Εκβιασμοί, βιασμοί, φόβος και ασθένειες: η ζωή και ο θάνατος στο Σουδάν

Εκατό σουδανικά δηνάρια (30 σεντς) με τα πόδια, 200 δηνάρια μεγαϊδούρι: τόσα ζητούν οι υποστηριζόμενες από την κυβέρνησηπολιτοφυλακές από αυτούς που μαζεύουν ξύλα ή χορτάρι έξω από τα όριατου καταυλισμού στο Μορνάι, Δυτικό Νταρφούρ. Οι γυναίκες αντιμετωπίζουνξυλοδαρμούς και βιασμούς, όχι μόνο όταν δεν μπορούν να πληρώσουν αλλάακόμη και όταν μπορούν.

«Μια νύχτα, μια ηλικιωμένη γυναίκα και η εγγονή της ήρθαν στην κλινική», διηγείται η 31χρονη δρ. Σαντρίν Μον-Νορμάν. «Ηγιαγιά ούρλιαζε και είχε αρπαχτεί από το κορίτσι προσπαθώντας να τοπροστατεύσει. Η ίδια είχε υποστεί ξυλοδαρμό, το κορίτσι ομαδικόβιασμό».

Εκβιασμοί, βιασμοί και φόβος είναι οι μορφές βίας στην οποία υποβάλλονται οι 80.000 εκτοπισμένοι άνθρωποι που ζουν στο Μορνάι, 80χλμ.νοτιοανατολικά του Ελ Τζενίνα. Οι ίδιες πολιτοφυλακές που τουςπερικυκλώνουν τώρα, τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, μεσφαγές από το Σεπτέμβριο του 2003 έως το Φεβρουάριο του 2004 - μίασειρά φόνων που άφησε πίσω της ένα νεκρό ανά 20 κατοίκους της περιοχήςκαι πολλά χωριά και χωράφια πυρπολημένα.

Κάτω από τομεσημεριανό ήλιο του Μορνάι, άντρες ντυμένοι στα λευκά κάθονται σεμικρές ομάδες κάτω από οποιαδήποτε σκιά βρεθεί - κάτω από ένα δέντρο ήστη σκιά ενός τοίχου. Παιδιά τρέχουν γύρω-γύρω σηκώνοντας σύννεφασκόνης. Κάθε περίπου εκατό μέτρα, βλέπεις στην άμμο το κουλουριασμένοπτώμα ενός γαϊδουριού.

Γυναίκες και νεαρά κορίτσια ισορροπούνστα κεφάλια τους χοντρά δεμάτια από ξύλα, καθώς περπατούν στα βρώμικα,γεμάτα σκουπίδια μονοπάτια του καταυλισμού. Οι τζαλαμπίγια τους-χρωματιστά υφάσματα που τις καλύπτουν από το κεφάλι έως τουςαστραγάλους- κυματίζοντας, ξεχωρίζουν στο μουντό τοπίο της ερήμου ενώ οαέρας της αξιοπρέπειάς τους έρχεται σε έντονη αντίθεση με τις αδικίεςτις οποίες συνεχίζουν να υπομένουν.

«Προσπαθούν να βρουν λύση, βγαίνοντας από τον καταυλισμό νωρίς και σε μεγάλες ομάδες», συνεχίζει η Μον-Νορμάν. «Αλλάοι γυναίκες που εγώ φρόντισα, δεν έκλαιγαν, δεν επαναστατούσαν, δενέλεγαν πόσο άδικο είναι αυτό. Απλά φαίνονταν τόσο εξαντλημένες».

Στατέλη Ιουνίου άρχισε η περίοδος των βροχών, με τις νεροποντές ναδιαρκούν όλη τη νύχτα. Σε κανονικές συνθήκες, οι βροχές που διαρκούνμέχρι τον Αύγουστο θα ήταν καλοδεχούμενες - γιατί θα γέμιζαν το μεγάλοχείμαρρο, θα πότιζαν το πρόσφατα σπαρμένο σόργο και θα ανακούφιζαν απότο συνεχή ήλιο. Ωστόσο, σήμερα είναι μία ακόμη ταλαιπωρία που πρέπει ναυποστούν οι άνθρωποι.

Το πρωί, ποταμάκια και λιμνούλες λάσπηςείχαν αντικαταστήσει το καυτό από τον ήλιο έδαφος. Πολλά από ταβιαστικά στημένα καταλύματα δεν έχουν καλύμματα από πλαστικό, μεαποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωποι να μένουν απροστάτευτοι στην καταιγίδα.

«Δεν έχουμε κρεβάτια και το νερό απλά μπήκε μέσα», διηγείται ο 43χρονος Αντάμ Αμπάκα μπροστά στην καλύβα που ζουν ο ίδιος, η γυναίκα του και εννέα παιδιά. «Αναγκαστήκαμε να μείνουμε όρθιοι όλη τη νύχτα - εγώ, η γυναίκα μου, τα εννέα παιδιά μου». Τοχωριό του δέχθηκε επίθεση λίγο πριν την αυγή, τον προηγούμενοΣεπτέμβριο, και πολλοί από τους φίλους του δολοφονήθηκαν μπροστά σταμάτια τους, την ώρα που εκείνος προσπαθούσε να διαφύγει.

Οι βροχές θα επιτείνουν τους σοβαρούς κινδύνους για την υγεία αυτών των ανθρώπων πουείναι ήδη αποδυναμωμένοι από τη βία και τον υποσιτισμό. Με μόνο λίγααποχωρητήρια και σημαντική έλλειψη νερού, μεγάλο μέρος του καταυλισμούθα μετατραπεί σε λακκούβες με λιμνάζοντα λύματα. Οι δρόμοι θα γίνουναδιάβατοι, εμποδίζοντας ακόμη περισσότερο τις ήδη αργές και μησυστηματικές προσπάθειες παροχής βοήθειας.

«Μπορείτε νατριγυρίσετε και να δείτε πού θα μαζευτεί το νερό», εξηγεί η ΜάργκαρετΜπελ, μια 43χρονη νοσηλεύτρια από την Αυστραλία. «Η μεγαλύτερη ανησυχία είναι η χολέρα - χωρίς θεραπεία πεθαίνει κανείς σε μερικές ώρες».

«Είδαμε ήδη μερικά περιστατικά σιγκέλας», προσθέτει ο 36χρονος δρ. Γκρεγκ Έλντερ, επικεφαλής των προγραμμάτων στο Μορνάι. «Καιεάν δε δούμε χολέρα, θα οφείλεται στην καλή μας τύχη και όχι στην καλήδιαχείριση. Η θνησιμότητα από αυτές τις ασθένειες θα ήταν τεράστια».

Ακόμη και χωρίς αυτούς τους κινδύνους, κάθε μήνα πεθαίνουν στο Μορνάι 200 άνθρωποι από εύκολα ιάσιμες ασθένειες όπως λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, υδαρή διάρροια και ελονοσία. Υπολογίζεται ότι 1 στα 5 παιδιά πάσχει από σοβαρό υποσιτισμό, γεγονόςπου το κάνει ακόμη πιο ευάλωτο τον πληθυσμό αυτό. Λίγο μετά την έναρξητης περιόδου των βροχών, δύο παιδιά πέθαναν στη σκηνή εντατικήςπερίθαλψης, στο Κέντρο Θεραπευτικής Σίτισης των ΓΧΣ.

Την επομένη των υψηλού επιπέδου πολιτικών συναντήσεων στο Χαρτούμ, συζητήθηκε η μετεγκατάσταση των εκτοπισμένων στιςπεριοχές προέλευσής τους. Σουδανοί αξιωματούχοι εκδίδουν κάθε εβδομάδαδηλώσεις οι οποίες δημοσιεύονται στον αραβόφωνο και αγγλόφωνο τύπο. Οιαρχές στο Μορνάι ασκούν πιέσεις στους αρχηγούς του καταυλισμού. Κανείς στο Μορνάι δε θέλει να επιστρέψει στις ερημωμένες περιοχές που κινδυνεύουν ακόμη από τις επιθέσεις.

Οι άνθρωποι δηλώνουν ξεκάθαρα ότι προτιμούν την ασφάλεια της πολυκοσμίας σε αυτόν τον ανθυγιεινό καταυλισμό -με τους συνακόλουθους κινδύνους των ασθενειών, της λιμοκτονίας και της κακοποίησης- παρά την επιστροφή στηνκατεστραμμένη οικοσκευή τους και τις μνήμες των φόνων που είναισκόρπιες ακόμα στα μαύρα κομμάτια γης που κάποτε ήταν τα σπίτια τους.

Ηεικοσάχρονη Κατούμα Αχμέντ έφτασε στο Μορνάι πριν από έξι μήνες με τονάντρα της, τα τέσσερα παιδιά της και δύο γαϊδούρια όταν πολιτοφύλακεςεπιτέθηκαν σε ένα γειτονικό χωριό. Όταν γύρισαν για λίγο στο χωριότους, μετά από τρεις ημέρες, δεν είχε απομείνει τίποτε.

«Πώς μπορώ να ζήσω εκεί;» αναρωτιέται η Κατούμα.