Οι ΓΧΣ ξεκινούν επείγον πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της επιδημίας χολέρας στη Ζάμπια

Σε συνεργασία με τις υγειονομικές αρχές της χώρας οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, θέτουν ως στόχους: να ελεγχθεί η εξάπλωση της επιδημίας, να μειωθεί ο αριθμός των περιστατικών και να περιοριστεί ο αριθμός των θυμάτων. Επίσης,είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί η εκπαίδευση για την ανάπτυξη της ικανότητας του ιατρικού προσωπικού της χώρας να διαχειριστεί επαρκώς καιαποτελεσματικά την κατάσταση που διαμορφώνεται.

Το πρώτο περιστατικό - Ιστορικό της επιδημίας  

Το πρώτο επιβεβαιωμένο περιστατικό χολέρας που ανιχνεύθηκε στη χώρα ήταν στην κλινική της περιοχής Κανιάμα, στα περίχωρα της πρωτεύουσας, στις 14 Δεκεμβρίου 2003. ΗΚανιάμα είναι η μεγαλύτερη παραγκούπολη της Λουσάκα, μια εξαθλιωμένησυνοικία η οποία έχει επίσημα 118,974 κατοίκους αλλά ο πληθυσμός τηςμπορεί να αγγίξει και τους 300.000 καθώς προστίθενται σε αυτόνλαθρομετανάστες και πρόσφυγες από την Αγκόλα. Η Κανιάμα, διαθέτονταςτην κεντρική αγορά τροφίμων, αποτελεί σημείο προσέλευσης κατοίκων απόόλα τα σημεία της πόλης. Η αποκομιδή των απορριμμάτων είναι σχεδόνανύπαρκτη και οι συνθήκες υγιεινής κακές που δυσχεραίνουν κατά τηνπερίοδο των βροχών, αυξάνοντας τις πιθανότητες εκδήλωσης μεταδοτικώνασθενειών.

Απότα μέσα Δεκεμβρίου 2003 που διαγνώστηκε το πρώτο περιστατικό, τοξέσπασμα της χολέρας εξαπλώθηκε ταχύτατα σε όλη την πρωτεύουσα καιιδιαίτερα στο δυτικό τμήμα της, μια ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη καιφτωχή περιοχή. Στην περιοχή αυτή, εξαιτίας των φτωχών συνθηκώνδιαβίωσης του πληθυσμού (πληθυσμός που κυμαίνεται από 500.000 έως1.000.000), η υγεία των κατοίκων είναι ιδιαίτερα επισφαλής. Από ταμέσα Δεκέμβρη 2003 μέχρι την 3 η εβδομάδα του Ιανουαρίου καταγράφηκανεπίσημα 1.113 περιστατικά χολέρας και 63 θάνατοι (δείκτης θνητότητας5,6%). Τα περιστατικά σχεδόν διπλασιάστηκαν από την 1 η εβδομάδα(1,40%) μέχρι τη 2 η (2,70%) με μια συνεχή αυξητική τάση μέσα στιςεπόμενες μέρες.

Η χολέρα είναι ενδημική στη Λουσάκα, και κατ' επέκταση στη Ζάμπια, με ένα μέσο όρο 20 περιπτώσεων ετησίως. Το τελευταίο καταγεγραμμένο ξέσπασμα της επιδημίας ήταν το 1999 με συνολικά 7.569 περιπτώσεις (δείκτης μολυσματικότητας 0,7%) και 22 θανάτους (δείκτης θνητότητας 1%) που σημειώθηκαν μέσα σε διάστημα 3 μηνών.

Συνήθωςη εκδήλωση επιδημιών χολέρας σε χώρες όπως η Ζάμπια, συνδέεται με τηνέναρξη της περιόδου των βροχών (Φεβρουάριος - Μάρτιος).

Συμπεράσματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την κατάσταση

ΟιΓιατροί Χωρίς Σύνορα μετά την επείγουσα διερεύνηση και καταγραφή τωνσυνθηκών περίθαλψης και τη συγκέντρωση επιδημιολογικών στοιχείων από 7Κέντρα Θεραπείας και Απομόνωσης Χολέρας που υπάρχουν στην πρωτεύουσα,κατέληξαν στις ακόλουθες διαπιστώσεις:

• περιορισμένη καιελλιπής ικανότητα ανταπόκρισης των υγειονομικών Αρχών της χώρας στηνεπιδημία: ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό, υπερσυγκέντρωση ασθενών σταΚέντρα Χολέρας, βασικές ελλείψεις σε τεχνικό εξοπλισμό όπως ειδικάκρεβάτια, κακές συνθήκες περίθαλψης των ασθενών, οι οποίοι σε πολλέςπεριπτώσεις περιθάλπονται στο πάτωμα!
• με το ρυθμό αύξησης των κρουσμάτων αναμένεται άμεσα να υπάρξουν σημαντικές ελλείψεις σε φάρμακα και είδη απολύμανσης
• δεν τηρούνται μέτρα υγιεινής για τη χολέρα και η απαραίτητη διαδικασία απομόνωσης των περιστατικών
• δενακολουθείται σε εθνικό επίπεδο κανενός είδους πρωτόκολλο χολέρας.Ανυπαρξία ιατρικής διαχείρισης των περιστατικών ακόμα και των πιοσοβαρών
• κακή διαχείριση ή ανυπαρξία διαδικασιών απολύμανσης
• ελλιπής εγγραφή και συλλογή ιατρικών δεδομένων για την επιδημιολογική παρακολούθηση της επιδημίας

Παράλληλα, για την κατάσταση του πόσιμου νερού και της υγιεινής οι εθελοντές διαπιστώνουν:

• μόλις το 10% των κατοίκων της πρωτεύουσας έχει πρόσβαση στο υδροδοτικό σύστημα της πόλης, το οποίο ωστόσο είναι επισφαλές
• το 65% των δειγματοληψιών που πραγματοποιήθηκαν στα ύδατα των φρεατίων βρέθηκε μολυσμένο
• πολύ κακές συνθήκες υγιεινής στις πυκνοκατοικημένες γειτονιές
• ανοικτά, μη προστατευμένα φρεάτια σε κάθε νοικοκυριό, στις πρόσφατα κατοικημένες περιοχές
• ησυνεχιζόμενη περίοδος των βροχών έχει ως συνέπεια να ξεχειλίζουν οιαποχετεύσεις και τα υποτυπώδη αποχωρητήρια. Παράλληλα, οι κάτοικοιαντλούν νερό από ρηχά πηγάδια που σκάβουν οι ίδιοι
• για τηδιαχείριση και την ταφή των νεκρών δεν τηρούνται διαδικασίεςαπολύμανσης και απομόνωσης για τον περιορισμό της εξάπλωσης.

Hχολέρα, μια οριστικά «ξεχασμένη ασθένεια» από το δυτικό κόσμο,επανακάμπτει στην αφρικανική αυτή χώρα και οι πρώτες εκτιμήσεις τωνεθελοντών των ΓΧΣ κάνουν λόγο για ενδεχόμενη αύξηση των περιστατικών σε7.000 μέσα στους δύο προσεχείς μήνες!

Τι κάνουν οι ΓΧΣ για να μειωθεί ο αριθμός των θυμάτων

Μεστόχο να μειωθεί η εξάπλωση της επιδημίας και να περιοριστεί ο αριθμόςτων θυμάτων, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ανέλαβαν τις ακόλουθεςδραστηριότητες:

• σταθερή παροχή ιατροφαρμακευτικού υλικού και τεχνικού εξοπλισμού (οροί, απολυμαντικά, ειδικά κρεβάτια χολέρας κ.λπ.)
• αύξηση πρόσβασης των ασθενών στα Κέντρα Θεραπείας και Απομόνωσης
• δημιουργία περισσότερων Κέντρων Θεραπείας και Απομόνωσης , αν καταστεί αναγκαίο
• εκπαίδευσητου νοσηλευτικού προσωπικού στη διαχείριση χολέρας και παροχήπρωτοκόλλου υγείας για τις μεθόδους θεραπείας και τα μέτρα πρόληψης πουπρέπει να εφαρμόζονται
• ενημέρωση της κοινότητας για τηναναγκαιότητα άμεσης πρόσβασης στα Κέντρα Θεραπείας και ΑπομόνωσηςΧολέρας με την ευαισθητοποίηση της εκκλησίας, των σχολείων κ.λπ.
• διασφάλιση των μεθόδων υγιεινής στα Κέντρα Θεραπείας και Απομόνωσης
• μείωσητου κινδύνου εξάπλωσης χολέρας στα Κέντρα Θεραπείας και ΑπομόνωσηςΧολέρας με δημιουργία θαλάμων απομόνωσης των περιστατικών
• εξυγίανση του νερού και εγκατάσταση ασφαλών σημείων καθαρού, πόσιμου νερού στα Κέντρα Θεραπείας και Απομόνωσης Χολέρας
• κατασκευή αποχετευτικών χώρων και χώρων καθαριότητας
• ιατρικήδιαχείριση των αποβλήτων των Κέντρων Θεραπείας και Απομόνωσης Χολέρας,κατασκευή καυστήρων και εκπαίδευση του ντόπιου προσωπικού στη σωστήδιαχείριση των απόβλητων.