαρμοστής των ευρεσιτεχνιών τωνφαρμάκων.
• αποκλειστικότητα δεδομένων: οι ΗΠΑεπιδιώκουν επιθετικά την 5ετή - 10ετή αποκλειστική προστασία τωνδεδομένων των φαρμακευτικών δοκιμών για την έγκριση φαρμάκων προς χρήσησε μια χώρα, πράγμα που σημαίνει ότι εάν δεν υπάρχει δίπλωμαευρεσιτεχνίας, θα υπάρχει ένα εξίσου ισχυρό εμπόδιο για την έγκριση καιχρήση αντιγράφων φαρμάκων. Παλιότερα, στην περιοχή των Άνδεων είχευιοθετηθεί νομοθεσία που περιλάμβανε την αποκλειστικότητα τωνδεδομένων, η οποία, όμως, ανακλήθηκε όταν αναγνωρίστηκαν οι αρνητικέςτης επιπτώσεις στην πρόσβαση στα φάρμακα. Οι συμφωνίες μεταξύ ΗΠΑ καιΠερού ή άλλων χωρών των Άνδεων θα ακύρωναν αυτήν τη νομοθετική αλλαγήυπέρ της δημόσιας υγείας.
• και οι δύο σχετικές με την έγκριση φαρμάκων διατάξεις θα είχαν ως αποτέλεσμα το μπλοκάρισμα της υποχρεωτικής αδειοδότησης. Ακόμηκαι εάν το Περού εξέδιδε υποχρεωτική άδεια για να ξεπεράσει το εμπόδιοτης ευρεσιτεχνίας για ένα σωτήριο για τη ζωή φάρμακο, αυτές οιδιατάξεις θα εμπόδιζαν την έγκριση αυτού του φαρμάκου προς χρήση στοΠερού, καθιστώντας άχρηστη την υποχρεωτική άδεια.

• Η πλήρης έκθεση των ΓΧΣ (αγγλικά, αρχείο PDF, 1,86ΜΒ)

*Τεχνικές παρατηρήσεις σχετικά με τις διατάξεις που συνήθως προτείνονταιαπό τις ΗΠΑ στο πλαίσιο των Συμφωνιών Ελεύθερου Εμπορίου και σχετικά μετις πιθανές επιπτώσεις αυτών των διατάξεων στην πρόσβαση στα φάρμακαστο ΠερούΤεχνικές παρατηρήσεις σχετικά με τις διατάξεις που συνήθωςπροτείνονται από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο των Συμφωνιών Ελεύθερου Εμπορίουκαι σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις αυτών των διατάξεων στην πρόσβασηστα φάρμακα στο Περού