Αναγκαία η ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση της κρίσης στις τιμές των φαρμάκων κατά του AIDS

Μερικά αντιρετροϊκά φάρμακα «πρώτης γραμμής» είναι ακόμα ακριβά σε κάποιες χώρες. Η περίθαλψη παιδιών κοστίζει  τέσσερις φορές περισσότερο από την περίθαλψη ενηλίκων. Επίσης, τα πιο καινούρια αντιρετροϊκά φάρμακα «δεύτερης γενιάς» είναι 12 φορές πιο ακριβά από τα παλιά φάρμακα. Το ισχύον σύστημα των τιμών στα φάρμακα κατά του AIDS αναμφισβήτητα δεν προστατεύει τους ασθενείς στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι ΓΧΣ καλούν τις κυβερνήσεις να χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα που διαθέτουν, για να μειώσουν τις τιμές για τις θεραπείες, που μπορούν να παρατείνουν τις ζωές των φτωχών ασθενών.     

«Η παραγωγή αντίγραφων φαρμάκων ήταν αυτή που μείωσε τις τιμές των φαρμάκων κατά του AIDS από τα 10.000 δολάρια στα 150 ανά ασθενή το χρόνο,» δήλωσε η Έλεν τ' Χόεν, διευθύντρια Στρατηγικής Μαρτυρίας και Έρευνας της εκστρατείας των ΓΧΣ «Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα», στο Ρίο σήμερα. Η λειτουργία επιτυχημένων εθνικών προγραμμάτων αντιμετώπισης του AIDS στη Βραζιλία και την Ταϊλάνδη ήταν δυνατή, καθώς κάποια βασικά φάρμακα δεν προστατεύονταν από ευρεσιτεχνίες και μπορούσαν να παραχθούν τοπικά με πολύ χαμηλότερο κόστος. Η τοπική παραγωγή φαρμάκων στην Ινδία, την Ταϊλάνδη και τη Βραζιλία είχε θετικά αποτελέσματα όχι μόνο μέσα στις τρεις αυτές χώρες, αλλά και εκτός των συνόρων τους.      

«Όμως ύστερα από την πρόοδο, που επιτεύχθηκε με πολλούς αγώνες, τώρα βλέπουμε το «δεύτερο κύμα» της κρίσης στις τιμές των φαρμάκων κατά του AIDS. Η ύπαρξη ανταγωνισμού μειώνεται εξαιτίας των νόμων περί ευρεσιτεχνίας,» συμπλήρωσε η Έλεν τ'Χόεν. «Είναι αναγκαία η ανάληψη δράσης από κυβερνήσεις όπως η Βραζιλία, που έχουν τη δυνατότητα να παράγουν αντίγραφα φάρμακα σε οικονομικές τιμές. Οι υποχρεωτικές άδειες δίνουν μία νόμιμη λύση στις χώρες που θέλουν να προστατεύσουν τη δημόσια υγεία - προωθούν την τοπική παραγωγή και μειώνουν τις τιμές των φαρμάκων σε λογικά επίπεδα.» 

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς οι εταιρίες που παράγουν φάρμακα, δεν δείχνουν μεγάλη προθυμία να μειώσουν περισσότερο τις τιμές των φαρμάκων κατά του AIDS στις αναπτυσσόμενες χώρες, παρά τις εκκλήσεις από διεθνείς οργανώσεις, όπως την UNAIDS και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.     

Οι ΓΧΣ έχουν βιώσει από πρώτο χέρι την προσπάθεια πρόσβασης σε υπάρχοντα αντιρετροϊκά φάρμακα σε μειωμένες τιμές, τα οποία προσφέρονται σε κάποιες χώρες από φαρμακευτικές εταιρίες. «Παρόλο που υπάρχουν κάποια πλεονεκτήματα, οι διαφοροποίηση στις τιμές απλά δεν λειτουργεί για όλους όσοι χρειάζονται αντιρετροϊκά,» δήλωσε ο Φερνάντο Πασκουάλ, φαρμακοποιός των ΓΧΣ, που παρουσίασε στο συνέδριο τα αποτελέσματα έρευνας των ΓΧΣ για τις τιμές.      

Κατά πρώτον, τα φάρμακα που διατίθενται από μία και μόνη παράγωγο εταιρία είναι ακόμα πολύ ακριβά. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την εταιρία GlaxoSmithKline η διαφοροποιημένη τιμή του φαρμάκου abacavir ανέρχεται σε περισσότερα από 800 δολάρια ανά ασθενή το χρόνο. Κατά δεύτερον, οι τιμές που ανακοινώνονται από τις φαρμακευτικές εταιρίες συχνά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, γιατί οι εταιρίες δεν έχουν καταχωρίσει ή διαθέσει τα φάρμακα στην αγορά των χωρών, όπου ισχύουν οι διαφοροποιημένες τιμές. Για παράδειγμα, το φάρμακο Viread (tenofovir) της εταιρίας Gilead είναι καταχωρημένο μόνο σε έξι από τις 95 χώρες, στις οποίες διατίθεται σε διαφοροποιημένη τιμή. Κατά τρίτον, κάποιες εταιρίες δεν προσφέρουν μειωμένες τιμές σε χώρες με μέσο εισόδημα - αυτή είναι η περίπτωση του lopinavir/ritonavir (Kaletra, που κατασκευάζεται από την Abbott Laboratories) στην Ταϊλάνδη, τη Λατινική Αμερική και την Ουκρανία, όπου οι ΓΧΣ πληρώνουν στα προγράμματά τους από 4.000 ως 6.000 δολάρια ανά ασθενή το χρόνο μόνο για αυτό το φάρμακο. Κάνοντας μία σύγκριση αυτών των τιμών, οι ΓΧΣ πληρώνουν σήμερα λιγότερα από 250 δολάρια ανά ασθενή το χρόνο για προ-πιστοποιημένους από τον ΠΟΥ τριπλούς συνδυασμούς φαρμάκων «πρώτης γραμμής», που παράγονται από εταιρίες αντίγραφων φαρμάκων στην Ινδία.             

Ύστερα από την πλήρη εφαρμογή, από την 1^η Ιανουσρίου του 2005, της Συμφωνίας TRIPS (Trade-related Aspects of Intellectual Property Rights) του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στην Ινδία και σε άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, που δεν παραχωρούν ακόμα πατέντες στα φάρμακα, η πρόσβαση σε οικονομικά νέα φάρμακα αναμένεται να γίνει πολύ πιο δύσκολη. Από το 2005 και μετά, όλα τα νέα φάρμακα τελούν υπό το καθεστώς ευρεσιτεχνίας για τουλάχιστον 20 χρόνια σε όλο τον κόσμο, εκτός από τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες.  

Οι νόμοι περί ευρεσιτεχνίας ενδέχεται επίσης να εμποδίσουν την ανάπτυξη των συνδυασμών φαρμάκων σταθερής δόσης (τα χάπια «τρία σε ένα» που έχουν διευκολύνει τη ζωή των ασθενών), καθώς διαφορετικές εταιρίες κατέχουν τις πατέντες για διαφορετικούς συνδυασμούς. Παρόλο που σχεδόν το 70% των ασθενών που περιθάλπονται από τους ΓΧΣ λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα σαν θεραπεία «πρώτης γραμμής» , οι νόμοι περί ευρεσιτεχνίας στην Ινδία θα κάνουν πολύ δύσκολη, αν όχι αδύνατη, την παραγωγή τέτοιων συνδυασμών στο μέλλον.

Τον Ιούλιο του 2005, η Ομάδα των 8 (G8) δεσμεύτηκε για την προώθηση της πρόσβασης στη θεραπεία κατά του AIDS παγκοσμίως, μέχρι το 2010. Ωστόσο, είναι αναγκαία η ανάληψη παγκόσμιας δράσης για να διασφαλιστεί ότι τα αναγκαία φάρμακα θα παραμείνουν οικονομικά - και αυτά που υπάρχουν σήμερα, αλλά και όσα θα παραχθούν στο μέλλον.      

Δείτε επίσης το site της:
Διεθνούς εκστρατείας για την Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα