Το χάσμα διευρύνεται: χρειάζονται περισσότεροι πόροι για τις ξεχασμένες ασθένειες τώρα!

Οι ζωές των αγνοημένων ασθενών κρέμονται από μια κλωστή. Θα τους υποσχεθούν ζωή με τη δημιουργία νέων φαρμάκων ή θα τους αφήσουν να υποστούν τη μοίρα τους;

Πριν δέκα χρόνια, ο πλανήτης δαπανούσε 30 εκατομμύρια δολάρια για την έρευνα στον τομέα της υγείας, από τα οποία λιγότερο από το 10% αφιερωνόταν στο 90% των προβλημάτων υγείας στον κόσμο - μια ανισότητα γνωστή ως «το χάσμα 10/90». Σήμερα, οι παγκόσμιες δαπάνες στην έρευνα της υγείας έχουν υπετριπλασιαστεί σε κάτι λιγότερο από 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, το ποσό που αφιερώνεται στην έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων για την αντιμετώπιση του 90% των προβλημάτων υγείας παγκοσμίως έχει αυξηθεί κατά μόλις 0,3-0,5 δισεκατομμύρια σε περίπου 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια, κυρίως χάρη στη συνεισφορά ιδιωτικών ιδρυμάτων, κυβερνήσεων και φιλανθρωπικών οργανώσεων.

Το χάσμα 10/90 όχι απλώς εξακολουθεί να υφίσταται, αλλά σε ποσοστιαίες αναλογίες δείχνει μια ανησυχητική αύξηση την τελευταία δεκαετία. Οι ασθενείς συνεχίζουν να πάσχουν από ξεχασμένες ασθένειες, όπως η φυματίωση, η ελονοσία, η λεϊσμανίαση και η αφρικανική τρυπανοσωμίαση (ασθένεια του Ύπνου) και εξακολουθούν να περιθάλπονται με παλιά, αναποτελεσματικά και μερικές φορές τοξικά φάρμακα.

Η παραγωγή φαρμάκων για ξεχασμένες ασθένειες έχει ουσιαστικά σταματήσει. Από το 1975 έως το 1999 από τα 1.393 νέα φάρμακα που εισήχθησαν στην αγορά, μόνο τα 13, δηλαδή μόλις το 1%, προορίζονταν για τροπικές ασθένειες. Αυτή η ανισορροπία είναι απαράδεκτη στη δεύτερη χιλιετία που διανύουμε.

Η «Πρωτοβουλία Φάρμακα για Ξεχασμένες Ασθένειες» (Drugs for Neglected Diseases Initiative - DNDi) εργάζεται για την αποκατάσταση της ισορροπίας. Στα τρέχοντα προγράμματά της θέτει ως στόχο τις πλέον παραμελημένες ασθένειες, όπως η ασθένεια του Ύπνου, η Λεϊσμανίαση και η ασθένεια Τσάγκας.

«Για τη λεϊσμανίαση, για παράδειγμα, έχουμε τέσσερα προγράμματα που αυτήν τη στιγμή μελετούν νέα σκευάσματα που θα μπορούσαν να σκοτώνουν το παράσιτο που προκαλεί τη θανατηφόρα ασθένεια. Ένα άλλο πρόγραμμα ερευνά πιθανούς συνδυασμούς υπαρχόντων φαρμάκων κατά της λεϊσμανίασης. Εκτός αυτού, ξεκινάμε κλινικές δοκιμές του φαρμάκου paromomycin κατά της λεϊσμανίασης, ώστε να εγκριθεί στην Αφρική», εξηγεί ο εκτελεστικός διευθυντής του DNDi, Μπερνάρ Πεκούλ.

«Για να επιτύχουμε το στόχο μας να παρουσιάσουμε νέες, προσαρμοσμένες στις συνθήκες των χωρών που παρεμβαίνουμε, θεραπείες για τους ξεχασμένους ασθενείς, χρειαζόμαστε μεγαλύτερες δεσμεύσεις από τις κυβερνήσεις και τη βιομηχανία».

Το παραδοσιακό σύστημα έρευνας και ανάπτυξης φαρμάκων έχει αποδειχθεί ανεπαρκές για τις ξεχασμένες ασθένειες, οι οποίες προκαλούν όλο και υψηλότερη θνησιμότητα και νοσηρότητα στις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Ταυτόχρονα, και καθώς έχουν ελάχιστη εμπορική αξία και δεν υπόσχονται την επιστροφή της επένδυσης, η έρευνα και ανάπτυξη νέων φαρμάκων γι' αυτές έχει ελάχιστη ή καθόλου προτεραιότητα.

Η Πρωτοβουλία DNDi πιστεύει ότι η ευθύνη για τη δημόσια υγεία βαρύνει τις κυβερνήσεις. Η τεχνική και οικονομική υποστήριξη εκ μέρους οικονομικά εύρωστων κυβερνήσεων, η πρόσβαση στις πλέον σύγχρονες εγκαταστάσεις έρευνας και ανάπτυξης της φαρμακοβιομηχανίας καθώς και η υποστήριξη των επιστημόνων που εργάζονται στον τομέα των λοιμωδών τροπικών ασθενειών είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να προχωρήσουν τα προγράμματα ανάπτυξης φαρμάκων και να δουν το φως νέα φάρμακα.

Οι ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων που πάσχουν από ξεχασμένες ασθένειες εξαρτάται από τις διαβουλεύσεις και τα συμπεράσματα της συνόδου του Μεξικού και της συνάντησης της Χάγης. Η «Πρωτοβουλία Φάρμακα για Ξεχασμένες Ασθένειες» (DNDi) καλεί τις κυβερνήσεις να σκεφτούν σοβαρά τα ακόλουθα:

• Να επενδύσουν περισσότερα στις ξεχασμένες ασθένειες. Κι εδώ συμπεριλαμβάνεται η συνεχής υποστήριξη πρωτοβουλιών που συμμετέχουν στην ανάπτυξη οικονομικά προσιτών, αποτελεσματικών φαρμάκων για ασθένειες που δεν ενδιαφέρουν την αγορά. Αυτή η επένδυση θα πρέπει να συνοδεύεται από τη μεταφορά τεχνολογίας σε περιοχές όπου οι ασθένειες αυτές είναι ενδημικές.
• Να ενθαρρύνουν την υλοποίηση της υπάρχουσας έρευνας ώστε να παραχθούν νέα φάρμακα και να δοκιμαστούν σε ασθενείς.
• Να ενισχύσουν τις υπάρχουσες δυνατότητες σε περιοχές όπου οι ασθένειες είναι ενδημικές με στόχο να διευκολυνθούν οι κλινικές δοκιμές.
• Να εξασφαλίσουν την αγορά, άρα και τη χρήση, νέων φαρμάκων.
• Να ενθαρρύνουν τη βιομηχανία να ασχοληθεί περισσότερο με τις ξεχασμένες ασθένειες και να βρει καινοτόμους τρόπους να μοιραστεί τους τεράστιους πόρους της, τις ειδικές γνώσεις της, τα εργαστήριά της και τις βάσεις δεδομένων για φαρμακευτικές ουσίες, που διαθέτει.

«Η πρόσβαση στην εξειδικευμένη, τεχνολογική γνώση και τις ερευνητικές εγκαταστάσεις της βιομηχανίας είναι ζωτικής σημασίας, αλλά χωρίς τη σθεναρή υποστήριξη από τις κυβερνήσεις δε θα μπορέσουμε να προωθήσουμε τα προγράμματά μας για την ανάπτυξη φαρμάκων», κατέληξε ο Μπερνάρ Πεκούλ.