Επιστροφή στην ερήμωση, η άλλη πλευρά των εκλογών στη Λ. Δ. Κονγκό

Οι κάτοικοι επιστρέφουν τώρα στην περιοχή Σαμουάνα μετά από μία μακρά περίοδο εκτοπισμού σε άλλα χωριά ή στο δάσος, όπου συχνά έπρεπε να καταφύγουν για να σωθούν από τις επιθέσεις των ανταρτών Μάι-Μάι.
Αλλά σε τι ακριβώς επιστρέφουν;

Στην περιοχή γύρω από το χωριό της Σαμουάνα, η κατάσταση έχει αρχίσει να σταθεροποιείται. Στην παρούσα φάση, οι ένοπλες κυβερνητικές δυνάμεις έχουν αποχωρήσει από την περιοχή και οι αντάρτες Μάι-Μάι φαίνεται να μη δραστηριοποιούνται πλέον. Ωστόσο, η χρόνια βία και η στέρηση έχουν αποδυναμώσει και τραυματίσει έναν πληθυσμό που ήταν ήδη σε εξαιρετικά ευάλωτη κατάσταση.

Αφανισμένα χωριά

Εκτός από τις επιθέσεις στον πληθυσμό, έχουν γίνει και εσκεμμένες καταστροφές σε περιουσίες και κοπάδια, βυθίζοντας τους κατοίκους στη φτώχια και τις αρρώστιες.
Τα περισσότερα χωριά της συγκεκριμένης περιοχής, που είναι γνωστή και ως «τρίγωνο του θανάτου», δεν καταστράφηκαν απλώς, αλλά αφανίστηκαν ολοσχερώς. Σε πολλές περιπτώσεις, μόνο η παρουσία δέντρων μάνγκο μαρτυρά ότι στο συγκεκριμένο σημείο υπήρχε κάποτε κάποιο χωριό. Όταν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) έφτασαν στην περιοχή τον περασμένο Απρίλιο, ο πληθυσμός που είχε παγιδευτεί στο «τρίγωνο», ζούσε κάτω από άθλιες συνθήκες: μικρές καλύβες από χόρτο, στις οποίες ένας ενήλικος μπορούσε μετά βίας να σταθεί όρθιος, χρησίμευαν ως καταλύματα· οι νεοφερμένοι ήταν υποχρεωμένοι να ζουν κατά τον ίδιο τρόπο. Μέσα στις καλύβες, οι άνθρωποι άναβαν φωτιές για να ζεσταθούν, διατρέχοντας τον κίνδυνο να εισπνεύσουν τον καπνό ή να προκαλέσουν πυρκαγιά.

Οι συνεχόμενοι εκτοπισμοί και οι περιορισμοί στις μετακινήσεις εμπόδισαν την πρόσβαση των κατοίκων στα χωράφια τους και στις αγορές. Τα μέσα επιβίωσης παραμένουν εξαιρετικά ανεπαρκή. Υπάρχουν ακόμα κάποιες ποσότητες μανιόκας, αλλά ελάχιστα άλλα τρόφιμα. Παλιότερα έρχονταν από το βορρά κάποια τρόφιμα,  όμως λόγω της σύγκρουσης, της έλλειψης μεταφορικών μέσων και του κακού οδικού δικτύου, το εμπόριο είναι πλέον αδύνατο.

Ένα άλλο ζήτημα είναι η πρόσβαση σε καθαρό νερό. Οι πηγές νερού σπάνια προστατεύονται, με αποτέλεσμα να αυξάνεται αισθητά ο κίνδυνος ξεσπάσματος μίας επιδημίας χολέρας, καθώς η ασθένεια αυτή είναι ενδημική στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.

Η εποχή των βροχών, για την οποία οι άνθρωποι δεν είχαν χρόνο να προετοιμαστούν, ξεκινάει τώρα, γεγονός που αναμένεται να επιδεινώσει περισσότερο την ήδη ευπαθή κατάσταση του ντόπιου πληθυσμού.

Ανάγκη για περισσότερη βοήθεια

Το κράτος απουσιάζει από την περιοχή. Οι ΓΧΣ είναι μία από τις λίγες οργανώσεις που παρεμβαίνει εκεί, προσπαθώντας να παρέχει βασικές υπηρεσίες υγείας για τον πληθυσμό: ένα Κέντρο Υγείας με προσωπικό των ΓΧΣ λειτουργεί στη Σαμουάνα, ενώ σε εβδομαδιαία βάση η ομάδα των ΓΧΣ ταξιδεύει χιλιόμετρα σε ένα άσχημο οδικό δίκτυο για να προσφέρει ιατρική περίθαλψη σε χωριά που παραμένουν εντελώς απομονωμένα. Άλλα προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη περιλαμβάνουν τη διανομή κουνουπιέρων και τη δημιουργία μιας προστατευόμενης πηγής νερού.

Έχοντας υποστεί τη βία των Μάι-Μάι και την καταπίεση των κυβερνητικών στρατιωτικών δυνάμεων, ο πληθυσμός είναι τώρα εμφανώς ανακουφισμένος. Οι άνθρωποι σιγά-σιγά επανέρχονται, ξεκινούν να ξαναχτίζουν τα σπίτια τους με ό,τι έχει απομείνει, προσπαθούν να καλλιεργήσουν ξανά και ν' αρχίσουν το μικρεμπόριο. Πάνω απ΄ όλα ξαναχαμογελούν. Ωστόσο, υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που τους λείπουν και δε θα μπορέσουν να τα καταφέρουν από μόνοι τους. Συνολικά, η βοήθεια που παρέχεται είναι ακόμα ποσοτικά ανεπαρκής. Η πρόκληση είναι να εξασφαλίσουμε στον πληθυσμό αυτό το βασικό επίπεδο διαβίωσης που του αξίζει.

Τη στιγμή που τα μάτια της διεθνούς κοινότητας είναι στραμμένα στις εκλογές στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και τη μελλοντική ανάπτυξη της χώρας, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι η ανθρωπιστική κατάσταση είναι ακόμα κρίσιμη και ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη να προστατεύσει και να βοηθήσει αυτόν τον πληθυσμό.

Της Μαρί Ντουμπό,
πρώην Υπεύθυνης Ανθρωπιστικών Θεμάτων
στο Ολλανδικό τμήμα των ΓΧΣ